Thiếu chính sách, muốn giải thể HTX làm ăn yếu kém cũng khó

Phó Thủ Tướng Vương Đình Huệ đánh giá khung pháp lý HTX hiện chưa hoàn thiện và HTX vận hành còn nhiều lúng túng. Ảnh: Nguyên Vỹ

Diễn đàn Pháp lý Liên minh HTX Quốc tế khu vực Châu Á - Thái Bình Dương năm nay có chủ đề “Tạo lập khung khổ pháp lý và chính sách thuận lợi để thúc đẩy phát triển bền vững khu vực HTX trong thế kỷ 21”.

Trước hàng trăm đại biểu trong và ngoài nước, Phó Thủ tướng đánh giá Diễn đàn được tổ chức lần thứ 2 tại Việt Nam chứng tỏ sự ghi nhận của thế giới đối với khu vực kinh tế tập thể trong nước.

Với Việt Nam, kinh tế hợp tác và HTX là một phần quan trọng trong kinh tế quốc dân, đã từng phát triển mạnh trong cuộc chiến chống ngoại xâm. Tuy nhiên, khi chuyển sang kinh tế thị trương, hệ thống chính sách và thực tế vận hành đã gặp không ít lúng túng.

Kinh tế hợp tác và HTX là một phần quan trọng trong kinh tế quốc dân. Ảnh: Nguyên Vỹ

Theo Phó Thủ tướng, dấu ấn rõ nét nhất về mặt pháp lý là Luật HTX 2012 đã giúp các HTX kiểu mới đóng góp đáng kể vào kinh tế đất nước. Tuy nhiên, chính sách chung cho phát triển HTX vẫn chưa đầy đủ. Việc chuyển đổi từ HTX kiểu cũ sang kiểu mới còn nhiều khó khăn.

“Đặc biệt là khuôn khổ pháp lý xử lý đối với những đơn vị yếu kém hoặc phá sản còn hạn chế”, Phó Thủ tướng ví dụ.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, Phó Thủ tướng thừa nhận phần lớn HTX hiện nay chỉ mới cung cấp dịch vụ đầu vào, còn ít kết nối với doanh nghiệp lo đầu ra cho nông dân.

Việc kết nối giữa HTX các “nhà” còn nhiều lúng túng, bất cập. Ảnh: Nguyên Vỹ

Việc kết nối giữa HTX các nhà (Nhà nước, nhà khoa học...) còn nhiều lúng túng, bất cập. Vì pháp lý còn nhiều hạn chế, nên cũng lúng túng khi khi giúp các đơn vị rút khỏi thị trường do hiệu quả hoạt động kém.

Ví dụ khác nữa, luật HTX hiện hành cho phép HTX lập doanh nghiệp nhưng quy trình lập doanh nghiệp trong HTX; mối quan hệ của nó trong HTX thì pháp luật phải quy định như thế nào? Việt Nam rõ ràng chưa có nhiều kinh nghiệm trong khi các nước đã phát triển mô hình, cách thức này khá thành công. Ngoài ra, hàng loạt vấn đề được đặt ra hiện nay mà Phó Thủ tướng cho rằng rất cần phải xem xét.

Việt Nam chưa có nhiều kinh nghiệm cho việc phát triển doanh nghiệp trong HTX. Ảnh: Nguyên Vỹ

Theo Phó Thủ tướng, có cần một khuôn khổ pháp lý riêng hay không cho lĩnh vực đặc thù là nông nghiệp khác với các loại hình HTX khác như giao thông vận tải, tín dụng...?

Chính phủ và các bộ ngành đã có nhiều nỗ lực nhưng dường như các biện pháp, chính sách, hỗ trợ đi vào cuộc sống còn khó dù Việt Nam không thiếu chính sách. Do mô hình HTX kiểu mới không có nguồn tài sản lớn nên khó thế chấp vay vốn lớn, cũng không thể bắt ngân hàng hy sinh và chịu rủi ro. Vậy chính sách về vốn cho HTX phải giải quyết như thế nào?

Cả nước hiện có khoảng 50% HTX hoạt động hiệu quả nhưng việc đánh giá như thế nào là hiệu quả và các tiêu chí đánh giá vẫn chưa kiện toàn. Chính sách hỗ trợ nguồn nhân lực cho HTX cũng cần phải cải thiện hơn.

Lễ ký kết chương trình hợp tác với một số bộ, ngành, tập đoàn kinh tế, ngân hàng… để huy động các nguồn lực hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác, HTX. Ảnh: Nguyên Vỹ

Theo Phó Thủ tướng, Chính phủ đang thực hiện đánh giá tổng kết 15 năm phát triển kinh tế tập thể và luật kinh tế HTX 2012 để hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho khu vực kinh tế này.

“Diễn đàn pháp lý Liên minh HTX quốc tế lần này có ý nghĩa rất lớn đối với Việt Nam. Liên minh HTX Việt Nam cần tổng hợp ý kiến và kiến nghị lên Chính phủ để hoàn thiện khung thể chế của minh”, Phó Thủ tướng đề nghị.

Theo kế hoạch, các phiên thảo luận sẽ diễn ra trong 2 ngày 17 - 18.4. Cũng trong phiên khai mạc chiều ngày 17.4, Liên minh HTX Việt Nam đã tổ chức ký kết chương trình hợp tác với một số bộ, ngành, tập đoàn kinh tế, ngân hàng… để huy động các nguồn lực hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác, HTX.