Vì sao 3 lần kiểm tra không phát hiện sai phạm điểm thi ở Hòa Bình?

Sau khi sai phạm điểm thi ở Hà Giang bị phanh phui, Hòa Bình cùng nhiều tỉnh khác rơi vào diện nghi vấn khi có số lượng thí sinh đạt điểm trên 9 cao bất thường.

Làm việc với PV ngày 24.7, ông Nguyễn Đức Lương - Phó giám đốc Sở GD&ĐT Hòa Bình - khẳng định kỳ thi THPT quốc gia 2018 ở địa phương diễn ra nghiêm túc. Cũng chính ông Lương nói rằng trong quá trình coi thi, ông Nguyễn Huy Bằng, Chánh thanh tra Bộ GD&ĐT, dẫn đoàn lên kiểm tra những khâu liên quan, phân công phân nhiệm, kế hoạch thực hiện của ban chỉ đạo.

Ở khâu chấm thi, ông Mai Văn Trinh - Cục trưởng Cục Quản lý Chất lượng, Bộ GD&ĐT - lên kiểm tra hồ sơ, báo cáo, đi thực tế tại các tổ chấm tự luận và trắc nghiệm. Sau kỳ thi, tổ chấm thẩm định của Bộ GD&ĐT đã làm việc tại Hòa Bình và cũng không phát hiện bất thường.

Câu hỏi khiến dư luận quan tâm là tại sao qua đến 3 đợt kiểm tra như thế, sai phạm vẫn không được phát hiện?

Tại sao trước đó lãnh đạo Sở GD&ĐT Hòa Bình tự tin khẳng định kỳ thi nghiêm túc?

Tại sao Bộ GD&ĐT đã không thành lập tổ công tác xác minh nghi vấn điểm thi ở Hòa Bình như tại Hà Giang và Sơn La?

Liên tục khẳng định thi nghiêm túc

Nghi vấn về điểm thi tại Hòa Bình được dư luận đặt ra khi thống kê cho thấy số thí sinh đạt điểm Toán từ 9 trở lên là 27 em, chiếm 4,7% cả nước. Trong khi với đề thi Toán năm 2017 được đánh giá dễ hơn rất nhiều so với năm nay, cả tỉnh chỉ có 100 em đạt 9 điểm trở lên, chiếm 0,46% cả nước.

Dư luận đặt nghi vấn về điểm thi ở Hòa Bình khi số thí sinh đạt từ 27 điểm trở lên của Hà Giang, Sơn La, Hòa Bình chiếm 35% cả nước. Đồ họa: Lê Nhân.

Nếu xét điểm thi theo khối chính (A00, A01, B00, C00, C03, D01), trong 324 thí sinh cả nước được tổng điểm 27, Hòa Bình 22 em. Riêng tổ hợp C03 (Toán, Ngữ văn, Lịch sử), tỉnh này có 2 thí sinh đạt 27 điểm trở lên, chiếm 20% của cả nước.

Trước nghi vấn này, chiều 16/7, chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình chủ trì cuộc họp, gồm phó chủ tịch UBND tỉnh phụ trách kỳ thi, giám đốc Sở GD&ĐT, giám đốc công an tỉnh, chánh văn phòng về nội dung có thông tin điểm thi bất thường.

Chiều 19.7, ông Bùi Trọng Đắc, Giám đốc Sở GD&ĐT Hòa Bình, cùng Trưởng phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng, đã báo cáo thứ trưởng GD&ĐT về tình hình điểm thi của tỉnh. Ông Đắc khẳng định điểm thi của tỉnh chính xác, khách quan, không có bất kỳ sự can thiệp nào vào bài thi của thí sinh. Nếu thấy cần thiết, Bộ GD&ĐT có thể về Hòa Bình rà soát, chấm thẩm định.

Ngày 21.7, 3 tổ chấm thẩm định của Bộ GD&ĐT triển khai công việc tại 3 hội đồng thi, trong đó có Hòa Bình. Kết luận được đưa ra là không phát hiện bất thường. 100% bài thi trùng khớp kết quả chấm thi, không thay đổi điểm so với mức công bố ngày 11.7.

Bộ GD&ĐT kết luận Sở GD&ĐT Hòa Bình đã thực hiện theo quy trình chấm thi của quy chế và hướng dẫn chấm thi của Bộ GD&ĐT, có đủ các thành phần quy định. Vấn đề duy nhất là một số biên bản khi chấm trắc nghiệm còn sơ sài.

Ngày 24.7, ông Nguyễn Đức Lương tiếp tục khẳng định điểm cao ở tỉnh này không bất thường. Ông rất tự tin tỉnh nhà cũng có học sinh giỏi, những em đó thi điểm cao là chuyện bình thường. Ông Lương cũng nhấn mạnh hội đồng thi làm thi nghiêm túc, đặc biệt khi bộ có đoàn lên kiểm tra ở cả khâu chuẩn bị, coi thi và chấm thi.

Ngoài ra, vị phó giám đốc Sở GD&ĐT Hòa Bình này cho biết số thí sinh đạt điểm cao ở tỉnh không phải "con ông cháu cha" mà nằm rải rác ở các điểm thi.

Như vậy, một ngày sau khi có kết quả chấm thẩm định của Bộ GD&ĐT, ông Nguyễn Đức Lương phủ nhận hoàn toàn nghi vấn sai phạm trong quá trình tổ chức thi và chấm thi THTP quốc gia 2018 tại Hòa Bình.

Không phát hiện sai phạm hay cố tình giấu sự việc?

Một tuần sau lời tuyên bố "không sai phạm" của ông Lương, thông tin công an điều tra gian lận tại Hòa Bình xuất hiện. Chiều 2/8, cũng chính ông phó giám đốc sở làm việc với báo chí, thừa nhận việc chấm thi trắc nghiệm cần báo cáo Bộ GD&ĐT và cơ quan công an.

Ông Lương xác nhận công an đang làm việc với 5 cán bộ chấm thi trắc nghiệm ở Hòa Bình. Trước đó, vị giám đốc sở GD&ĐT Hòa Bình này khẳng định kỳ thi diễn ra tại địa phương rất nghiêm túc. Ảnh: Hoàng Lam.

Ông Lương nói sau khi rà soát lần nữa khâu coi thi, chấm thi theo công văn của Bộ GD&ĐT, sở này phát hiện một số vấn đề và báo cáo trưởng ban chỉ đạo thi của tỉnh, Bộ GD&ĐT và Công an tỉnh Hòa Bình. Ngày 30/8, công an bắt đầu xác minh. Công tác điều tra đang được tiến hành và chưa có kết quả.

Trong lúc chờ kết luận từ cơ quan công an, ông cho rằng đây “không phải bất thường mà có những điều cần báo cáo, đặc biệt ở khâu chấm thi trắc nghiệm, phần chấm thi ở máy tính không logic”.

Cơ quan công an đang làm việc với toàn bộ tổ chấm trắc nghiệm gồm 5 người, trong đó có ông Nguyễn Khắc Tuấn, chuyên viên Phòng khảo thí và Quản lý chất lượng giáo dục, Sở GD&ĐT Hòa Bình; ông Đỗ Mạnh Tuấn, Phó hiệu trưởng trường THCS và THPT nội trú huyện Lạc Thủy; ông Nguyễn Quang Vinh, Trưởng phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng giáo dục, Sở GD&ĐT Hòa Bình.

Phó giám đốc Sở GD&ĐT Hòa Bình từ chối cung cấp danh tính hai cán bộ còn lại và nói không nắm được việc có đơn tố cáo về khâu chấm thi của Hòa Bình hay không.

Về việc tại sao khi chấm thẩm định, rà soát không phát hiện vấn đề, ông Lương cho hay không biết, vì không nằm trong hội đồng chấm thẩm định.

Điều đáng nói trong số 3 người làm việc với cơ quan công an, hai người là cán bộ Sở GD&ĐT Hòa Bình, trưởng phòng và chuyên viên Phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng giáo dục. Vụ việc đang được cơ quan công an điều tra, chưa biết những người này có gian lận hay không, nhưng rõ ràng dư luận có cơ sở để nghi ngờ Sở GD&ĐT Hòa Bình nói không biết sự việc?

Trước đó, ở Hà Giang và Sơn La, những người được cơ quan điều tra xác định trực tiếp can thiệp bài thi đều liên quan cán bộ sở GD&ĐT.

Ở Hà Giang, ông Vũ Trọng Lương - Phó phòng Khảo thí và Kiểm định chất lượng - đã bị khởi tố. Ông Nguyễn Thanh Hoài - Trưởng phòng Khảo thí và Quản lý Chất lượng, Phó trưởng Ban chấm thi, Trưởng Ban Thư ký Hội đồng thi - là người đưa chìa khóa nơi lưu giữ bài thi, hồ sơ thi trắc nghiệm đã chấm cho ông Lương.

Ở Sơn La, 4 trong số 5 người bị khởi tố vì liên quan sai phạm điểm thi làm việc tại sở GD&ĐT tỉnh này. Trong đó, ông Trần Xuân Yến là là phó giám đốc sở. Bà Cầm Thị Bun Sọn là phó trưởng phòng Chính trị Tư tưởng.

Hai người còn lại bà Nguyễn Thị Hồng Nga, ông Lò Văn Huynh lần lượt là chuyên viên và phó trưởng phòng Khảo thí và Quản lý chất lượng.

Ở Hòa Bình và Sơn La, 5 người bị cho dính líu sai phạm đều là thành viên tổ chấm trắc nghiệm.

Thế nhưng, trước khi sai phạm bị phanh phui, lãnh đạo các sở vẫn nhất mực khẳng định làm thi nghiêm túc. Câu hỏi đặt ra là vấn đề nằm ở năng lực quản lý yếu kém hay có sự "nhắm mắt làm ngơ", để cấp dưới lộng hành?

Nếu cơ quan công an không vào cuộc điều tra, làm rõ sai phạm, có lẽ những thông điệp kiểu "không gian lận, không bất thường", "kỳ thi an toàn, nghiêm túc" sẽ nằm im trong những bản báo cáo "đẹp như vẽ" ở nhiều địa phương và cả của Bộ GD&ĐT.

Phó giám đốc Sở GD&ĐT Hòa Bình trả lời báo chí về bất thường điểm thi Phó giám đốc Sở GD&ĐT Hòa Bình Nguyễn Đức Lương cho biết công an đang điều tra liên quan vấn đề chấm thi ở Hòa Bình.