Thuỷ điện xả lũ làm trôi nhà, dân phải ở tạm lều lán

Ngày 31.8, Nhà máy thuỷ điện Bản Vẽ (Tương Dương, Nghệ An) xả lũ với lưu lượng 4.200 m3/s. Đây là lượng nước xả lớn nhất sau 8 năm vận hành khiến hàng loạt nhà dân bị ngập, đoạn qua xã Lượng Minh cuốn trôi nhiều nhà xuống sông Lam.

Sau 10 ngày, một số nhà đã di dời tới nơi cao hơn, nhưng nhiều gia đình vẫn đang ở tạm lều lán ven sông.

Ông Vi Đình Phúc, Chủ tịch UBND xã Lượng Minh cho biết, toàn xã có 31 nhà dân bị sạt lở hoàn toàn hoặc hư hỏng nặng vì lũ thuỷ điện, tập trung ở các bản Minh Phương, Côi, Lả và Sốp Mạt. Mực nước dâng cao ngập quốc lộ 7 và khiến cả xã bị cô lập 5 ngày.

"Thuỷ điện nói xả lũ đúng quy trình, nhưng với lượng xả lớn như vậy thì dân hoàn toàn trở tay không kịp", ông bức xúc. Theo lãnh đạo xã, hàng trăm hộ dân Lượng Minh bị "kẹp" giữa hai "quả bom nước" là thuỷ điện Bản Vẽ và thuỷ điện Nậm Nơm. Mỗi mùa lũ về là dân lo nơm nớp. Năm 1973 có một trận lũ lớn nhưng nước cũng chưa dâng cao bằng thuỷ điện xả lũ đợt vừa rồi.

Những phiến gỗ người dân thu lượm được từ ven sông khi nước rút được vứt chỏng chơ bên đường. Họ chờ thông báo về nơi tái định cư rồi sẽ chuyển gỗ để dựng nhà mới.

Cậu bé chơi trên mảng bê tông từng là sân nhà mình.

Ở các đoạn sạt lở, nhà chức trách cắm tạm biển, căng dây báo hiệu để các phương tiện đi lại trên quốc lộ 7 phòng tránh tai nạn.

Chị Lương Thị Thái ở bản Minh Phương nhặt những thứ còn dùng được mang về lều. "Nước cuồn cuộn đổ về. Tôi chỉ kịp vơ vội vài bộ quần áo, rồi đưa mẹ già và con gái chạy lên đồi cao. Cả căn nhà bị cuốn trôi theo dòng lũ thuỷ điện", chị nói.

Một chiếc mẹt, nắp vung nồi hỏng là những đồ vật chị Thái nhặt nhạnh suốt buổi chiều.

Chiếc đồng hồ sót lại trong đống đổ nát nhà chị Thái ở ven sông.

Căn lều dựng tạm là nơi cư ngụ của mẹ con Thái và những người thân suốt 10 ngày qua. Từ hôm mất nhà, chưa đêm nào chị dám ngủ sâu. "Chỉ dám ngủ chập chờn thôi vì sợ trời mưa, nước lũ dâng lên lần nữa thì không kịp chạy", chị nói.

Những người đàn ông khoẻ mạnh trong bản chuyển chiếc tủ và đồ còn tạm lành lặn tới một chiếc lán ở trên đồi.

Bé Tâm Nhi (6 tuổi, con gái của chị Thái) lấy nước vào chai. Đây là nguồn nước sạch duy nhất được người dân dùng để uống và nấu cơm. Việc tắm, giặt, họ vẫn sử dụng nước sông Lam đục ngầu.

Gia súc, gia cầm được tập trung dưới chân nhà sàn kiên cố của một cụm dân trong bản Minh Phương. Ngôi nhà duy nhất có điện của bản cũng là nơi trú ngụ của 16 người dân mất nhà suốt 10 ngày qua.

Các gia đình là họ hàng, làng xóm tập trung ăn cơm dưới ánh điện ắc-quy.

Lãnh đạo xã cho biết vẫn đang khảo sát điểm tái định cư cho người dân. Địa hình xã Lượng Minh chủ yếu là đồi núi, mặt bằng sinh hoạt ít nên việc tìm nơi ở mới cho người dân khá khó khăn.