Cuối năm 2004, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM lúc bấy giờ là ông Nguyễn Thiện Nhân ký công văn chấp thuận chủ trương cho dự án Khu làng nghề cá cảnh, hoa lan, cây kiểng tại xã Trung An (huyện Củ Chi).
Ông Phan Ngọc Anh, xã viên góp vốn vào dự án cho rằng chưa thể coi đây là cơ sở pháp lý để HTX Hà Quang thực hiện các hành vi phân lô bán nền ngay sau đó. Đỉnh điểm là kế hoạch thanh tra năm 2007, UBND thành phố yêu cầu huyện Củ Chi không phân quy hoạch dự án thành các lô thửa nhỏ làm nhà ở.
Dự án bị bỏ hoang hàng chục năm. Ảnh: Nguyên Vỹ
Đến năm 2009, UBND TP.HCM ra thông báo chấp thuận cho HTX Hà Quang được đầu tư xây dựng Khu làng nghề cá cảnh 36,4 ha tại xã Trung An, là một phần trong toàn khu làng nghề có diện tích 495ha. Đồng thời, yêu cầu phải quy hoạch diện tích mỗi thửa đất trên 3.000m2 để tổ chức sản xuất, không kinh doanh bất động sản.
“Như vậy, cho đến tháng 10.2009 mới có quyết định chính thức giao dự án, nhưng từ 2007 và nhiều năm trước đó, Ban chủ nhiệm HTX Hà Quang đã huy động hơn trăm người tham gia và số vốn góp lên đến nhiều tỷ đồng”, ông Anh nói.
Bản thân ông Anh đã góp vốn mua 1.000m2 theo chủ trương phát triển kinh tế hợp tác của thành phố. Ông đã đóng hơn 80% số tiền. Hơn 10 năm đằng đẵng đòi đất hoặc tiền vốn đã góp, ông Anh cũng như nhiều xã viên khác vẫn chưa đòi lại được quyền lợi chính đáng của mình.
Một số nhà mẫu đã dựng không được bảo dưỡng rất lãng phí. Ảnh: Nguyên Vỹ
Theo kết luận của Thanh tra TP.HCM, HTX Hà Quang ký hợp đồng góp vốn là phù hợp với quy định tại Luật HTX. Tuy nhiên, việc ký với quá nhiều người cùng lúc dưới danh nghĩa xã viên dẫn đến có hiện tượng sang nhượng phần góp vốn kiếm lời.
Nội dung hợp đồng còn có điều khoản chuyển mục đích, giao đất và cấp giấy chứng nhận cho người góp vốn là chưa phù hợp vì HTX chưa được phê duyệt dự án đầu tư. Theo Thanh tra thành phố, trách nhiệm này thuộc về ban quản trị và chủ nhiệm HTX Hà Quang từng thời kỳ.
Dự án Khu làng nghề sinh vật cảnh kéo dài 13 năm vẫn chưa thực hiện được thủ tục đầu tư. Hàng trăm xã viên đóng tiền đã chờ đợi quá lâu nhưng không nhận được đất. Nhiều trường hợp yêu cầu trả lại vốn góp nhưng không được HTX Hà Quang giải quyết hoặc hứa hẹn kéo dài nên đã gửi đơn đến các cơ quan để kiến nghị, khiếu nại.
Nhiều xã viên yêu cầu trả lại vốn góp nhưng không được HTX Hà Quang giải quyết hoặc hứa hẹn kéo dài nên đã gửi đơn đến các cơ quan để kiến nghị, khiếu nại. Ảnh: Nguyên Vỹ
Trong khi đó, ông Nguyễn Nhung, Chủ nhiệm HTX Hà Quang vẫn cho rằng đó không phải lỗi của chủ đầu tư. Trong nhiều cuộc họp, ông Nhung vẫn cho rằng mô hình này quá đẹp và nếu không bị kéo dài do sự thay đổi quy hoạch của Nhà nước thì đến nay thành phố đã có một làng du lịch độc đáo, thu hút du khách, nâng cao đời sống người dân.
“Việc đổi quy hoạch từ 1.000 m2/lô thành 3.000-5.000 m2 khiến chi phí đầu tư tăng lên rất nhiều, nhiều người không thể kham nổi. Dự án kéo dài 13 năm nay khiến nhiều người tham gia bất mãn và đòi rút vốn khiến HTX càng khó khăn”, ông Nhung nói.