Ngôi làng suốt 130 năm tổ chức lễ tế cho những vong hồn lang thang cô độc

Sáng 16 tháng giêng năm Kỷ Hợi (tức ngày 20.2.2019), rất đông người dân xã Cẩm Nhượng (huyện Cẩm Xuyên Hà Tĩnh) cùng các xã lân cận đã tập trung về hội trường thôn Liên Thành để tham dự lễ Đại Nghĩa, cúng tế cho các vong hồn của những người đã chết được chôn cất tại địa phương nhưng không có người thân thờ phụng, chăm sóc mồ mả.

Theo tập tục của người dân địa phương, lễ Đại Nghĩa còn có tên gọi khác là "Nhà Trổng" hay "Nghĩa Trổng". Đây là một nét văn hóa tín ngưỡng dân gian đã được xây dựng, hình thành và phát triển suốt 130 năm qua của người dân thôn Liên Thành nói chung và người dân xã Cẩm Nhượng cũng như các vùng lân cận thuộc huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh.

Để chuẩn bị buổi lễ tế thật chu đáo, tươm tất, từ đêm 15 tháng giêng âm lịch, tất cả người dân trong thôn Liên Thành đã tập trung lại để cùng nhau chuẩn bị vật phẩm.

Đến rạng sáng 16 tháng giêng, người dân trong thôn sẽ tiến hành vun đắp lại những ngôi mộ không có người thờ phụng, chăm sóc tại nghĩa trang xã.

Sau khi kết thúc việc chăm sóc mồ mả, cán bộ và người dân trong và ngoài xã cùng nhau tề tựu trước sân nhà văn hoá thôn Liên Thành để dự lễ Đại Nghĩa.

Công tác chuẩn bị cho lễ tế được người dân trong thôn chuẩn bị một cách chu đáo.

Đúng 8h sáng, các cụ cao tuổi nằm trong ban hành lễ vào khu vực đàn trường để chuẩn bị buổi tế.

Trước khi bước vào buổi tế, các cụ cao niên trong ban hành lễ phải rửa tay thật sạch.

Tâm điểm của lễ hội là lễ cúng Long Mạch (báo cáo với Thổ địa, xin phép cho các vong hồn những người đã khuất được vào lễ tế hưởng lộc trần gian) và lễ cúng Đàn Trường (cúng cho các vong hồn đã mất mà không có người thờ phụng).

Nghi thức tế lễ được các cụ cao niên thể hiện qua các bài văn tế mang đậm nét đặc sắc văn hóa xứ Nghệ.

Theo các cụ cao niên của xã Cẩm Nhượng, lễ Đại Nghĩa được tổ chức lần đầu tiên ngày 16 tháng giêng âm lịch năm Kỷ Sửu (1889), dưới thời Hương Thái – vị vua thứ 10 triều Nguyễn. Trước đây lễ Đại Nghĩa có một thời gian bị gián đoạn do ảnh hưởng của 2 cuộc chiến tranh chống Pháp và Mỹ. Sau ngày thống nhất đất nước, lễ Đại Nghĩa được người dân duy trì cho đến nay.

Toàn bộ kinh phí để tổ chức buổi lễ được ước tính lên đến gần 100 triệu đồng, do người dân trong thôn đóng góp.

Trao đổi với Dân Việt, ông Trần Hải Dương - Chủ tịch Mặt trận Tổ quốc xã Cẩm Nhượng cho biết, mục đích của lễ Đại Nghĩa xuất phát từ lòng nhân ái, kính trọng những người đã mất nhưng bị thất lạc, không có người thân thờ phụng của người dân thôn Liên Thành nói chung và xã Cẩm Nhượng nói riêng. Đây không chỉ là nét đẹp về tâm linh mà còn là nét đẹp văn hóa, nhân văn của người dân xã. Nó đã khơi gợi cho thế hệ trẻ truyền thống tương thân tương ái, nhân đạo cũng như nét văn hóa truyền thống đặc sắc lâu đời của cha ông.