Đại hòa thượng Thích Phổ Tuệ: "Sự học đâu cần chùa to, cảnh lớn"
Lời tòa soạn: Vụ việc tại chùa Ba Vàng (Quảng Ninh) vừa qua đã gây xôn xao dư luận, phần nào khiến người dân lung lay, mất niềm tin vào Phật giáo. Tuy nhiên, ở Việt Nam, có những gương sáng, bậc chân tu thông tuệ, sống cuộc đời thanh bần được nhiều người dân Việt Nam kính mến, một trong số đó là Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ.
Được sự đồng ý của nhà văn, nhà báo Nguyễn Thế Khoa, chuyên mục Ngày mới tốt lành xin giới thiệu với bạn đọc bài viết của ông về Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ.
"Trong khi hết sức thất vọng với tình trạng uế tạp của đời sống, nhất là với những nơi mượn cửa Phật buôn thần bán thánh thu trăm tỷ như chùa Ba Vàng,… nhiều người vẫn không quên nhắc tới Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ, niềm tự hào của Phật giáo Việt Nam. Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ, Đệ tam Pháp chủ của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, thế danh là Bùi Văn Quý, sinh ngày 12 tháng 4 năm 1917 tại thôn Phùng Thiện, xã Khánh Tiên, huyện Yên Khánh, tỉnh Ninh Bình.
Tôn dung Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ, Pháp chủ Hội đồng Chứng minh Giáo hội Phật giáo Việt Nam. Ảnh: Cổng thông tin Phật giáo Việt Nam
Đến ngày 12 tháng 4 năm 2019 này, Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ trụ thế 104 tuổi, có 97 năm tu hành, là bậc chân tu nổi tiếng thông tuệ, quảng bác, trọn đời sống thanh bần, được sư tăng, Phật tử và người dân cả nước yêu mến.
Tuy được bầu làm ngưới đứng đầu Giáo hội Phật giáo Việt Nam từ năm 2007, nhưng 12 năm qua, Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ không ở trụ sở chùa Quán Sứ mà vẫn ở chùa Viên Minh – Đa Bảo, còn gọi là chùa Giáng ở Phú Xuyên, Hà Nội, nơi ngài kế vị thầy mình, Nhị tổ Thích Quảng Tốn, trụ trì từ năm 1961.
Tại ngôi chùa ở giữa vùng chiêm trũng nông thôn Bắc bộ, được coi là tổ đình của Phật giáo Việt Nam, hơn nửa thế kỷ qua, nơi không có hòm công đức, không có cúng sao, đốt vàng mã, Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ cùng sư tăng làm ruộng, trồng rau, trồng cây ăn quả để tự nuôi sống mình và tu tập, hành đạo, không hề phiền lụy đến chúng sinh. Rất nhiều lúc Phật tử thập phương cũng như người dân địa phương muốn đóng góp tiền cho chùa, nhưng Thích Phổ Tuệ không bao giờ cho nhận.
Ngài thường nói với các đệ tử: “Trong chùa không nên có tiền, tôi không ở gần tiền được”.
Trong dịp hiếm hoi trả lời phỏng vấn báo Giác Ngộ, Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ thanh thản chia sẻ: "Sống ở trên đời này được bao nhiêu năm, theo tôi, không phải là thước đo giá trị của đời người. Vấn đề là sống để thực hiện sứ mệnh gì, mang lại lợi ích gì cho Đời, cho Đạo. Ngài Trần Nhân Tông chỉ ở đời có 51 năm, Ngài Pháp Loa có 47 năm mà công nghiệm thì bất khả tư nghì. Tôi trụ thế đến nay đã 91 năm, ở chùa 85 năm, thụ Đại giới được 71 năm, nghiệp là tu hành, nuôi thân thể chủ yếu bằng nghề làm ruộng, chưa từng dám lạm dụng một bát gạo, một đồng tiền của tín thí thập phương, khi nào chư Phật, chư Tổ cho gọi thì về thôi".
Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ được người dân yêu mến. Ảnh: I.T
Năm 2012, nhân dịp ngài được tái suy tôn vị trí Pháp chủ của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, Phật tử và nhân dân các địa phương tổ chức Đại lễ cung nghinh ngài rất lớn, ngài cảm động phát biểu: “Tôi không ngờ chư vị lại giữ lời đã hứa khả với chúng tôi như vậy! Đã tổ chức lễ đón rước quá lớn. Ngoài sự tưởng tượng của chúng tôi. Chúng tôi đã làm được những gì trong cuộc đời tu hành của mình mà dám nhận cái phúc lớn đó? Phúc là phải do tu mà có. Phúc thì nên tích mà không nên tán. Phúc không tích thêm mà cứ lạm hưởng thì rồi cũng hết. Khi đó phúc trở thành họa".
Khó có ai như ngài, ngay giữa lúc nhận tôn vinh vẫn không quên tự răn đe chính mình: "Phúc không tích mà cứ lạm hưởng thì rồi cũng hết. Khi đó phúc trở thành họa".
Về chuyện xây chùa to, tượng Phật lớn khắp nơi, Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ nhận xét nhẹ nhàng mà thâm thúy: "Sự học đâu cần chùa to, cảnh lớn. Chùa to, giảng đường đẹp, phòng ốc sang dù sao cũng chỉ là phương tiện. Còn linh hồn của nó là thầy và trò trong quan hệ tu tập và hành trì".
Ngài cảnh bảo về hậu quả của việc này là: “Chạy theo hình thức bề ngoài, hình thức thế gian mà quên đi phương tiện đặc thù và mục đích cứu cánh, cho nên làm nhiều mà kết quả chẳng được bao nhiêu”.
Đối với tình hình xuống cấp về đạo hạnh của tăng ni, nhất là người trẻ, Đại lão hòa thượng Thích Phổ Tuệ nhận xét khá nghiêm khắc cả về hậu quả và trách nhiệm: “Nay có ai đó xao nhãng tu học mà chạy theo danh lợi phàm tình, xuống cấp đạo hạnh, bị thế gian chê cười, pháp luật và Phật luật can thiệp thì với bản thân mình tất phải chịu quả báo. Đồng thời các cá nhân và tổ chức có liên quan cũng phải cộng nghiệp chịu trách nhiệm liên đới vì dạy không nghiêm, quản không chặt”.
Không nói chi xa xôi, Phật giáo Việt Nam mà thực sự học tập và tuân thủ nghiêm túc những chỉ dạy của Pháp chủ Thích Phổ Tuệ thì đã không có những chuyện đau lòng như chuyên Ba Vàng vừa qua".