Theo chân thợ xuyên rừng lên tận núi cao để "nhặt" nhựa dầu rái

Clip: Theo chân thợ xuyên rừng lên tận núi cao để "nhặt" nhựa dầu rái

Từ bao năm qua, khai thác dầu rái là nghề của nhiều hộ dân thôn Trường Lệ, xã Hành Tín Đông, huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi. "Từ lúc nhỏ tôi đã được cha dẫn đi lấy dầu rái rồi. Sau khi lập gia đình thì cả 2 vợ chồng vẫn tiếp tục làm nghề này cho đến tận bây giờ", chị Huỳnh Thị Huân bộc bạch.

Người dân thôn Trường Lệ vào rừng để khai thác dầu rái.

Theo người dân nơi đây thì khu vực Núi Lớn, xã Hành Tín Đông là nơi duy nhất ở Quảng Ngãi có dầu rái mọc. Và số dầu rái này là do người Pháp mang đến trồng từ thế kỷ trước. Nhựa từ loài cây này được sử dụng trong kỹ nghệ hóa mỹ phẩm, vec ni, dầu bóng,…Tuy nhiên vì có tính chống thấm nước rất tốt, đặc biệt là nước mặn nên được người dân Quảng Ngãi chủ yếu sử dụng để quét lên mặt ngoài của ghe, thuyền…

Dùng lửa đốt và cạo bỏ lớp dầu rái cũ còn bám lại để nhựa dầu rái mới chảy ra.

Việc khai thác nhựa dầu rái được thực hiện chủ yếu vào mùa khô, với tần suất khoảng 2 lần/tháng. Ngoài nằm tận phía trong sâu của núi lớn, đường đi khá hiểm trở...để lấy được nhựa dầu rái phải qua nhiều công đoạn khác nhau. Anh Trần Hữu Ái, ở thôn Trường Lệ, người có thâm niên hàng chục năm trong nghề này, kể: "Dầu rái 8-10 năm tuổi mới bắt đầu cho nhựa. Lần khai thác đầu phải dùng rìu chặt vào thân ở phần gốc sâu khoảng 5 cm để "tạo ổ", máng dẫn rồi chờ 2 ngày sau nhựa mới chảy ra để lấy".

Thu hoạch nhựa dầu rái

Những lần lấy sau (cách khoảng 15 ngày) phải dùng lửa hơ cho thật nóng và vật cứng cạo bỏ hết lớp nhựa cũ thì nhựa mới chảy ra. Mỗi lần thu được 2 thùng (khoảng 80 lít), với giá bán tại nhà khoảng 450.000đ/thùng (40 lít). Nhựa dầu rái ở núi Lớn chất lượng rất tốt nên thu hoạch được bao nhiêu đều được thương lái đến mua. Nhiều thời điểm phải dặn, đặt trước cả tuần mới có.

Theo người dân Trường Lệ thì trước kia số tham gia lấy dầu rái trong thôn rất đông hưng thời gian gần đây đã giảm đi nhiều. Bởi lẽ ngoài tốn nhiều công sức, để được 1 thùng 20 lít dầu rái phải đợi khoảng 3 ngày... Vì vậy khai thác nhựa dầu rái được xem là một công việc kiếm thêm thời vụ. Toàn thôn Trường Lệ hiện chỉ còn khoảng 10 hộ làm nghề này mà thôi.