Bưởi là loại quả thông dụng và phổ biển ở nước ta với nhiều giống bưởi khác nhau. Mỗi loại bưởi lại có hương vị riêng nên giá của chúng cũng không giống nhau, dao động từ 30.000 – 100.000 đồng/quả. Khi ăn xong, phần cùi bưởi thường đem vứt đi thành rác.
Người Việt thường đem vỏ bưởi vứt đi.
Thời gian gần đây, người Việt đã tận dụng phần vứt đi này để chế biến thành các món ăn vạn người mê. Điều này đã khiến phụ phẩm tưởng không có tác dụng gì biến thành mặt hàng đắt tiền, lên đến hơn nửa triệu đồng 1kg. Khách muốn mua cũng phải đặt trước vì cung không đủ cầu.
Không ít bà nội trợ chia sẻ chè bưởi là món ăn khoái khẩu của cả gia đình vào mỗi dịp nắng nóng. Những năm trước, họ phải đặt mua cốc chè bưởi về ăn ngay để đỡ mất nhiều thời gian. Năm nay, khi mặt hàng cùi bưởi sơ chế sẵn được bán trên thị trường, các chị em tranh nhau đặt về tự làm món ăn giải nhiệt này cho cả gia đình.
Thời gian gần đây, vỏ bưởi bất ngờ gây sốt trên thị trường, nhiều người tìm mua với giá cao.
Chị Ngọc Trâm (Nam Từ Liêm, Hà Nội) cho biết: “Quá trình sơ chế cùi bưởi cho hết đắng khá phức tạp và mất nhiều thời gian. Mà mình làm món này chỉ tranh thủ được ít thời gian nên mình lựa chọn đi mua cùi bưởi đã qua sơ chế về nấu cho nhanh”.
Không chỉ các bà nội trợ, các cửa hàng bán chè thời gian này cũng đặt mua số lượng lớn tại các đầu mối bán cùi bưởi. Theo đó, hầu hết cửa hàng đều phải đặt trước số lượng và ngày lấy thì mới có hàng.
Theo chị Vũ Hoa, một đầu mối buôn cùi bưởi ở Hà Đông, Hà Nội, cùi bưởi được nhiều người ưa chuộng trong thời gian gần đây. Khách đặt rất nhiều nhưng số lượng làm ra không kịp đáp ứng.
“Cùi bưởi này mình tự làm để bán cho khách. Mình thu mua bưởi năm roi và bưởi da xanh non về gọt vỏ và sơ chế. Vì một mình làm nên số lượng hạn chế, khách đều phải đặt trước mới có hàng”, chị Hoa chia sẻ.
Khách đều phải đặt trước nếu lấy số lượng lớn.
Vì lẽ đó, chị chỉ nhận các đơn lẻ, không nhận những khách đặt số lượng nhiều. “Mỗi ngày mình chỉ làm được 2-3kg cùi bưởi. Mình còn phải sơ chế, cắt hạt lựu nên rất mất thời gian. Mà đây chỉ là việc làm kiếm thêm thu nhập chứ không phải nghề chính nên cũng không dành nhiều thời gian cho nó được”, chị nói.
Chị Chi, một đầu mối chuyên bỏ sỉ cùi bưởi ở Hưng Yên, cho biết thời gian gần đây chị đi lùng mua bưởi da xanh và bưởi năm roi non ở khắp nơi. Những gia đình trồng bưởi thường sẽ tỉa bớt một số quả tại các cây ra sai để vứt đi. Vì thế, chị tìm đến những gia đình này để về lấy cùi bưởi, sơ chế rồi đem bán cho khách.
“Mình phải thuê thêm người cùng những thành viên trong gia đình để ngồi gọt vỏ, thái hạt lựu rồi sơ chế… Mỗi ngày, mình đều có khoảng hơn chục kg vỏ bưởi đã sơ chế sẵn để bán ra thị trường. Tuy nhiên, số lượng này chưa bao giờ là đủ với lượng đơn khách đặt”, chị chia sẻ.
Cùi bưởi khô còn được bán với giá cao ngất ngưởng, lên tới 600.000 đồng/kg.
Trên thị trường, cùi bưởi có 3 loại khác nhau. Loại cùi bưởi sên sẵn hiện có giá là 120.000 – 150.000 đồng/kg, cùi bưởi vắt khô giá 100.000 – 110.000 đồng/kg, còn loại cùi bưởi sấy khô có giá dao động từ 500.000 - 600.000 đồng/kg.
Theo đó, loại sên sẵn được khách mua nhiều nhất. Vì khách mua loại này về chỉ cần cho vào luộc lên rồi bỏ thêm một ít bột năng đã pha với nước vào nấu cho sánh lại. Sau đó, các chị em nội trợ sẽ cho đậu xanh đã nấu chín vào đảo đều là thành món chè bưởi.
Còn cùi bưởi vắt khô, người dùng đem về hòa bột năng thật lỏng rồi thả từ từ thả cùi bưởi vào trong bát bột cho cùi ngấm nước bột năng thì vớt ra rổ và áo đều cùi bằng bột năng khô. Sau đó, cùi bưởi này được thả vào nồi nước đang sôi đến khi nổi lên rồi vớt ra để ráo. Khi đó, những cùi bưởi mới nấu được thành chè.
Với cùi bưởi sấy khô, người nấu phải tốn thời gian ngâm vào nước cho nở hoàn toàn, rửa sạch tẩm qua bột năng rồi nấu như bình thường. Tuy nhiên, loại này lại để được lâu, có thể dùng trong thời gian dài.
Có thời điểm, giá của chúng lên đến 300.000 đồng/kg vẫn không đủ hàng cho khách mua.