Tin giả trên MXH như "dịch bệnh", trách nhiệm của nhà báo thế nào?

Ngày 14/6 tại Hà Nội, Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) thuộc Hội Truyền thông số Việt Nam tổ chức hội thảo "Báo chí trong kỷ nguyên mạng xã hội (MXH): Đổi mới hoạt động và kinh doanh báo chí trước thách thức của truyền thông xã hội".

Tin giả hoành hành khắp nơi

Tại Hội thảo, các diễn giả dành thời gian tranh luận nhiều đến vấn nạn tin giả (Fake News). Đa số các ý kiến đều khẳng định, trước mắt phải quyết liệt ngăn chặn và xử lý nghiêm các đối tượng tung tin giả, bởi vấn nạn ngày càng phức tạp, nguy hiểm.

Thực tế này, không chỉ yêu cầu các cơ quan chức năng vào cuộc, đòi hỏi trách nhiệm từ chính cơ quan báo chí và nhất là các nhà báo.

Nhà báo Hồ Quang Lợi- Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam phát biểu tại hội thảo.

Để phát huy vai trò của báo chí trong cuộc chiến chống tin giả, người làm báo luôn phải đặt lợi ích dân tộc, lợi ích quốc gia lên trên hết, có vai trò đặc biệt quan trọng trong định hướng và hình thành dư luận xã hội.

Phát biểu tại Hội thảo, Nhà báo Hồ Quang Lợi - Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam cho hay, cách mạng 4.0 đang trực tiếp ảnh hưởng tới “môi trường sinh thái” của truyền thông đại chúng khiến cho “bữa tiệc” thông tin của công chúng thay đổi mạnh mẽ. Đặc biệt, báo chí đang phải đối mặt với sự tác động to lớn của truyền thông xã hội, đặt ra không ít thách thức cho nhà báo trước vấn nạn tin giả.

Truyền thông xã hội đang làm thay đổi luật chơi, một khối lượng tin tức khổng lồ được chia sẻ hàng ngày trên MXH, kiểu “phi tin tức” đang được đăng tải trên MXH rất kịp thời. Loại tin tức này có lợi thế hơn báo chí truyền thống ở chỗ nó được đăng tải nhanh tức thời. Truyền thông xã hội có ưu thế là phát hiện ra thông tin rất nhanh, nhưng lại không có khả năng theo đuổi sự kiện đến cùng, nên khó có khả năng tạo ra những chùm tin bài vừa có sức nặng, vừa có giá trị cao.

“Vấn nạn tin giả trên MXH hiện nay đang hoành hành khắp nơi, tác động rất lớn đến tâm lý chung của công chúng khiến các cơ quan chức năng, nhất là cơ quan báo chí lúng túng trong xử lý thông tin. Tin giả đang được ví như một dịch bệnh và là môi trường thuận lợi để chúng lan truyền nhanh hơn nhiều lần chính là MXH.

Thực tế này không chỉ yêu cầu các cơ quan chức năng vào cuộc, đòi hỏi trách nhiệm từ chính cơ quan báo chí và nhất là các nhà báo, bởi chỉ một dòng status của nhà báo trên mạng cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín cá nhân hay tổ chức, từ đó thông tin lan truyền, khó kiểm soát trên MXH, tạo kẽ hở cho các thế lực thù địch tấn công ngược, gây hoang mang dư luận.

Do đó, người dùng MXH cũng cần có kỹ năng và có trách nhiệm cao với mỗi hoạt động của mình, trên tinh thần thượng tôn pháp luật, phù hợp với chuẩn mực đạo đức và văn hóa ứng xử, tránh bị cả tin, lôi kéo và mắc bẫy các đối tượng xấu”, Nhà báo Hồ Quang Lợi nói.

Nhà báo phải có trách nhiệm vạch trần, dập tắt tin giả

Cũng tại hội thảo, ông Lê Quốc Vinh - Tổng Giám đốc Tập đoàn truyền thông Lê cho thông tin, chỉ trong 3 tháng đầu năm 2019, facebook đã cho gỡ 2,2 tỷ tài khoản giả mạo. 

Tin giả không chỉ là vấn nạn của Việt Nam, mà đây là vấn đề mang tính toàn cầu. Trong khi đó MXH chỉ cho chúng ta biết một phần sự thật, một khía cạnh sự việc. Đó là bản chất sự méo mó thông tin. Nạn nhân lớn nhất của tin giả hiện là các cá nhân, doanh nghiệp đang bị tấn công mãnh liệt, bị tẩy chay, ruồng bỏ... bởi những mục đích cá nhân thiếu trong sáng. 

Các nhà báo, phóng viên tác nghiệp. (Ảnh minh họa: IT)

Từ thực tế đó, ông Vinh khuyến cáo báo chí phải cung cấp đầy đủ bức tranh toàn cảnh, chân thực, khách quan cho độc giả.

Đặc biệt, Tổng Giám đốc Tập đoàn truyền thông Lê cho biết, hiện phần lớn các nội dung trên MXH do người dùng tạo ra, ai cũng có một tài khoản và hoạt động "như một nhà báo". 

“Trong cuộc chiến này, làm sao để người đọc tiếp cận báo chí chính thống một cách chủ động. Trong đó báo chí hiện nay phải đạt được 3 yếu tố để giành thế chủ động với MXH. Đó là: Tập trung vào chất lượng cao; bảo vệ tác quyền và có giải pháp doanh thu từ bạn đọc”, ông Vinh nhấn mạnh.

Kết luận lại vấn đề, Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nhà báo Việt Nam Hồ Quang Lợi khẳng định: Báo chí không bao giờ thắng được MXH về tốc độ đưa tin. Tuy nhiên, báo chí sẽ vượt trội MXH về tính trách nhiệm, sự chuẩn mực trong hoạt động nghề nghiệp của các nhà báo.

"Đưa tin đúng chưa đủ mà các nhà báo phải có trách nhiệm vạch trần, dập tắt tin giả, tin bóp méo sự thật trên MXH. Tôi tin tưởng, tính thuyết phục chính là con đường sống của báo chí trong thời đại truyền thông số hiện nay", Phó Chủ tịch Thường trực Hồ Quang Lợi nhấn mạnh.