Khâu cực kỳ quan trọng để cải cách chính sách tiền lương cho cán bộ
TS. Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ (ảnh IT).
Trong Nghị quyết về Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp có nói phải khẩn trương xây dựng và hoàn thiện hệ thống vị trí việc làm, khâu này có ý nghĩa thế nào, thưa ông?
- Việc trả lương theo chức vụ và theo vị trí việc làm đương nhiên rất gắn với vị trí việc làm. Vừa qua chúng ta cũng đã xác định vị trí việc làm, theo Luật cán bộ, công chức, tất cả các cơ quan từ Trung ương đến địa phương đều làm. Tuy nhiên vấn đề đặt ra là việc xác định vị trí việc làm đó đã chuẩn xác chưa. Thực ra nhiều nơi băn khoăn khi xác định vị trí việc làm, nhiều nơi xác định chưa được chuẩn xác, chính vì thế khi xác định số lượng công chức và cơ cấu công chức còn gặp nhiều khó khăn. Tiến tới chúng ta sẽ trả lương theo vị trí việc làm, nếu như hệ thống vị trí việc làm xác định không chuẩn sẽ rất khó cho việc trả lương. Có thể nói việc xác định vị trí việc làm là khâu cực kỳ quan trọng, là cơ sở cho cải cách chính sách tiền lương lần này.
Như tôi đã nói, việc xác định vị trí việc làm đã được các bộ, ngành, các địa phương trình lên, nhưng vấn đề đặt ra là việc xác định vị trí việc làm đó có đảm bảo đúng yêu cầu không. Trong Nghị định và Thông tư đã có hướng dẫn và có tập huấn rất nhiều. Xác định vị trí việc làm có 8 bước, từ mô tả công, xác định năng lực… rất công phu, trong khi số lượng các bộ ngành, tỉnh, thành rất lớn, Bộ Nội vụ khó có khả năng rà soát hết.
Xác định vị trí việc làm là vấn đề mới, chúng ta đang từ chế độ quản lý chức nghiệp chuyển sang chế độ quản lý theo vị trí việc làm, lần đầu tiên làm nên có nhiều khó khăn.
Hiện nay chúng ta cũng đang tổ chức sắp xếp lại bộ máy theo hướng tinh gọn, nếu việc xác định vị trí việc làm không tốt, việc sắp xếp cũng sẽ gặp khó khăn, thưa ông?
- Đúng là thế, khi chúng ta trả lương theo công việc phải xác định vị trí cho chuẩn, vì vị trí việc làm như này trả mức lương như này. Chúng ta cải cách chính sách tiền lương cho cán bộ công chức lần này không theo ngạch bậc như cũ, tất nhiên trong vị trí việc làm cũng có bậc nhưng rõ ràng từ vị trí công việc để trả lương.
Lâu nay chúng ta trả lương cho cán bộ công chức chưa xác định theo việc làm, tức là xác định chung tất cả các ngành đều có những ngạch, bậc, ví dụ như cán sự, chuyên viên, chuyên viên chính, chuyên viên cao cấp, như thế tất cả các ngành đều như nhau, không theo vị trí việc làm của khối lượng công việc, theo tính chất công việc của mỗi ngành.
Việc cải cách chính sách tiền lương lần này có điểm rất khác so với các lần trước là khâu xác định vị trí việc làm, đây là cơ sở để tiền lương đảm bảo mức sống cho đội ngũ cán bộ, công chức thưa ông?
- Chúng ta thực hiện theo hướng trả lương cho cán bộ, công chức theo vị trí việc làm tức là theo công việc nên rất khác. Làm được như vậy tôi cho là cuộc cách mạng trong cải cách chính sách tiền lương.
Làm được như vậy sẽ không có sự cào bằng, tính chất công việc, khối lượng công việc thế nào sẽ trả lương thế đó, trong đó cũng có những ngạch bậc nhưng sẽ ít hơn so với trước. Hiện nay bảng lương cán bộ, công chức có đến 9 -10 bậc, chuyên viên cao cấp cũng 6 bậc, như vậy rất tủn mủn. Có người làm đến lúc về hưu chưa chắc đã lên hết bậc. Một bậc rất nhỏ, không có sự khuyến khích, lại cào bằng giữa các vị trí việc làm và các ngành nghề khác nhau.
Cho nên sinh ra hệ số phụ cấp của các ngành, nghề, ngành nghề nào cũng đặc thù nhưng bản chất không phải đặc thù. Đặc thù là trong một ngành, cán bộ đi công tác ở miền núi, hải đảo, biên giới thì mới gọi là đặc thù. Còn tính chất công việc như vậy thì mới nói lên ngành đó, còn có thêm hệ số đặc thù của ngành là không đúng. Vị trí việc làm của ngành đó nào thế nào thì trả lương thế đó, không cần phụ cấp mà cơ bản chỉ có lương, việc cải cách chính sách tiền lương cho cán bộ chúng ta đang phấn đấu theo hướng này.
Xin cảm ơn ông (!)