Nhà báo Nguyễn Việt Chiến gặp lại Tướng Quắc

Nụ cười ngày gặp lại

Một trưa cuối năm 2012, tôi và một số nhà báo về thăm Tướng Phạm Xuân Quắc - người hùng khét tiếng một thời từng vào Nam ra Bắc truy quét các băng nhóm xã hội đen lớn nhất đất nước cách đây hơn chục năm về trước. Sau vụ án “hậu PMU18” xảy ra vào năm 2008 liên quan đến Tướng Quắc và một số nhà báo, trong đó có tôi, giờ đây dư luận đã yên ắng trở lại.

Tướng Phạm Xuân Quắc (trái) và tác giả.

Năm tháng và thời gian dường như đã làm xong cái chức năng hàn gắn và làm se lại vết thương nơi hồn người. Sau thời gian hoạn nạn ấy, tôi trở về công tác ở Báo Thanh Niên và lại ngập đầu trong công việc thường nhật của báo chí, văn chương.

Còn Tướng Quắc thì về quê ở ẩn tại Thanh Hà, Hải Dương, quanh quẩn với cháu con và vườn tược. Tuy từ Hà Nội tới Hải Dương chỉ cách nhau có một thôi đường dăm giờ xe chạy, nhưng cũng phải mất tới 4 năm… tôi mới đi hết quãng đường ấy để tới gặp ông.

Hôm ấy, qua liên lạc điện thoại, biết chúng tôi đang chạy xe từ Hà Nội về chơi, Tướng Quắc ngồi chờ đợi cả buổi sáng trên thềm nhà, hướng mặt ra cổng ngóng bạn. Ông rải chiếu sẵn trên hè, pha chè chờ khách.

Vẫn cái vóc dáng cao to, lực lưỡng của một “lão nông tri điền” đeo hàm cấp tướng, ông Quắc luôn là một ấn tượng đẹp trong nhiều ông tướng thời nay. Ngôi làng nơi ông sinh ra và lớn lên có lẽ là một trong những ngôi làng đẹp và sạch nhất của xứ Thanh Hà, Hải Dương. Trong màu xanh mát lành của thôn dã, hồn người trở nên thư thái và tĩnh tại lạ thường.

Khi chúng tôi xuống xe, tiếng cười ấm áp rước chúng tôi vào nhà. Cuộc đời mới thật thú vị làm sao khi chúng tôi bỏ lại sau lưng mọi nỗi niềm thế sự trước đó để được vui vẻ bên nhau trọn buổi. Chẳng ai bảo ai trong ngày gặp lại, tôi và Tướng Quắc hôm ấy dường như rất ít khi gợi lại quá khứ và cũng không muốn khơi lại nỗi đau đã qua.

Bốn năm mới gặp lại nhau, bạn bè một thuở hoạn nạn, cay đắng có biết bao điều muốn nói, nhưng không hiểu vì sao hôm ấy, chúng tôi cười cợt nhiều hơn tư lự, vui vẻ, hồn nhiên nhiều hơn là đăm chiêu, trăn trở. Mấy nhà báo đi cùng hôm ấy, chắc cũng không hiểu vì sao tôi và Tướng Quắc lại cười nhiều đến thế.

Trong lúc mọi người chuyện trò, tôi lặng lẽ ngắm ông, ngắm cái thần sắc ngày nào của một vị tướng cầm quân đánh Nam, dẹp Bắc rồi bị “lâm nạn” vào cuối đời. Ông vẫn thế, thần thái chẳng có gì khác xưa là mấy.

Nếu có khác, đấy là vẻ yên bình thanh thản sau một thời trận mạc dữ dội còn đọng lại trên gương mặt và mái tóc bạc mang phong cách riêng của ông. Nó cứ phất dựng lên như những ngọn lau bạc xóa, heo hút nơi đầu nguồn sông dữ, nơi con người phải đối mặt với thiên nhiên hiểm trở và hoang dại.

Một độc giả thơ đặc biệt

Dẫn chúng tôi ra thăm gần chục sào vườn trồng vải, trồng nhãn, đào ao thả cá của gia đình ông, Tướng Quắc cho biết, tuy hàng ngày ở cùng con cháu ở thành phố Hải Dương, nhưng tuần nào ông cũng về Thanh Hà chăm chút vườn tược.

Mùa vải chín, ông trở thành một lão nông thực sự, suốt ngày tất bật làm lụng cùng con cháu. Ông cho biết, vải vườn nhà mỗi kỳ thu hoạch dăm tấn quả, đều dành phần ngon nhất bán cho anh em ở các đơn vị công an trước đây ông từng công tác, họ đánh xe về lấy, có lần vài tạ vải. Vậy là trong thú vui điền viên cuối đời của Tướng Quắc có niềm vui của một lão nông thanh sạch.

Trong bữa cơm trưa thân mật hôm ấy, ông bảo con cháu ra vườn đào mấy gốc củ chuối lên để làm món đặc sản “lươn om chuối đậu” của quê ông. Bữa cơm quê với rượu nếp ngâm thuốc làm mọi người hứng khởi hẳn lên. Tôi thật bất ngờ khi thấy Tướng Quắc hào hứng nói về bài thơ “Tổ quốc nhìn từ biển” của tôi có tới 5 nhạc sĩ phổ nhạc. Ông bảo: “Một bài thơ tuyệt hay. Có lẽ thơ về đề tài bảo vệ chủ quyền biển đảo hôm nay, đấy là một trong những bài hay nhất”.

Lúc ấy, tôi thật sự xúc động nhưng muốn giấu đi nỗi niềm này. Sau bữa cơm, mọi người ra hiên nhà uống nước. Tôi lẳng lặng lấy trong túi xách tập thơ mới in của mình, đề tặng Tướng Quắc và gia đình.

Cầm tập thơ của tôi trên tay, ông lần giở ngay trang thơ in bài “Tổ quốc nhìn từ biển” đọc lên cho mọi người cùng nghe. Thật lạ lùng, trong âm sắc hào sảng thường thấy của giọng nói ông, tôi chợt nghe thấy sự ngâm nga, đồng điệu của một người yêu thi ca thật sự.

Có lẽ đây là một độc giả thơ đặc biệt tôi được gặp trong đời thơ của mình. Tôi tâm sự với ông, đây là bài thơ đầu tiên tôi viết sau chuỗi ngày hoạn nạn, và chính tôi cũng không ngờ tình yêu Tổ quốc trong bài thơ này đã nhận được sự đồng cảm tri âm của hàng triệu độc giả trong và ngoài nước.

Buổi trưa hôm đó, tôi còn đọc cho Tướng Quắc nghe một số bài thơ khác, nhưng tôi biết âm vang của những câu thơ: “Nếu Tổ quốc hôm nay nhìn từ biển/ Mẹ Âu Cơ hẳn không thể yên lòng/ Sóng lớp lớp đè lên thềm lục địa/ Trong hồn người có ngọn sóng nào không” trong bài “Tổ quốc nhìn từ biển” vẫn đang còn dậy sóng trong tâm hồn những người dân yêu nước như ông.

Chia tay Tướng Quắc, tôi ra về mang theo nụ cười hồn nhiên trên gương mặt hồn hậu, dân dã của ông và hình ảnh mái tóc bạc xóa như ngàn lau đầu nguồn sông cả.

Nguyễn Việt Chiến