Ô tô giá rẻ - “giấc mơ trưa” của người Việt

Ô tô nguyên chiếc từ các nước ASEAN đã hưởng thuế nhập khẩu 0% nhưng giá rẻ vẫn chỉ là... viễn cảnh.

Thuế giảm, giá… mông lung

Năm 2010, Hiệp định Thương mại hàng hoá ASEAN (ATIGA) chính thức có hiệu lực với lộ trình cắt giảm thuế đối với hàng nghìn mặt hàng giữa các nước nội khối với nhau, trong đó có ô tô nhập khẩu nguyên chiếc.

Nhưng trên thực tế, trong suốt 5 năm đầu thập niên 2010, lộ trình của ATIGA chỉ diễn ra lặng lẽ và câu chuyện ô tô giá rẻ mới chỉ dừng lại ở “khái niệm” chứ chưa được nhắc đến như một kỳ vọng.

Phải đến năm 2015, khi thuế suất thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc giữa các nước ASEAN giảm xuống còn 50% và lộ trình cắt giảm bắt đầu thực hiện mạnh mẽ, người tiêu dùng trong nước mới bắt đầu “mơ” đến viễn cảnh ô tô giá rẻ nhiều hơn.

Thậm chí, giấc mơ ô tô giá rẻ do ATIGA bơm mớm gần với hiện thực đến nỗi, phần đông người tiêu dùng đã sẵn sàng gạt bỏ những “món quà” mà các hãng xe dâng tặng trong suốt cả năm 2017. Vì sao vậy?

Năm 2017, thuế suất thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc theo ATIGA giảm về mức 30%. Đây là mức thuế suất đáng mơ ước nếu so sánh mặt bằng thuế nhập khẩu từ các khu vực khác khi đó vẫn bám quanh mức 70%, kể cả với các nước nằm trong quy chế đãi ngộ Tối huệ quốc (MFN).

Nhưng mức thuế suất 30% kèm theo giá bán lẻ các loại ô tô phổ thông đã giảm khá mạnh so với năm 2016 đã không đủ hấp dẫn đối với rất nhiều người tiêu dùng. Họ nhất định làm ngơ trước mọi diễn biến trên thị trường để nín lặng chờ đợi mốc thời gian 1/1/2018.

Theo ATIGA, kể từ ngày 1/1/2018, thuế suất thuế nhập khẩu ô tô nguyên chiếc giữa các nước ASEAN sẽ giảm về 0%, nói cách khác là hoàn toàn xoá bỏ khi những mẫu xe cụ thể đạt được các tiêu chí đề ra, trong đó quan trọng nhất là tỷ lệ nội địa hoá nội khối đạt tối thiểu 40%.

Rõ ràng, việc chờ đợi thêm 1 năm nữa để có thể mua xe theo thuế nhập khẩu 0% là rất đáng để đánh đổi. Chính tâm lý đó đã khiến cho tổng dung lượng thị trường ô tô Việt Nam năm 2017 đáng lẽ phải tăng mạnh nhờ thuế giảm thì lại tụt mất 10% so với năm 2016, chỉ đạt hơn 272.000 chiếc.

Đáng nói hơn là trong suốt cả năm 2017, khi tâm lý chờ đợi bao trùm lên thị trường, hầu hết các hãng xe đã tung ra những đợt giảm giá không tưởng đến hàng trăm triệu đồng mỗi chiếc nhằm kích cầu tiêu dùng. Thậm chí vài hãng xe vốn giữ giá và “bảo thủ” như Toyota hay Honda cũng đã chấp nhận giảm giá hàng chục đến cả trăm triệu đồng.

Khi ra mắt thế hệ Mazda3 mới, một vị đại diện mảng xe du lịch của tập đoàn Thaco từng khẳng định mặt bằng giá ô tô Việt Nam năm 2017 đã ngang bằng với khu vực, cá biệt vài mẫu xe có giá thấp hơn Thái Lan hay Malaysia.

Tuy vậy, khẳng định đó kèm theo những đợt bão giảm giá mạnh mẽ vẫn không đủ sức thuyết phục người tiêu dùng quay lại với thị trường. Với họ, giấc mơ ô tô giá rẻ năm 2018 vẫn “đẹp đẽ” và đáng chờ đợi hơn nhiều.

Không gian thị trường vắng lặng đầy mệt mỏi.

Giật mình tỉnh giấc

Cuối cùng thì mốc thời gian ngày 1/1/2018 cũng đã đến. Thế nhưng, tưởng như bao chờ đợi và kỳ vọng sẽ vỡ oà, thì những nỗi thất vọng lại ập đến theo một kịch bản ít ai ngờ.

Thuế nhập khẩu theo ATIGA đã giảm về 0%, nhưng giá giảm chưa thấy đâu, người tiêu dùng ô tô lại phải đối mặt với một thực tế còn khó chịu hơn, đó là không có xe để mua.

Nghị định 116 của Chính phủ có hiệu lực từ ngày 1/1/2018 với những thủ tục mới đã khiến cho toàn bộ loại ô tô nhập khẩu nguyên chiếc bị ách tắc. Mãi đến tháng 7/2018, một số hãng xe mới bắt đầu đáp ứng được các thủ tục theo quy định song lượng xe về nước vẫn rất nhỏ giọt.

Đáng nói là, tâm lý chờ đợi suốt cả năm 2017 đã cộng dồn khiến cho nhu cầu thị trường năm 2018 cao hơn rất nhiều so với nguồn cung trên thị trường. Thậm chí, cho đến thời điểm này, nhiều hãng ô tô vẫn chưa có đủ xe để giao cho những khách hàng đặt mua từ cuối năm 2018.

Ô tô giá rẻ vẫn chỉ là giấc mơ của người tiêu dùng Việt Nam.

Cùng với ATIGA, Nghị định 125 của Chính phủ được ban hành đồng thời với Nghị định 116 cũng là một cơ sở để mặt bằng giá ô tô giảm xuống.

Cụ thể, theo Nghị định 125, hơn 30 nhóm linh kiện ô tô nhập khẩu sẽ được miễn thuế trong khoảng thời gian 5 năm để hỗ trợ ngành công nghiệp ô tô trong nước.

Rõ ràng, cả ô tô nhập khẩu lẫn lắp ráp trong nước đều có cơ hội giảm giá để giấc mơ xe giá rẻ trở nên thực tế. Nhưng giữa giấc mơ với hiện thực là một khoảng cách mông lung bởi nó vốn dĩ không phải là một.

Cho đến lúc này, sau những nỗ lực nhập khẩu và tăng cường năng lực lắp ráp, nguồn cung ô tô trên thị trường xem như đã và đang được giải quyết gần đến mức ổn thoả. Nhưng điểm mẫu chốt là giá xe thì vẫn là câu chuyện được nhắc đến với cảm xúc mệt mỏi.

Thực tại đang chỉ ra mặt bằng giá bán lẻ các loại ô tô phổ thông hiện nay vẫn không thấp hơn năm 2017. Thậm chí, một số mẫu xe còn có giá bán lẻ tăng lên so với thời điểm thuế chưa giảm về 0%.

Khi chúng ta cố gắng tìm kiếm giấc mơ đẹp giữa một buổi trưa nắng hè oi ả, rất có thể, nó sẽ trở thành một cơn mộng mà khi tỉnh dậy là cảm giác đắng ngắt thay vì những dư vị ngọt ngào.