Khi được hỏi về lý do tại sao nhiều người bị đau lưng dai dẳng trong khi thuốc giảm đau hiện nay dễ tìm hơn sách quý, Gronmeyer - một trong các chuyên gia hàng đầu về bệnh cột sống ở CHLB Đức đã trả lời: Đó là giá phải trả cho danh hiệu “sinh vật tiến hóa cao cấp” của con người.
Đau lưng là bệnh khó tránh vì con người đã chẳng những đứng thẳng lại còn đi trên hai chân! Ít ai dè là cột sống trong tư thế ngồi thoải mái vẫn phải chịu áp lực ít khi dưới 70kg, khi đi bộ có thể lên đến gần trăm kilogram, và khi cúi xuống khiêng vật nặng thậm chí phải chịu áp lực gần 200kg! Nếu đau đâu bệnh đó, nếu hễ đau lưng là bệnh cột sống thì thầy thuốc đã không cần phải học nhiều năm đến thế, cũng không cần nay tu nghiệp, mai hội thảo làm gì cho mất công.
Theo thống kê được thực hiện sau thời gian dài ở nhiều nước châu Âu, không ít trường hợp đau lưng năm này qua năm khác chữa hoài chưa khỏi lại không hề vì thương tổn nào đó trên cột sống. Theo các nhà nghiên cứu, trong số bệnh nhân đau lưng dai dẳng nhưng không có dấu hiệu thoát vị, thoái hóa đốt sống, lao cột sống… có đến:
- 70% là đối tượng cô đơn hay trầm uất vì có vấn đề đâu đó trong gia đình, trong nghề nghiệp… mà nói không được, cứ như vì đầu quá nặng nên đè cột sống. Bằng chứng là hầu hết bệnh nhân thuộc nhóm này hoặc hết hẳn đau lưng, hoặc còn đau nhưng rất ít, sau khi hoặc tìm lại được niềm vui trong cuộc sống, hoặc tuy đau nhưng không trầm kha như trước nhờ có thể chịu đựng hay hơn sau khi áp dụng phương pháp thiền định, khí công, dưỡng sinh, yoga…
- Không dưới 20% có chỗ nào đó trục trặc ở… hàm răng! Nghe tưởng nói mò nhưng kết quả nghiên cứu thống kê với cả ngàn đối tượng cho thấy nhiều người bớt đau lưng thấy rõ sau khi chữa răng!
Cũng theo Gronmeyer, yếu tố đi kèm khiến đau lưng bám riết người bệnh là do sai tư thế khi ngồi. Tất nhiên khi buồn khó lòng ngồi ngay. Ngay cả ở người chưa buồn, bệnh cột sống đã từ lâu trở thành “mốt” vì chỗ ngồi của nhiều người trước máy vi tính, trước truyền hình đã mòn nhẵn từ lâu.
Thêm một điểm đáng lưu ý, khi bàn về cách điều trị, trái với dự kiến của nhiều người, Gronmeyer không hề đề cập đến thuốc đặc hiệu mà nhấn mạnh nhiều lần về tầm quan trọng của biện pháp vận động và vật lý trị liệu trong điều trị bệnh cột sống. Lý do rất đơn giản, vì thuốc giảm đau đơn thuần, không nói chi đến chuyện cả lố phản ứng phụ, không thể phục hồi chức năng cho cột sống.
Muốn cột sống dẻo dai, muốn các bắp thịt nằm dọc cột sống co thắt với hiệu năng như mong muốn, không có cách nào tốt hơn là cắn răng tập luyện, tất nhiên nếu được hỗ trợ bởi các phương pháp cải thiện hàm lượng dưỡng khí của mô mềm quanh khớp như xoa bóp, ngâm tắm, châm cứu… càng hay. Quan trọng hơn nữa là bệnh nhân cần tìm cho ra lối thoát cho chính mình vì trong nhiều trường hợp giải pháp rõ ràng rất xa tầm tay của thầy thuốc.
Nếu tưởng về già mới đau lưng thì lầm. Thống kê ở nhiều nước khác nhau cho thấy, ngay cả người còn rất trẻ, đang tuổi bẻ gãy sừng trâu đã biết đau lưng! Tỷ lệ mắc bệnh cứ thế mà tăng nhanh theo tuổi đời. Từ tuổi trung niên, phụ nữ đau lưng nhiều hơn phía nam giới, nhất là khi bước vào tuổi mãn kinh. Từ đầu đến lưng kéo dài một trục. Không cần dông dài cũng hiểu lưng làm sao không đau nếu đầu lúc nào cũng căng.
Bác sĩ Lương Lễ Hoàng