Chiri con chó mặt nạ- Nhẫn nại chiến thắng, nhẫn nại yêu thương

Chiri-Con Chó Mặt Nạ là dịch phẩm thứ mười sáu của Vũ Danh Tuấn, dịch giả mà tôi bắt đầu theo dõi trong suốt ba năm qua. Sở trường ở dòng văn học tiên nghiệm và tự nhiên chủ nghĩa, Vũ Danh Tuấn đặc biệt sắc sảo trong việc lựa chọn tác phẩm và thể hiện lại dưới ngòi bút dịch tình tứ của kẻ đa mang. Anh ta không bị chi phối bởi trào lưu, bởi những thông tin bên lề của tác giả. Những dịch phẩm mà anh ta mang đến với bạn đọc Việt, đều đến từ những tác phẩm mà bản thân anh ta tự nghiệm, và tự thấy rằng đã được sống trọn vẹn trong nó, đầy đủ cả niềm vui, nỗi buồn, những hi vọng và thất vọng của thứ hạnh phúc thường ngày.

Chiri mở ra với những xung đột chồng chéo đan xen nhau. Kjelgaard đặc biệt chú trọng vào việc xây dựng tình tiết mang tính xung đột, nơi bộc lộ mâu thuẫn đời sống. Các xung đột đều lấy trục tham chiếu là con chó mặt nạ, trong đó nổi bật là hai mối xung đột: giữa Chiri và Sói Đen, giữa Link và con chó.

Cả hai mối xung đột này đều biểu hiện dưới dạng bi kịch. Lúc Sói Đen tàn sát cả nhà Chiri, chính là lúc nó đã vô tình tạo ra một kẻ thù truyền kiếp. Chiri đã lớn lên cùng bi kịch đau đớn này, với mối hận thù bất diệt, kiên định và hoang dại. Nhưng Sói Đen cũng có bi kịch riêng của nó. Vết sẹo mà một người đi săn để lại trên mặt nó, đã khởi nguồn cho lòng căm hận con người của con sói chúa tể. Không giống như Chiri, vết thương thưở ấu thơ đã khiến cho tâm hồn Sói Đen tổn thương vĩnh viễn: nó lấy việc giết chó làm thú vui, coi như một sự trả đũa con người! Và bởi vậy, xung đột giữa Chiri và con sói chúa tể không chỉ đến từ bi kịch của Chiri, mà còn có sự tham gia bi kịch của con sói.

Từ phía Link, đó lại là bi kịch về lòng tin. Link đặt lòng tin vào Chiri, nhưng nó đã làm anh thất vọng. Nó đến với anh hệt như một cứu tinh, và nó đã bỏ đi hệt như một kẻ cướp. Nó cướp hết niềm tin của Link, đúng vào lúc tính mạng anh đang ngàn cân treo sợi tóc.

Một xung đột tay ba đã hình thành.

Kjelgaard dẫn dắt xung đột tay ba này theo trình tự tuyến tính. Việc tuân thủ tiến trình sự kiện đã khiến cho câu chuyện luôn tràn ngập kịch tính. Các xung đột đơn lẻ đều tiến về phía Chiri, và buộc con chó phải lựa chọn. Phía trước nó là bài toán cuộc đời vô cùng phức tạp, khi nó phải giải quyết xung đột với Sói Đen bằng tử chiến, và phải hoá giải mâu thuẫn với chủ nhân bằng tình yêu. Nhưng Chiri có thể làm gì để vẹn cả đôi đường, trong khi nó mới chỉ là một con chó mới lớn, chưa quen mùi người và chưa hề có kinh nghiệm giao tranh?

Kjelgaard đã dùng một chữ Nhẫn.

Chiri đã chọn cách tránh mặt Sói Đen, khi nó biết mình chưa đủ lực để đối diện với mối thù truyền kiếp. Lựa chọn thoái lui không bao giờ là dễ dàng đối với con chó có dòng máu chó săn cùng tinh thần quật cường bẩm sinh, lại đang đối diện với kẻ mà nó luôn muốn và phải có trách nhiệm nghiền nát. Nhưng chính những lần thoát thân kìm nén phẫn uất đó, đã tôi luyện nên một Chiri mạnh mẽ, dũng cảm mà điềm tĩnh trong màn gặp gỡ cuối cùng với kẻ thù. Sói Đen đã gục xuống dưới chân con chó.

Bài học kiên nhẫn đó, nó học được từ cuộc sống cô độc mồ côi. Nó đã chấp nhận thực tại, bỏ qua những mơ ước không vừa vặn với sức mình. Đứng trước lũ hươu khổng lồ, Chiri đã vất vả để kìm hãm cơn đói dài ngày, ôm cái bụng lép kẹp đi tìm bọn thỏ tuyết vừa tầm với nó. Nhưng khi đã tích luỹ đủ sức mạnh và trải nghiệm, nó đã một mình hạ gục con hươu đực lớn gấp năm lần - điều mà chủ nhân của nó với đầy đủ súng ống trong tay đã không làm được. Chiri vờn con hươu gần hai ngày đêm, kiên nhẫn ép mình xuống tuyết, canh chừng đối thủ. Và chiến thắng đã đến với nó, khi đối thủ không chịu được cuộc đấu trí kiên nhẫn đầy căng thẳng, đã bộc lộ một hành động hở sườn dại dột.

Nhưng cũng chính con hươu đó đã đẩy nó vào một xung đột mới với chủ nhân mà nó tôn thờ.

Link và con chó mặt nạ đều là hai kẻ cô độc. Trong các tiểu thuyết miền tuyết trắng viễn tây, các nhân vật chính có tính cách anh hùng luôn xuất hiện cô độc và mạnh mẽ, phảng phất nét sử thi. Cùng sống dưới dãy Gander, cùng trên nẻo đường sương mù giá băng phương bắc, nhưng thời gian Link song hành với Chiri thật hãn hữu, và luôn bị ước thúc bởi sợi dây cương mà Link tròng vào cổ Chiri. Sợi dây đã kiến tạo nên mâu thuẫn gần mặt cách lòng giữa hai kẻ chủ tớ. Link đau khổ và tủi thân, vì con chó mà anh đặt hết tâm sức vào lại luôn thờ ơ lãnh đạm. Còn Chiri cũng không thể hiểu tại sao con người mà nó đặc biệt quý trọng lại luôn ràng buộc nó, bằng cái vòng cổ uất ức kia?

"Chiri con chó mặt nạ" nằm trong bộ sách 4 cuốn của Kẹp hạt dẻ xuất bản vào mùa Giáng sinh 2017, các tác phẩm còn lại gồm: "Nâu- con chó sa mạc"; "Sương giá- Con mèo đầm lầy"; "Thằng bé hư"

Nút gỡ và nút thắt trong bi kịch của hai kẻ cô độc nằm ở cái vòng cổ con chó. Link yêu nó, cần nó, và anh đã thể hiện tình cảm đó bằng cách áp chế của thế giới văn minh: dùng dây xích và vòng cổ. Nhưng hằng đêm, Chiri đã bền bỉ gặm từng mắt xích sắt, hòng giải thoát uất ức để có thể tự do đến với chủ nhân. Mâu thuẫn ấy, những tưởng sẽ được hoá giải bằng việc tháo bỏ xiềng xích. Nhưng oái oăm thay, khi Link cắt đứt vòng cổ giải phóng cho Chiri, người và chó lại vấp vào một hiểu lầm mới. Chiri chạy đi vì muốn giúp Link tiêu diệt con hươu trong hoàn cảnh anh không còn gì để sống, và Link thì đinh ninh rằng con chó đã bỏ rơi anh.

Link đã không đủ kiên nhẫn để đến với con chó. Còn Chiri, nó đã mang niềm tin trở lại với Link, trong một trận quyết chiến với con Sói Đen, để bảo vệ Link và trả mối thù truyền kiếp.

Bằng nhẫn nại, Chiri đã vượt qua tất cả, để chiến thắng, và để yêu thương.