Thấy gì qua 3 cuộc triển lãm ảnh nude được tổ chức tại Việt Nam?

Nghệ sĩ nhiếp ảnh hồ hởi khi tác phẩm của mình được trưng bày, công chúng thì háo hức đi xem những tác phẩm nghệ thuật hiếm khi được trưng bày trang trọng.

Dù có những ý kiến cho rằng trước đây nhiều năm từng có triển lãm ảnh nude tại Hà Nội, tuy nhiên, Tạo tác của Hạo Nhiên năm 2017 được coi là triển lãm được cấp phép đầu tiên ở thể loại này. 

Tác phẩm trong triển lãm Tạo tác của Hạo Nhiên.

Tạo tác diễn ra từ ngày 15 đến 18/9/2017 tại Hội Mỹ thuật TP.HCM. 50 tác phẩm trưng bày tại triển lãm được tác giả thực hiện trong khoảng 7 năm. Các tác phẩm với mảng sáng tối chỉ thể hiện một phần đường nét, cơ thể người phụ nữ, không thấy mặt người mẫu.

Triển lãm ảnh nude Tạo tác được ví là "ngòi pháo" nổ tung rào cản ngăn cách khán giả với nghệ thuật ảnh nude. Trước Tạo tác, một số nghệ sĩ nhiếp ảnh từng xin mở triển lãm ảnh nude nghệ thuật nhưng không thành.

Việc cấp phép cho công bố, quảng bá ảnh nude nghệ thuật trước đó khá dè dặt. Theo bà Trần Thị Quỳnh Như - chuyên viên Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm đã nghỉ hưu - cho biết trước đây Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh và Cục từng đưa ra vấn đề triển lãm ảnh nude, nhưng vướng nhiều vấn đề như: quan hệ giữa nghệ sĩ và người mẫu, quan niệm xã hội hóa (nhiều định kiến, không phân biệt được ảnh nude nghệ thuật với ảnh đồi trụy), những quy định trong các vấn đề nhạy cảm về văn hóa (dễ bị hiểu lầm) … Những năm 1990 từng có một triển lãm ảnh nude mở ra, nhưng vừa khai mạc buổi sáng, thì buổi chiều đóng cửa.

Thậm chí, thông tư 01/2016 của Bộ Văn Hóa, Thể thao và Du lịch ban hành năm 2016 khiến nhiều người e ngại: "Cấm người biểu diễn nghệ thuật, trình diễn thời trang, người đạt danh hiệu tại cuộc thi người đẹp, người mẫu chụp ảnh, ghi hình hình ảnh cá nhân không có trang phục hoặc sử dụng trang phục, hóa trang phản cảm và vô ý hoặc cố ý phổ biến, lưu hành trên mạng viễn thông".

Nhiều người không phân định được đâu là giới hạn giữa ảnh nghệ thuật và sự phản cảm, nên dấy lên tranh luận về quy định này. Cho tới tháng 11/2016, thông tư cấm người đẹp chụp, quảng bá ảnh nude đã được gỡ bỏ.

Nhắc tới ảnh khỏa thân nghệ thuật ở Việt Nam không thể không nhắc tới Thái Phiên. Anh là người theo đuổi thể loại này từ 26 năm nay, không thể đếm được đã chụp bao nhiêu tấm ảnh nude nghệ thuật, nhưng để đạt được mức nghệ thuật thì số ảnh lên tới 400 bức.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên tại triển lãm Miền cổ tích.

Thái Phiên là người luôn lên tiếng mạnh mẽ, mong muốn mọi người nhìn nhận ảnh nude nghệ thuật như là một thể loại của nhiếp ảnh, công bằng khi đánh giá nó như những thể loại nghệ thuật khác. Tiếc thay vẫn có những định kiến cho rằng ảnh nude là hở hang, trần truồng, dung tục.

Thái Phiên đã cho xuất bản hai cuốn sách ảnh nude là Xuân thì và Miền cổ tích. Trước đây, anh xin cấp phép triển lãm ảnh nude nhưng không thành. Thái Phiên từng nói: “Tôi mơ ước được triển lãm cách đây 10 năm. Suốt 10 năm qua, tôi đã 3 lần đi xin giấy phép, trong đó có một lần cầm tờ giấy phép trong tay rồi nhưng bị thu hồi. Còn hai lần khác thì không được cấp giấy phép. Tôi đã quá nản với sự xin - cho. Tự ái của người nghệ sĩ cũng khiến tôi cho rằng mình không cần thiết phải triển lãm nữa".

Cho tới tháng 6 năm nay, triển lãm ảnh nude đầu tiên của Thái Phiên được thực hiện. Triển lãm có tên Miền cổ tích diễn ra từ ngày 16/6 tới 20/6 tại Hội Nhiếp ảnh TP.HCM (122 Sương Nguyệt Ánh, Quận 1). Ông Hoàng Thạch Vân, Phó chủ tịch Hội Nhiếp ảnh TP HCM, cho biết triển lãm lần này do Hội Nhiếp ảnh TP HCM đứng ra xin giấy phép cho nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên.

Triển lãm trưng bày 26 tác phẩm trích từ cuốn sách cùng tên Miền cổ tích (NXB Hồng Đức) đã phát hành vào cuối tháng 3. Con số 26 tác phẩm tượng trưng cho 26 năm theo đuổi đề tài ảnh nude nghệ thuật của Thái Phiên. Triển lãm trưng bày nhiều ảnh ngoại cảnh, với không gian sáng tác đa dạng, thể hiện sự hy sinh về nghệ thuật của người mẫu và nghệ sĩ nhiếp ảnh.

Triển lãm chuyên đề Ảnh Nude nghệ thuật do Trung tâm Giám định và Triển lãm Mỹ thuật, Nhiếp ảnh tổ chức ở 29 Hàng Bài, Hà Nội từ ngày 20/7đến ngày 27/7.

Đây là lần đầu tiên Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm đứng ra tổ chức một triển lãm ảnh nude nghệ thuật. Triển lãm quy tụ tác phẩm của 10 tay máy theo đuổi đề tài ảnh khỏa thân nghệ thuật trên cả nước như Thái Phiên, Dương Quốc Định, DzungArt Nguyen, Lê Quang Châu… 52 tác phẩm được bộ phận giám tuyển lựa chọn kỹ càng, nhằm tôn vinh vẻ đẹp con người mà tạo hóa ban tặng.

Tác phẩm của Dzung Art Nguyen trong triển lãm Ảnh nude nghệ thuật.

Triển lãm được thực hiện với mong muốn giới thiệu các tác phẩm ảnh nude nghệ thuật đến công chúng, giúp cho người xem hiểu, thưởng thức những giá trị thẩm mỹ, nhân văn, đồng thời để phân biệt, đối trọng với những bức ảnh nude phản nghệ thuật, phản thẩm mỹ.

Nói một cách khác, triển lãm hướng tới việc thay đổi nhận thức, đưa ra để cho thấy như thế nào là hoa thơm, là tác phẩm nghệ thuật được tạo ra từ bàn tay, khối óc, đam mê của người theo đuối nhiếp ảnh khỏa thân. Điều này để phân biệt với những ảnh nude phi thẩm mỹ, vốn tràn lan như cỏ dại trên mạng.

Các tác phẩm trong triển lãm là sự chọn lọc thể hiện được cá tính nghệ thuật, hiệu quả thị giác, không gian, ánh sáng ấn tượng làm nổi bật vẻ đẹp hình thể mà tạo hóa ban tặng cho người phụ nữ, hướng người xem đến những cảm xúc thẩm mỹ thánh thiện, nhân văn.

Giới nghệ sĩ nhiếp ảnh theo đuổi đề tài ảnh nude nghệ thuật tỏ ra hồ hởi phấn khởi với triển lãm. Việc cơ quan quản lý Nhà nước đứng ra thực hiện triển lãm, với quy mô tuyển chọn từ các nghệ sĩ hàng đầu trong lĩnh vực trên cả nước, có nghĩa mọi nút thắt của ảnh nude đã được cởi bỏ. “Từ nay, các địa phương, cá nhân cũng có thể thực hiện triển lãm ảnh nude nghệ thuật một cách thoải mái” - nghệ sĩ Thái Phiên nói.

Về phía công chúng, đã có hàng trăm khách đội mưa, bão tới dự phiên khai mạc triển lãm. Những ngày sau đó, khách tới triển lãm đông, đặc biệt vào dịp cuối tuần khiến không khí chương trình vui như lễ hội.