Nằm trên một khu đất rộng 12 ha vốn là căn cứ của quân đội Mỹ trước năm 1975 (nay thuộc xã Bình Đức, huyện Châu Thành, Tiền Giang), Trung tâm nuôi trồng, nghiên cứu và chế biến dược liệu Quân khu 9 có đủ loại rắn: từ hổ mèo, hổ đất trông rất dữ tợn được chăm sóc cẩn thận trong những "căn nhà" kiên cố, đến hàng ngàn chú rắn lục màu xanh lá cây với thân hình dài ngoằng, nhỏ xíu, nằm cuộn mình trên những tàng cây im lìm, tưởng như rất hiền lành nhưng lại là một trong những loài cực độc.
"Khủng" nhất là những "vua rắn" hổ chúa (King Cobra) và hổ mang chúa (Naja Naja). Hiện trại đang nuôi một rắn hổ mang chúa có làn da mốc thếch, đen xì nặng 12 kg và dài gần 4 m.
Rắn lục tại Trại rắn Đồng Tâm. |
"Hổ mèo cũng được xem là loài rất nguy hiểm. Loài rắn này có thể phun nọc độc xa đến 2 m và có lần chúng phun nọc ướt hết mắt kính của người chăm sóc", một cán bộ quản lý cho biết.
Vậy mà hằng tháng người chăm sóc rắn phải kiểm tra cẩn thận từng con một. Nếu chúng bỏ ăn thì phải xem miệng chúng có bị nấm không, rồi phải cạy răng ra và đút mồi vào miệng chúng. Thức ăn khoái khẩu của hổ chúa cũng là... rắn, còn hổ mang thì thích xơi cóc, nhái và chuột đồng.
Để đáp ứng nhu cầu này, mỗi tuần trại phải tìm mua hàng trăm kg rắn bông súng và chuột đồng về làm thực phẩm phục vụ cho các "vua rắn".
"Xuất phát từ việc nguồn rắn độc ở nước ta ngày càng hiếm do sự săn bắt, tận diệt của con người và môi trường sống của chúng dần bị thu hẹp. Vì thế, chúng tôi được giao nhiệm vụ bảo tồn các loài rắn, đặc biệt là loài rắn hổ chúa và hổ mang chúa đang nằm trong chương trình bảo tồn gien quốc gia", bác sĩ Vũ Ngọc Lương, Phó giám đốc Trại rắn Đồng Tâm, giải thích.
Ngoài rắn, trại còn nuôi bảo tồn nhiều loài thú quý hiếm khác như trăn, gấu, hươu, nai, rái cá, chồn vàng, cua đinh vàng, cá sấu, đà điểu, đại bàng trắng, quạ đen, bìm bịp... như là một vườn thú nhỏ phục vụ nghiên cứu của học sinh, sinh viên, nhưng cũng rất hấp dẫn đối với du khách trong, ngoài nước.
Nơi cải tử hoàn sinh
Không chỉ là một trung tâm nghiên cứu khoa học, trại rắn Đồng Tâm còn có một khoa chuyên cấp cứu và điều trị rắn độc cắn. Có thể nói từ khi thành lập đến nay, đây là nơi cải tử hoàn sinh cho hàng chục ngàn người.
Nạn nhân của rắn độc hầu hết là dân nghèo vùng nông thôn, đã được các thầy thuốc mặc áo lính tận tình cứu chữa. Nhiều người được đưa tới cấp cứu vào lúc nửa đêm trong tình trạng hôn mê, trên người chỉ mặc mỗi chiếc quần xà lỏn, không giấy tờ tùy thân, tay chân lấm lem bùn đất.
Thậm chí, không ít trường hợp tới ngày ra viện người bệnh không có tiền đi xe về nhà.
"Điều quan trọng khi cấp cứu nạn nhân bị rắn cắn là phải chẩn đoán nhanh và chính xác. Đầu tiên là phải xác định rắn gì cắn, độc hay không độc. Nếu là rắn độc thì rắn hổ hay rắn lục, để chỉ định điều trị kịp thời.
Nhiều trường hợp khi đến trại thì bệnh nhân đã hôn mê sâu, không còn mạch. Nhưng nếu bệnh nhân còn thở thì vẫn còn có thể cứu được", bác sĩ Lương kể.
Có một người đàn ông ở Bến Tre đi chăn bò bị rắn hổ đất cắn, nhập viện ở Bến Tre rồi được chuyển sang Trại rắn Đồng Tâm. Điều chẳng may là xe cấp cứu đang chạy giữa đường bị... chết máy, khi đến nơi thì bệnh nhân đã chết lâm sàng.
Bấy giờ các thầy thuốc phải làm hô hấp nhân tạo đến khoảng một giờ sau nạn nhân mới phục hồi tim trở lại. Sau khi ra viện, người này về nhà mở tiệc ăn mừng vì vừa từ cõi chết trở về.
Hay trường hợp một học sinh (ở huyện Cai Lậy, Tiền Giang) đang ngồi học bài ở nhà vào buổi tối thì bị rắn cắn rồi bị sốc không còn biết gì nữa. Nghĩ là con đã chết nên người cha không đưa đi cấp cứu, trong khi người mẹ thì nhất quyết "còn nước còn tát" nên kêu xe ôm đi.
Dọc đường, anh xe ôm vì lo sợ, chạy nhanh nên bị tai nạn khiến nạn nhân bị thương một lần nữa. Khi đến nơi thì mạch không còn, các thầy thuốc phải lấy mạch ở cổ rồi chỉ định thuốc. Vậy mà 4 giờ sau, em tỉnh lại. Không biết nói gì, người mẹ bất ngờ quỳ xuống lạy các thầy thuốc...
Nhiều năm qua Trại rắn Đồng Tâm còn bào chế nhiều loại dược phẩm quý như rượu rắn, cao rắn... dùng để chữa các bệnh về xương, khớp. Đặc biệt nhất là Cobratox, loại thuốc dùng xoa bóp với thành phần chính là nọc rắn hổ. Ngoài ra còn có mỡ trăn dùng chữa bỏng hoặc da bị nứt nẻ, bột rắn lục chữa thoái hóa cột sống... Riêng huyết thanh kháng nọc rắn do Trại rắn Đồng Tâm phối hợp cùng Viện Pasteur TP.HCM và Viện Vaccine Nha Trang nghiên cứu, bào chế và cung cấp cho hệ thống bệnh viện trên toàn quốc rất hiệu quả.