Cơm cháy sốt dê
Cơm cháy ở một số nơi nhưng nói đến Ninh Bình, người ta thường nhắc đến món ăn này bởi sự đặc trưng, khác biệt so với nơi khác. Cơm cháy vàng không ăn chung với chà bông, mỡ hành như ở Sài Gòn mà chấm với nước sốt dê. Điểm nhấn của món ăn nằm ở chén nước sốt chế biến từ nấm, cà rốt, hành tây cắt hạt lựu, nấu với thịt dê núi băm nhuyễn, thêm gia vị vừa ăn. Khi dùng, thực khách rưới nước sốt lên trên cơm cháy hoặc chấm đều được. Miếng cơm cháy giòn rụm hòa với vị ngọt tự nhiên của thịt dê, nấm, cà rốt là món ăn chơi chơi, nhưng cũng có thể khiến bạn no bụng.
Thịt dê
Đây là món ăn mà nhiều người nhắc đến khi đến vùng đất cố đô. Thịt chế biến từ những con dê chăn thả trên núi đá vôi, ăn cỏ tự nhiên nên săn chắc, ít mỡ và có vị thơm hơn dê chăn nuôi trong trang trại. Ở Ninh Bình, người ta thường ăn thịt dê với trái sung ngâm rượu có vị hơi chát, nồng, lá mơ, lá sung cùng nước chấm đậm đà khó cưỡng. Giá trung bình tầm 150.000 – 250.000 đồng/đĩa tùy bạn muốn chế biến kiểu gì như hấp, xào, tái… Mỗi đĩa thịt đầy đủ cho 2-3 người thoải mái nhâm nhi với rượu.
Cá lóc nướng lá sen
Mùa gặt, cá lóc nướng trui trong rơm là một trong những món ăn dân dã khi bạn du lịch Ninh Bình. Bên cạnh đó, món cá lóc nướng lá sen cũng hấp dẫn không kém. Cá làm sạch ruột để khỏi đắng, sau đó bọc một chiếc lá sen tươi thật to bên ngoài rồi nướng. Mùi lá sen thơm nhẹ nhàng hương đồng nội dễ chịu, quyện với vị bùi bùi của thịt cá lóc nóng hổi, cuốn với cà rốt bào sợi, dưa leo chấm nước mắm là món ăn khiến bạn khó có thể chối từ. Một con cá có giá khoảng 200.000 đồng.
Gỏi cá nhệch Kim Sơn
Gỏi cá nhệch là món ăn nhiều người muốn thử khi đến vùng đất cố đô.
Là một trong những đặc sản ẩm thực nổi tiếng của Ninh Bình, gỏi cá nhệch khiến bao du khách phải say lòng, ăn một lần nhớ mãi không quên. Những con cá được chọn phải tươi ngon, thuộc loại to từ 400kg trở lên, bụng béo trắng, lưng xanh màu đá thẫm qua nhiều khâu chế biến hết sức tỉ mỉ, cầu kỳ mới làm nên được món gỏi không có vị tanh của cá, khi ăn có hương vị thơm ngon xen lẫn vị bùi của gạo nếp rang cùng vị chua thanh của dấm và vị cay nồng ấm của gừng, tiêu, ớt, xả trong nước chấm. Đến Ninh Bình phải ăn gỏi cá Kim Sơn mới cảm nhận hết được hương vị thơm ngon của món gỏi cá này.
Ốc núi Ninh Bình
Ốc núi Ninh Bình là một đặc sản mới nổi của Ninh Bình. Loài ốc này cực hiếm vì chúng chỉ sống trong các hốc đá, đến mùa mưa từ tháng 4 đến tháng 8 mới bò ra kiếm ăn và sinh sản. Ốc núi xuất hiện ở hầu hết các nơi tỉnh Ninh Bình nhưng tập trung nhiều nhất là ở các dãy núi đá vôi Tam Điệp, Yên Mô và Nho Quan.
Thịt ốc núi giòn, ngọt và rất thơm. Ảnh: I.T
Ốc núi trong hang rất khó phát hiện, người ta thường phải dậy từ sáng sớm khi ốc bò ra khỏi hang kiếm ăn mới tìm bắt được. Thịt ốc núi dai, giòn, ngọt, thơm mùi thuốc bắc. Ốc núi có thể chế biến thành nhiều món như nướng, xào me, hấp gừng, luộc xả hết, trộn gỏi hành tây…đều rất hấp dẫn.
Nem Yên Mạc
Vùng đất Yên Mạc Ninh Bình nổi tiếng với món nem cổ truyền được tinh chế từ thịt lơn. Nguyên liệu để làm món nem này tuy đơn giản nhưng quá trình chế biến lại hết sức cầu kỳ để làm nên món nem với màu hồng rực đặc trưng của thịt lợn, cùng những sợi bì màu trắng tinh cùng gia vị và tỏi ớt, khi ăn nem có vị chua chua cay cay thường dùng kèm lá ổi hoặc lá sung chấm nước mắm chanh tỏi ớt để thưởng thức hết hương vị đặc biệt của món ăn.
Miến lươn
Cùng với cơm cháy, tái dê, miến lươn cũng là món đặc sản nổi tiếng ở Ninh Bình được nhiều người biết đến. Không như những nơi khác, lươn ở Ninh Bình để làm miến chỉ chọn lươn cốm, lưng nâu hồng bụng vàng rộm, con hơi nhỏ nhưng thịt rất thơm và săn chắc. Miến lươn thường ăn kèm hoa chuối để làm nên vị thanh dịu mà không bị tanh của lươn. Nếu ai đã từng một lần thưởng thức miến lươn Ninh Bình đều mong muốn được một lần quay lại nơi đây để thưởng thức món đặc sản bình dị này.
Cua đồng rang lá lốt
Một món ăn dân dã mang đậm hương vị đồng quê mà du khách nên nếm thử khi dừng chân manh đất cố đô đó là món cua đồng rang lá lốt. Từ những con cua đồng béo ngậy cùng lá lốt rửa sạch thái sợi rang giòn tạo nên một hương vị quê nhà đặc biệt, mang đến cho du khách nhiều cảm nhận bất ngờ. Nếu như trước đây những món ăn từ cua đông chỉ là món ăn giản dị ở những vùng quê nghèo thì ngày nay nó đã trở thành món đặc sản khiến bao du khách không thể chối từ.
Gáo kho cá
Gáo kho cá là món ăn ngon khó cưỡng khi tới Ninh Bình. Ảnh: I.T
Ninh Bình vốn nổi danh với thịt dê và cơm cháy lại có món cá kho gáo khá độc đáo và lạ lẫm. Gáo là một loại cây tầm nổi thường mọc ở khe suối hoặc chân đồi, không chỉ có tác dụng làm thuốc mà còn dùng để nấu ăn. Quả gáo có vị chua, hơi ngọt mát và có mùi thơm nên thường được dùng để nấu các món canh chua thay me, sấu tuy nhiên ngon hơn cả là món cá kho gáo. Với hương vị rất đặc biệt, không ngấy mà lại khử được mùi tanh của cá cùng mùi thơm của gáo làm nên một món ăn nổi tiếng đặc sản Ninh Bình.