Chuyên gia lý giải chất lượng không khí Hà Nội nhiều ngày xấu "10/10"

Trong những ngày gần đây, chất lượng không khí ở Hà Nội đều cho những kết quả trong ngưỡng kém và xấu ở cả "10/10" điểm quan trắc vào thời điểm đầu giờ sáng.

Chỉ số AQI (chỉ số chất lượng không khí trung bình một ngày) ở Hà Nội duy trì màu cam (tức chất lượng kém".

Xung quanh vấn đề này, TS Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam đã có những lý giải chi tiết.

Ô nhiễm không khí ở Hà Nội khiến nhiều người dân lo lắng. 

Chất lượng không khí kém "10/10" gây nhiều ý kiến tranh cãi. Người đổ tại thời tiết, người cho rằng ô nhiễm tăng cao. Ông lý giải như thế nào về việc chỉ só AQI tăng cao trong những ngày qua?

- Theo tôi, có nhiều nguyên nhân dẫn đến chỉ số AQI cao. Ngoài những nguyên nhân do mật độ xe máy nhiều, các công trình xây dựng tăng lên thì điều kiện khí hậu thời tiết không thuận lợi cũng là tác nhân lớn.

Đặc biệt là trong thời tiết mùa đông - xuân, có thể xảy ra hiện tượng nghịch nhiệt.

Hiện tượng này xảy ra khi càng lên cao, nhiệt độ không khí càng cao (trái với quy luật thông thường là càng lên cao, nhiệt độ càng thấp). Lớp nghịch nhiệt này giống như một cái mũ, ngăn chất ô nhiễm phát tán lên cao.

Vì vậy, các chất ô nhiễm bị giữ lại trong môi trường không khí. Quá trình này làm nồng độ các chất ô nhiễm tăng cao khiến môi trường không khí bị ô nhiễm nặng nề. Những ngày qua, các yếu tố thời tiết như hướng gió, nhiệt độ, độ ẩm có thể tạo điều kiện cho hiện tượng này.

Xác suất cao là do gió lặng, bụi luẩn quẩn không bốc lên cao khiến chất lượng không khí ở mức kém. 

Thưa ông, liệu có xác định được điểm có chất lượng không khí kém nhất trên địa bàn TP.Hà Nội?

- Chỉ số AQI chỉ có tính thời điểm, có thể có lúc lên mức nguy hại ở thời điểm khó lý giải như vào thời gian 1-2h sáng nhưng lại xuống ngay tại một chỗ. Ví dụ có khi tại điểm đó người ta đốt rác, chỉ số sẽ tăng vọt lên rồi hạ xuống.

Hiện, chưa có đủ số liệu để xác định khu vực nào ô nhiễm  không khí nhất, bởi chỉ số này bị ảnh hưởng rất nhiều bởi điều kiện khí hậu, địa hình, mùa. Hơn nữa, số lượng trạm quan trắc ở Hà Nội còn hạn chế.

Chỉ số AQI cao ảnh hưởng thế nào đến sức khoẻ con người? Mong ông đưa ra khuyến cáo và biện pháp bảo vệ đến người dân?

- Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, chất lượng không khí kém như những ngày gần đây sẽ gây nguy hại cho sức khoẻ, đặc biệt là nhóm người nhạy cảm như trẻ em, người già. Vì thế, mọi người cần chủ động bảo vệ sức khoẻ.

Thứ nhất, nên thường xuyên theo dõi chỉ số chất lượng không khí theo địa chỉ portal.hanoi.gov.vn/quantrac_khongkhi1 trên cổng thông tin của UBND TP.Hà Nội.

Thứ hai, lúc chỉ số lên quá cao (trên 200) thì hạn chế tối đa đi ra ngoài, hoạt động thể thao ngoài trời. Những người già và trẻ nhỏ đóng cửa lại và dùng máy lọc không khí.

Nếu ra ngoài, khuyến cáo đeo loại khẩu trang có chức năng lọc khí.

Hiện tại, nhiều người dân vô cùng lo lắng về thực trạng chất lượng không khí ở Hà Nội, ông có lời khuyên như thế nào?

- Tôi nghĩ rằng lo lắng để bảo vệ cơ thể là đúng, còn không nên thái quá. Chỉ số đưa ra mang tính chất cảnh báo chứ không nên suy nghĩ cực đoan về môi trường sống.

Thái độ sống quyết định tất cả. Bởi chính chúng ta có thể có những hành động tích cực tham gia giảm thiểu ô nhiễm không khí. Và có thể cũng chính chúng ta làm ô nhiễm không khí trầm trọng hơn.

Vì thế, mọi người nên bình tĩnh. Chúng ta lo ngại để cẩn thận nhưng không nên hốt hoảng.

Trân trọng cảm ơn ông!