Cố nhạc sĩ Hoàng Vân đã có "bảo tàng số" trên mạng internet

Thưa anh chị, việc lập một trang web cho người thân quá cố là điều đặc biệt. Từ đâu mà gia đình có quyết định này?

- Khối lượng tác phẩm của nhạc sĩ Hoàng Vân thật đồ sộ gồm các ca khúc, hợp xướng, giao hưởng, nhạc phim, nhạc cho kịch, khí nhạc… Từ lâu chúng tôi đã ấp ủ là phải làm sao tập hợp, thống kê lại như một thư viện vì thời cha tôi sáng tác nhiều tổng phổ và bài thu cũng thất tán nhiều trong chiến tranh và kể cả khi hòa bình lập lại.

Vào những năm 2000 chúng tôi chỉ suy nghĩ là tập hợp được thu vào CD để ở thư viện gia đình và in một cuốn sách với tất cả các tổng phổ. Tuy nhiên, âm nhạc là bộ môn nghệ thuật thời gian, nhạc phải được chơi, ca khúc phải được hát lên thì mới sống, chính vì vậy với kỹ nghệ của năm 2018, trang web là một phương tiện không thể thay thế được cho việc làm bảo tàng sống này, để âm nhạc có thể đến với bất cứ ai.

Nhạc sĩ Hoàng Vân mới qua đời mà trong vòng một trăm ngày gia đình đã ra được một website có nội dung đầy đủ như vậy, thật là một điều thần kỳ ?

- Điều thần kỳ này làm được một phần vì chúng tôi muốn biến nỗi đau đớn mất mát thành một cái gì có ý nghĩa, một cái gì lạc quan hướng tới ngày mai như cha chúng tôi luôn mong muốn. Sau đó cũng cần phải nói là ý tưởng ấp ủ cũng đã lâu và chúng tôi cũng đã thu thập được nhiều bài thu thanh từ những năm 2000.

Năm 2015, khi cha tôi ốm nặng, tôi cũng đã lọc tìm được hết những tổng phổ, đặc biệt là những bài chưa công bố và đã lưu dưới dạng số. Thế nên khi cha ra đi, tôi chia sẻ kinh nghiệm xử lý thông tin và em tôi, nhạc trưởng Lê Phi Phi đã góp phần rất nhiều vào việc lọc tư liệu tổng phổ và tư liệu thu thanh. 

Sau đó chỉ cần có một phương pháp làm việc hiệu quả nên thật ra cũng chỉ hai ba dịp nghỉ cuối tuần là lên khung được chứ thật ra chúng tôi rất ít thời giờ ngoài công việc hàng ngày của mình. Và chúng tôi đã đạt được mục đích đặt ra là phải ra được web này vào một trăm ngày của ông.

Nhạc trưởng Lê Phi Phi - con trai cố nhạc sĩ Hoàng Vân

Giới chuyên môn, công chúng có thể tiếp nhận điều gì qua trang web này?

- Trước hết là công chúng có thể nghe nhạc của Hoàng Vân. Có thể vào tìm các play-list ưa thích theo chủ đề, hoặc tìm được từng bài, có thể tra cứu lời, và với một số điều kiện có thể tra được tổng phổ của từng bài. Trang web cũng công bố rất nhiều tổng phổ là bút tích viết từ chính bàn tay nhạc sĩ.

Trang web có tham vọng là thống kê được tất cả những gì có liên quan đến nhạc sĩ Hoàng Vân trong từng tác phẩm, cuộc đời nghệ thuật và âm nhạc, vậy nên sẽ là một kho tư liệu cho những người muốn tìm kiếm tất cả những gì liên quan.

Họ có thể khám phá thêm được những điều hay, đẹp trong cuộc đời cũng như tác phẩm của ông. Đây đồng thời cũng là một dụng cụ mở và nhanh nhạy. 

Chúng tôi đề nghị đặt chế độ giao lưu để xin được tư liệu, hồi ký của những người có hảo tâm muốn công bố cho chúng ta biết được nhiều điều hơn nữa về thân thế và tác phẩm của nhạc sĩ. 

Ngày hôm nay trang web này chỉ như một ngôi nhà mới xây và có một chút trang bị cơ bản. Nhờ giao lưu và cố gắng của người tới thăm nhà, chúng tôi hy vọng sẽ trang trí được ngôi nhà này toàn thiện toàn mỹ như nhạc sĩ Hoàng Vân hướng tới lúc sinh thời.

Đây cũng là nơi chúng tôi liên hệ với các ca sĩ, nhạc sĩ, đơn vị biểu diễn âm nhạc để tạo ra nguồn giao lưu nhằm làm sống lại những tác phẩm của nhạc sĩ trên sân khấu, trong các trường, khắp miền đất nước, đúng vị trí mà nhạc sĩ kỳ vọng lúc sáng tác ra chúng.

Nhạc sĩ Hoàng Vân và vợ

Thưa Tiến sĩ Lê Y Linh, khi soạn thảo ra sườn thuyết minh của các phần trong trang web, chắc chị có nhiều suy nghĩ và mất nhiều thời gian?

- Tôi nghĩ nhiều về cha tôi. Như người vẫn còn đó, chỉ cho tôi từng dòng khi tôi mở từng trang tác phẩm của ông. Không, tôi viết tất cả những phần liên kết của trang web hiện nay chỉ trong một ngày chủ nhật mưa lạnh trước bão biển ở vùng Normandie, tai nghe playlist không phân biệt thể loại bài nào của ông. 

Tôi là nhà lý luận âm nhạc, nhưng nghĩ rằng tôi không thể viết gì hay hơn ông đã viết. Chỉ đơn giản trích một đoạn này, lược một câu kia, để vào bối cảnh của mục liên quan, là đủ. "Ý tại ngôn ngoại" cha tôi vẫn dạy, nhưng ý của cha viết trong từng bài đủ sức thuyết phục và giàu có để tồn tại một mình, không cần người bình luận. 

Trong mọi trường hợp, tôi không nghĩ tôi sẽ là người làm được những công trình nghiên cứu về nhạc của cha tôi, không đủ tính khách quan, mà tính khách quan là tính cách đầu tiên phải có của một nhà nghiên cứu.

Trên trang web có mục Foundation Sự nghiệp nhạc sĩ Hoàng Vân, anh chị có thể nói rõ hơn về điều này ?

- Foundation là một hình thức cụ thể hóa, là nơi hội tụ những ý tưởng mà chúng tôi muốn làm để nhạc Hoàng Vân ngày càng gần với quần chúng yêu thích nó. 

Ý tưởng này là làm sao bảo tồn, phân tích giá trị và quảng bá âm nhạc của nhạc sĩ bằng nhiều phương thức khác nhau: khuyến khích công trình nghiên cứu, trợ giúp cho những người muốn tìm hiểu và nghiên cứu, hỗ trợ những dự án biểu diễn tác phẩm của nhạc sĩ. 

Việc chúng tôi kêu gọi ủng hộ là để đưa vào một quỹ phục vụ cho mục đích này, và trang web là một phương tiện để Foundation tập trung và thông tin về những hoạt động này.

Nhạc trưởng Lê Phi Phi và Tiến sĩ Lê Y Linh còn có những dự kiến gì trong tương lai gần và xa?

- Trang web với nội dung như hiện nay mới chỉ là bước đầu, như tôi đã nói ở trên, tựa như chúng tôi xây một bảo tàng âm thanh cho nhạc sĩ, đặt sẵn những khung để ta có thể "trưng bày" không giới hạn tất cả những gì liên quân đến Hoàng Vân và tác phẩm. 

Trước hết chúng tôi hy vọng là nhờ sự ủng hộ của bạn bè đồng nghiệp xa gần để thu thập "hiện vật" cho bảo tàng sống này: thu thập và đăng hồi ký, kỷ niệm, ảnh, thư, thơ, tổng phổ, bản thu nhạc, chuyện vui chuyện buồn liên quan đến sự ra đời của các tác phẩm…

Cha chúng tôi có một cuộc đời thật may mắn vì có triệu người yêu quý, hâm mộ. Chúng tôi mong thu thập lại những kỷ niệm này và công bố để công chúng hiểu hơn và có cái nhìn toàn diện hơn về cuộc đời và tác phẩm của ông. 

Thứ nữa là công bố trong những điều kiện tối ưu nhất những tác phẩm chưa đưa ra cho công chúng, có tới gần trăm bài hát, bản nhạc hiện chúng tôi đã tìm được, có những tác phẩm viết từ những năm 60. Trang web cũng công bố những bài viết về cuộc đời và tác phẩm của nhạc sĩ và khuyến khích những nhà nghiên cứu và phê bình âm nhạc khai thác chất liệu này.

Sáng tác của Hoàng Vân là một nguồn khó cạn để ta có thể tìm hiểu, bình luận, phân tích, đối chiếu với cả một nền âm nhạc cách mạng trong vòng nửa thế kỷ. 

Em tôi và tôi không làm được tròn nghĩa vụ người con như chúng tôi mong muốn lúc cha tôi còn sống, chúng tôi đã hẹn nhau là sẽ dùng phần còn lại của cuộc đời chúng tôi để hoàn thành sứ mạng mà chúng tôi tự định ra này và mong muốn rằng sẽ có.

Trong các dự án đó có dự tính đến các đêm nhạc tưởng nhớ cố nhạc sĩ ?

Đây sẽ là đỉnh điểm và mục tiêu chính của Foundation, chúng tôi đang suy nghĩ nhiều về dự án này với sự hỗ trợ của các bạn và đồng nghiệp. Chúng tôi sẽ đưa thông tin cập nhật kịp thời.

Cảm ơn Tiến sĩ Lê Y Linh và nhạc trưởng Lê Phi Phi!