Việt Nam “xắn tay” cùng “láng giềng” kiểm soát gỗ hợp pháp

Đó là một trong những điểm mà Thứ trưởng Bộ NNPTNT Hà Công Tuấn nhấn mạnh tại buổi họp báo chia sẻ thông tin về việc Việt Nam và EU hướng tới phê duyệt Hiệp định Đối tác tự nguyện về thực thi lâm luật, quản trị rừng và thương mại lâm sản (VPA/FLEGT) do Bộ NNPTNT phối hợp cùng Liên minh châu Âu (EU) tổ chức.

Thứ trưởng Bộ NNPTNT Hà Công Tuấn nêu rõ: Hiện nay, Việt Nam xuất khẩu sang 28 nước của EU là xuất khẩu sản phẩm gỗ, chủ yếu là sản phẩm gỗ ngoài trời. Việt Nam không xuất khẩu gỗ nguyên liệu sang EU. Tất cả những sản phẩm gỗ xuất sang EU được thực hiện kiểm soát chặt chẽ.

Bà Heidi Hautala-Phó Chủ tịch Nghị viện châu Âu tại họp báo.

EU là thị trường lớn thứ tư của Việt Nam. Những năm gần đây, xuất khẩu sản  phẩm gỗ sang thị trường này đang chiếm tỷ trọng 13-17% tổng kim ngạch thương mại gỗ. Tiềm năng của thị trường này khá lớn và Việt Nam sẽ có điều kiện để thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu hơn nữa nếu thực hiện Hiệp định VPA/FLEGT nghiêm túc.

Cũng theo Thứ trưởng Hà Công Tuấn: Vấn đề minh bạch hóa nguồn gỗ nhập khẩu từ rừng tự nhiên, không chỉ nhập khẩu từ các nước láng giềng mà kể cả kiểm soát chuỗi cung từ các quốc gia khác là vấn đề Việt Nam rất quan tâm trong suốt 6 năm đàm phán Hiệp định VPA/FLEGT vừa qua.

Trên cơ sở thỏa thuận với EU và các đối tác về kiểm soát nguồn gốc gỗ, mới đây, Việt Nam đã sửa Luật Lâm nghiệp. Lần đầu tiên, Luật có đề cập đến việc truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chuỗi cung hợp pháp theo thông lệ rất mới.

Thứ trưởng Hà Công Tuấn nhấn mạnh: Trên thực tế, kiểm soát cả chuỗi cung không hề dễ. Hiệp định VPA/FLEGT đã ký kết cũng còn cần có thời gian phê chuẩn, chờ đợi để có giấy phép FLEGT đầu tiên. Năm 2019, Bộ NNPTNT sẽ trình Chính phủ nghị định riêng về thực thi kiểm soát chuỗi cung theo Hiệp định  VPA/FLEGT.

“Việt Nam không chỉ mãi là nước thứ hai tham gia Hiệp định VPA/FLEGT ở khu vực Đông Nam Á (sau Indonesia-PV), Việt Nam cam kết với EU vận động các nước trong khu vực cùng tham gia vào chương trình FLEGT, tốt nhất là ký được hiệp định với EU hoặc Việt Nam cùng với nước bạn chấp nhận việc kiểm soát chuỗi cung. Việt Nam đang nhập khẩu gỗ nguyên liệu từ các nước láng giềng là hợp pháp theo quy định của nước bạn nhưng vẫn phải làm sâu hơn, cùng nước bạn củng cố niềm tin, thực hiện có trách nhiệm, đảm bảo gỗ được khai thác ở những nơi hợp pháp”, Thứ trưởng Hà Công Tuấn nói.

Xung quanh vấn đề này, bà Heidi Hautala-Phó Chủ tịch Nghị viện châu Âu nhấn mạnh: Hiệp định VPA với Việt Nam là hiệp định thứ 2 tại châu Á mà EU đã ký kết, sau Indonesia. Đây là một bước đi quan trọng của EU trong việc xây dựng một chiến lược rộng hơn nhằm nâng cao đa dạng sinh học và phát triển bền vững tại châu Á và nhằm chống khai thác và thương mại gỗ bất hợp pháp. Việt Nam đã cam kết ban hành văn bản quy phạm pháp luật nhằm đảm bảo chỉ có gỗ được sản xuất hợp pháp nhập khẩu vào Việt Nam.

“Trên cơ sở hệ thống trách nhiệm giải trình cho nhà nhập khẩu, hệ thống này có thể được xem là một thành tựu lớn của Hiệp định VPA. Việt Nam cần thực hiện tất cả các nỗ lực để đảm bảo rằng trách nhiệm giải trình không chỉ dừng lại ở việc thực hiện trách nhiệm trên giấy tờ”, bà Heidi Hautala nói.

Sau 6 năm đàm phán, Hiệp định VPA/FLEGT đã được hai bên ký vào ngày 19/10/2018 tại Brussels. Trước khi Hiệp định VPA có hiệu lực, mỗi bên cần hoàn thiện các thủ tục phê duyệt Hiệp định theo quy định pháp luật của mỗi bên.

Về phía Việt Nam, Hiệp định là điều ước quốc tế được ký nhân danh Chính phủ. Về phía EU, Hiệp định cần phải được sự đồng thuận của Nghị viện châu Âu trước khi đệ trình lên Hội đồng châu Âu để phê duyệt. Việt Nam đã phê duyệt Kế hoạch thực hiện Hiệp định VPA/FLEGT, bao gồm việc xây dựng văn bản quy phạm pháp luật cũng như tăng cường vai trò giám sát của các tổ chức phi chính phủ, các hiệp hội ngành nghề và các bên liên quan trong quá trình thực hiện Hiệp định. Khi Hiệp định được thực hiện đầy đủ, tất cả gỗ và sản phẩm gỗ xuất khẩu từ Việt Nam sang EU sẽ phải có giấy phép FLEGT do phía Việt Nam cấp.

Việt Nam cam kết sẽ đẩy mạnh việc truy xuất nguồn gốc gỗ để đảm bảo tính hợp pháp. Ảnh: I.T.

Trước đó, cũng trong ngày 7/1, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có cuộc họp song phương với Đoàn công tác.

Tại cuộc họp, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Nguyễn Xuân Cường đánh giá cao mối quan hệ hợp tác rất phát triển giữa Việt Nam và EU, đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư. EU có trình độ quản trị tốt, đặc biệt là công nghệ rất cao, góp phần quan trọng thúc đẩy kinh tế Việt Nam. Mối quan hệ Việt Nam và EU ngày càng được mở rộng sâu sắc và có hiệu quả rất thiết thực.

Về phát triển bền vững, EU được coi là đối tác phát triển với hai trụ cột chính là kinh tế biển và phát triển rừng. Phát triển thủy sản và rừng cũng được coi là vấn đề quan trọng của Việt Nam.

Về lâm nghiệp, Việt Nam rất coi trọng vấn đề phát triển lâm nghiệp. Đến nay, Việt Nam đã có trên 14 triệu ha rừng; tỉ lệ che phủ rừng đạt 41,65%. Đây là tỉ lệ cao trong khu vực và thế giới, đặc biệt là so với trình độ nền kinh tế và địa hình của Việt Nam.

Việt Nam đang xây dựng ngành kinh tế lâm nghiệp với sự tham gia của 4.500 doanh nghiệp tham gia và chuỗi lâm sản. Năm 2018, Việt Nam đã chủ động được 80% nguyên liệu. Do đó, bước đầu xây dựng được ngành kinh tế lâm nghiệp với kim ngạch xuất khẩu trên 9 tỷ USD.