Sự mong mỏi, khát khao tìm được hài cốt thân nhân là tình cảm thực, chân thành và thiêng liêng. Các cơ quan chức năng đã hết sức hỗ trợ bằng tất cả các chính sách có thể: Từ hỗ trợ tiền đi lại tìm kiếm liệt sĩ, tới hỗ trợ giám định ADN, lập các hội đồng đội, hội gia đình liệt sĩ để giúp nhau tìm ra những manh mối cụ thể…
Nhưng, từ rất lâu đã rộ lên phong trào nhờ nhà ngoại cảm tìm mộ liệt sĩ. Ẩn dưới danh nghĩa rất thiêng liêng ấy, nhiều nhà ngoại cảm rởm tự tung tự tác tới mức không thể tưởng tượng được. Câu chuyện gây phẫn nộ mấy ngày nay là vụ việc nhà “ngoại cảm” Vũ Thị Hòa sử dụng xương cốt rởm khi đi tìm mộ; hay 2-5% số hài cốt liệt sĩ tìm được là xương... trâu, bò. Công an tỉnh Quảng Trị cũng đã từng vạch mặt “thầy” Đặng Xuân Ba (Nam Định) sử dụng xương cốt giả để lừa người nhà liệt sĩ.
Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Quảng Trị đã tiến hành đối chứng, kiểm tra việc quy tập hài cốt liệt sĩ mà "cậu Thủy" - người tự xưng là nhà "tâm linh" thực hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Trị hôm 25.7 (Ảnh: Thanh Niên).
Thế nhưng, vì sao các nhà ngoại cảm giả vẫn hoành hành? Câu hỏi từ lâu đã có câu trả lời: Thân nhân liệt sĩ khát khao tìm kiếm tới mức như ở Thái Bình, có người đi tìm mộ liệt sĩ tới 8 lần, mỗi lần đi tính chi phí trung bình mất khoảng 40 triệu đồng. Riêng huyện Vũ Thư, có khoảng gần 300 trường hợp tìm hài cốt liệt sĩ bằng ngoại cảm. Tại Nghệ An có trên 15.000 gia đình đến các điểm tìm kiếm để đăng ký tìm mộ liệt sĩ.
Nhiều gia đình không tiếc tiền chi cho nhà ngoại cảm để đi tìm mộ. Khi anh em đi bốc mộ, biết sai mười mươi nhưng vẫn tự “ru ngủ” tinh thần vì sợ nói ra bố mẹ buồn, bởi họ đã quá già yếu và chỉ mong được nhìn thấy hài cốt của con là thanh thản nhắm mắt xuôi tay. Sự nôn nóng và việc chi tiền bạc quá mức là lý do để các nhà ngoại cảm giả trục lợi.
Một cán bộ ngành LĐTBXH cho biết, tìm mộ liệt sĩ bằng ngoại cảm là hoạt động tâm linh, cơ quan chức năng chưa bác bỏ, cũng không thừa nhận. Nhưng sau hàng loạt vụ lừa đảo, trục lợi của nhà ngoại cảm giả, ngành LĐTBXH đã thống nhất không công nhận hài cốt liệt sĩ được tìm bằng ngoại cảm. Muốn xác định đó có phải là hài cốt liệt sĩ thật không cần phải xác minh qua đồng đội, xác nhận hiện vật và giám định ADN.
Vì vậy, điều cần nhất hiện nay là các gia đình liệt sĩ cần bình tĩnh, phối hợp với cơ quan chức năng tìm kiếm một cách khoa học. Đừng làm đau thêm anh linh các liệt sĩ vì bị mang ra trục lợi. Nơi chín suối, các anh chị hẳn vẫn ấm lòng khi người thân tưởng nhớ, nhân dân phụng thờ, dù các anh còn ở đâu trên đất Việt Nam hay nước bạn.