Người dân phải đứng lên làm chủ

Thưa ông, năm 2011 trên địa bàn cả nước có nhiều xã, nhất là ở 11 xã điểm đạt được tới 17-18 tiêu chí. Thực chất những kết quả đó có đáng tin cậy?

- Một trong những thiếu sót trong quá trình chỉ đạo, giám sát ở 11 xã điểm đó là, chưa đưa ra các quy trình, nguyên tắc để thẩm định các tiêu chí đó. Cho nên, hiện nay chủ yếu do địa phương xét và tự công nhận, vì vậy không đảm bảo hoàn toàn tính chính xác. Tới đây, sau khi có tổng kết, chúng ta sẽ có những tiêu chí đánh giá chính xác hơn.

Người dân Nam Định làm vệ sinh đường nông thôn mới. Ngọc Lê

Mới có 11 xã điểm mà đã không thẩm định được. Vậy tới khi có hàng trăm, hàng nghìn xã NTM, chúng ta có thẩm định được không, thưa ông?

- Chúng ta sẽ đưa ra các quy trình, các phương pháp, nguyên tắc nhất định, khi đó địa phương sẽ phải tự làm theo sự chỉ đạo từ trên xuống, có sự thi đua hoặc chúng ta có thể kiểm tra theo điểm hoặc là kiểm tra chéo để địa phương tự xác định. Sau này, xây dựng NTM sẽ là một trong những nội dung thi đua quan trọng thực hiện nhiệm vụ chính trị của các cấp, các ngành. Do đó, các địa phương sẽ phải đưa vào đánh giá một cách nghiêm ngặt, giống như hiện nay chúng ta đang đánh giá Đảng bộ, chính quyền trong sạch, vững mạnh, cho nên không có gì đáng ngại. Quan trọng nhất là chúng ta có được bộ tiêu chí chuẩn.

Về nguồn vốn, Quốc hội đã phân bổ cho cả Chương trình NTM giai đoạn 2012-2015 là 12.000 tỷ đồng. Theo ông, với nguồn vốn như vậy, liệu có đáp ứng được kỳ vọng của các địa phương?

- Chính phủ đã khẳng định, mặc dù trong điều kiện lạm phát hiện nay, chúng ta phải giảm các đầu tư công khác, nhưng đối với nông nghiệp, nông thôn thì vẫn tăng lên. Tuy nhiên, việc tăng bao nhiêu còn phụ thuộc vào ngân sách. Tôi nghĩ, con số trên mới chỉ là dự báo thôi, chúng ta không chỉ nhìn vào nguồn lực ngân sách nhà nước, như thế sẽ thất bại ngay.

Phải khẳng định rằng, chúng ta xây dựng NTM là có những cách tiếp cận mới, đó là xây dựng NTM phải có chuẩn, có tiêu chí, có định hướng hành động rõ ràng. Đặc biệt, người dân phải đứng lên làm chủ và phát huy nội lực là chính. Khi người dân tự đứng lên, họ cần phải biết mình cần làm gì ở gia đình mình, cái gì ở xóm, cái gì của làng, cái gì của xã.

Chúng ta có thể huy động người dân chỉnh trang nhà cửa, vườn tược, rào ngõ cho đẹp, rồi đầu tư tiền để cơ sở sản xuất của mình cho năng suất cao lên, đó cũng là một cách hay tổ chức vệ sinh làng xóm định kỳ… những cái đó không cần tiền, mà cần cái tâm, ý thức của mỗi người dân. Cái gì chúng ta cũng nhìn vào ngân sách, sẽ thất vọng ngay. Tôi có thể khẳng định rằng, những ai chỉ nhìn vào ngân sách sẽ không tin chương trình này thành công, còn những ai nghĩ rằng ngân sách chỉ là phần hỗ trợ quan trọng thì sẽ tin rằng thành công.

Trong quá trình đầu tư xây dựng NTM, có nhiều xã đã quá tập trung vào xây dựng cơ sở hành chính, mà bỏ quên vào việc đầu tư hạ tầng công cộng hay hạ tầng sản xuất cho dân?

-Ngay từ đầu, các địa phương đều có quan điểm chung là tập trung đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, nhưng Ban Bí thư đã có những chỉ đạo điều chỉnh rất quyết liệt để thể hiện rõ quan điểm về việc này. Ngay như Bộ NNPTNT, cũng đã có sáng kiến cử 15 viện, trường xuống các địa phương thực hiện 2 nhiệm vụ. Đó là, giúp các địa phương xây dựng phương án chuyển đổi sản xuất hàng hóa, đồng thời xây dựng hình thức tổ chức phù hợp.

Sau một thời gian ngắn đã tạo được những thay đổi nhất định, trước đây vấn đề sản xuất là bài toán khó nhất thì sau một thời gian đã có chuyển biến và cho đến nay thu nhập của 11 xã điểm đã tăng bình quân lên 62%, có những xã đột biến tăng gấp 3 lần. Cho nên, có thể rút ra một điều, chúng ta phải tập trung vào một trong những nội dung chủ đạo của xây dựng NTM là sản xuất tăng thu nhập cho người dân.

Tôi có thể khẳng định rằng, những ai chỉ nhìn vào ngân sách thì sẽ không tin chương trình này thành công, còn những ai nghĩ rằng ngân sách chỉ là phần hỗ trợ quan trọng thì sẽ tin rằng thành công.

Ông Tăng Minh Lộc

Quy hoạch là công việc trọng tâm, cần triển khai đầu tiên, nhưng trên diễn đàn Quốc hội vừa qua, đã có nhiều đại biểu cho rằng, đang có tình trạng sao chép, nhân bản các bản quy hoạch NTM?

- Có thể nói, công tác quy hoạch là một trong những điều kiện rất kiên quyết, việc nâng cao chất lượng quy hoạch là số 1. Hiện nay, chúng ta đang gặp khó khăn chính là lực lượng tư vấn rất mỏng, trước đây cả nước có 400 đơn vị tư vấn, nhưng đa số làm chuyên ngành xây dựng và nông nghiệp, nên họ không bao quát được trong khi yêu cầu hiện nay là rất nhiều. Ngay bản thân 400 đơn vị nói trên cũng chưa hiểu sâu và chúng ta vẫn cần tập huấn lại.

Vừa rồi, khi một loạt các đơn vị tư vấn ra đời, thì họ cũng không hiểu sâu về nông thôn, cho nên tới đây cần tổ chức tập huấn cho họ. Còn việc sao chép là không tránh khỏi, nhưng đó không phải là cái phổ biến, bởi vì chúng ta yêu cầu bắt buộc là mỗi đơn vị làm xong đều phải lấy ý kiến của Hội Nông dân, tất nhiên khuôn mẫu phải giống nhau, chỉ có điều nội dung khác nhau.

Xin cảm ơn ông!

Lê Hân (thực hiện)