Trước đây, Liên đoàn bóng đá thế giới (FIFA) đã đưa ra các quy định về việc xếp hạng các đội tuyển có cùng điểm số ở vòng bảng để quyết định về việc đội nào xếp trên. Những tiêu chí đầu tiên gồm:
- Hiệu số bàn thắng thua.
- Ghi được nhiều bàn thắng nhất sau 3 lượt trận.
Trong trường hợp 2 đội trở lên ngang nhau ở các tiêu chí nêu trên, thứ hạng của các đội sẽ quyết định như sau:
- Giành được nhiều điểm nhất trong các trận đối đầu trực tiếp với các đội còn lại được xét cùng ở vòng bảng.
- Hiệu số bàn thắng thua tính trong các trận đối đầu trực tiếp với các đội còn lại được xét cùng ở vòng bảng.
- Ghi được nhiều bàn thắng nhất trong các trận đối đầu trực tiếp với các đội còn lại được xét cùng ở vòng bảng.
Nếu những tiêu chí này vẫn bằng nhau, vị trí của các đội sẽ được phân định bằng hình thức bốc thăm.
Nhật Bản từng vượt qua Senegal tại vòng bảng World Cup 2018 nhờ chỉ số fair-play
Đến trước thềm World Cup 2018, Chủ tịch FIFA Gianni Infantino đã nêu ra một sáng kiến: Tạo ra tiêu chí fair-play để phân định thứ hạng. Theo đó, nếu tất cả các tiêu chí về bàn thắng, đối đầu, hiệu số, số bàn thắng ghi được... giữa các đội bằng nhau, FIFA sẽ dựa vào điểm fair-play để xác định thứ hạng các đội dựa trên số thẻ vàng và thẻ đỏ ở vòng bảng, cụ thể:- Thẻ vàng: -1 điểm- Thẻ đỏ gián tiếp (2 thẻ vàng): -3 điểm- Thẻ đỏ trực tiếp: -4 điểm- Thẻ vàng + thẻ đỏ trực tiếp: -5 điểm.
Mỗi cầu thủ chỉ bị trừ 1 lần điểm với 1 trong các trường hợp kể trên, trong 1 trận đấu. Trong trường hợp mà các tiêu chí trên vẫn bằng nhau, ban tổ chức sẽ tiến hành bốc thăm.
World Cup 2018 là giải đấu đầu tiên áp dụng tiêu chí fair-play và nay lập tức có “đất dụng võ”. Ở vòng bảng giải đấu diễn ra tại Nga, ĐT Nhật Bản và ĐT Senegal có cùng điểm số và mọi chỉ số về bàn thắng. Ngay lập tức, chỉ số fair-play được mang ra áp dụng và ĐT Senegal đã bị loại do nhận nhiều thẻ phạt hơn.
Đến Asian Cup 2019, Ban tổ chức giải đã đưa ra tiêu chí xếp hạng các đội thứ ba. Theo thứ tự, 5 tiêu chí sau được tính tới (tức không phân định được bằng tiêu chí trước mới xét đến tiêu chí sau): Điểm số, hiệu số bàn thắng, số bàn thắng, chỉ số fair-play và bốc thăm. Tương tự như tại World Cup 2018, chỉ số fair-play cũng được tính theo các tấm thẻ phạt.
Việt Nam vượt qua vòng bảng Asian Cup 2019 nhờ chỉ số fair-play tốt hơn Lebanon
ĐT Lebanon thắng Triều Tiên 4-1 ở lượt trận cuối cùng vòng bảng để cùng có 3 điểm lẫn hiệu số bàn thắng bại là 4-5 như ĐT Việt Nam. Nhưng khi áp dụng chỉ số fair-play để so sánh, Lebanon đã bị loại vì nhận nhiều thẻ phạt hơn.Không riêng trường hợp của Lebanon và Việt Nam, chỉ số fair-play cũng được áp dụng ngay ở vòng bảng Asian Cup 2019. Theo đó, ĐT Kyrgyzstan cùng điểm, cùng hiệu số như Oman, nhưng họ được xếp trên trong số các đội xếp thứ ba có thành tích tốt nhờ nhận ít thẻ phạt hơn.
Tất nhiên, khi bị loại bởi chỉ số fair-play, các HLV của đội không thể giành quyền đi tiếp đều tỏ ra rất phẫn nộ hoặc tiếc nuối. HLV Miodrag Radulovic của ĐT Lebanon cho biết: “Tôi vô cùng nuối tiếc khi Lebanon đã bị loại bởi cách này. Dẫu sao, chúng tôi cũng cần tôn trọng luật”.