Chuyện khó hiểu trong đề thi Ngữ văn lớp 12 ở Hà Nội

Vừa qua, có mấy thầy cô hỏi tôi về câu số 2 trong đề kiểm tra khảo sát môn Ngữ văn lớp 12 THPT năm 2019 do Sở GDĐT Hà Nội ra đề. 

Trong câu 2 (5.0 điểm) ở phần II “Làm văn” đoạn thơ thứ hai được trích để yêu cầu học sinh phân tích đã bị "cắt" hai dòng thơ đầu.

Trong đề thi nêu: Về bài thơ "Sóng" của nhà thơ Xuân Quỳnh, có ý kiến nhận xét: Đó là những vần thơ thể hiện một tình yêu vừa rộng mở, lớn lao lại vừa thân thương gần gũi. Anh chị hãy phân  tích hai đoạn thơ sau để làm sáng tỏ nhận định trên.

"Ôi con sóng ngày xưa

Và ngày sau vẫn thế 

Nỗi khát vọng tình yêu

Bồi hồi trong ngực trẻ 

......

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức”

Trong đề bài nêu trên, đoạn thơ thứ 2 đã bị cắt bỏ 2 câu thơ đầu. Nguyên văn khổ thơ này là:

“Con sóng dưới lòng sâu

Con sóng trên mặt nước

Ôi con sóng nhớ bờ

Ngày đêm không ngủ được

Lòng em nhớ đến anh

Cả trong mơ còn thức”

Đề thi môn Ngữ Văn kiểm tra khảo sát lớp 12 THPT năm 2019 của Sở GD – ĐT Hà Nội . Ảnh Tuyensinh247.com

Đây là khổ thơ duy nhất trong bài “Sóng” được viết 6 dòng. Đó là ý đồ nghệ thuật của tác giả. Trong toàn bài thơ gồm 8 khổ 4 như nhịp sóng vỗ đều, khổ 6 duy nhất ở chính giữa bài, tạo thành con sóng vỡ òa cảm xúc, dâng tràn ngọn sóng tình yêu, với câu thơ hay nhất cả bài kết khổ “Cả trong mơ còn thức”. Khổ 6 này quan trọng đối với bài thơ và hai dòng đầu cũng rất quan trọng đối với cả khổ và cả bài.

Khi được chọn vào sách giáo khoa, “Sóng” được in trọn vẹn. Bản sách giáo khoa được đề thi dẫn nguồn cũng vậy. Vậy nhưng khi vào đề thi, lại là một đề thi của ngành giáo dục thủ đô, khổ thơ 6 dòng đã bị cắt mất 2 dòng đầu. Không biết khi dạy bài này, người ra đề có hiểu được ý đồ nghệ thuật của khổ thơ đó không?

Còn nhìn vào đề thi, có thể thấy là người ra đề đã không hiểu. Cho nên câu 2 ở phần II của đề thi với khổ thơ 6 dòng bị cắt mất 2 dòng đã:

1. Không trung thực với văn bản tác phẩm

2. Cắt cụt cảm xúc của bài thơ

3. Giảm sáng tạo của tác giả

4. Tước mất sự cảm thụ đầy đủ của học sinh, trong khi đó là câu có điểm cao nhất.

Nếu có học sinh nào làm bài thi thuộc bài thơ trong sách giáo khoa dũng cảm chỉ ra sự cắt thơ này của đề thi thì sao? Người ra đề, người duyệt đề sẽ cho đáp án thế nào?

Câu trả lời xin nhường cho Sở GDĐT Hà Nội. 

*Bài viết thể hiện quan điểm của độc giả là một nhà nghiên cứu, phê bình văn học.