Quả bưởi Việt Nam ngon "ăn đứt" bưởi những nước khác, vì sao vẫn chưa thể xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc?

Tiềm năng trở thành trái cây tỷ đô mới

Theo số liệu thống kê của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cả nước hiện có khoảng 105.400 ha bưởi, sản lượng ước tính gần 905.000 tấn. Từ Bắc vào Nam, đều có các giống bưởi khác nhau, đặc trưng cho từng vùng miền như: bưởi da xanh, bưởi Năm Roi, bưởi Diễn, bưởi Đoan Hùng, bưởi Phúc Trạch, bưởi hồng... Mỗi một giống bưởi đều có nguồn gốc xuất xứ riêng và hương vị khác biệt.

Trong đó, vùng ĐBSCL là nơi đang trồng nhiều bưởi nhất, chiếm khoảng 32.000ha với sản lượng khoảng 369.000 tấn, chủ yếu là các giống bưởi da xanh, bưởi Năm Roi. Những tỉnh có diện tích bưởi lớn là Vĩnh Long (sau sáp nhập với Bến Tre, Trà Vinh), xấp xỉ 20.000ha; Đồng Nai (hơn 10.500ha)…

Đến nay, quả bưởi tươi của Việt Nam không chỉ được tiêu thụ trong nước mà đã được phép xuất khẩu chính ngạch đi 12 quốc gia và vùng lãnh thổ. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, quý I/2025, xuất khẩu bưởi nước ta đạt hơn 17,5 triệu USD, tăng 60,6% so với cùng kỳ và trở thành 1 trong 10 loại trái cây có kim ngạch xuất khẩu cao nhất của Việt Nam chỉ trong 3 tháng đầu năm.

Tăng trưởng xuất khẩu bưởi thời gian qua không đến từ sự ngẫu nhiên, mà phản ánh hiệu quả của chính sách mở cửa thị trường nông sản và sự nâng cấp về chất lượng vùng trồng. Việc các thị trường lớn như Mỹ, New Zealand và gần đây (tháng 8/2024), Hàn Quốc cấp “visa” nhập khẩu chính ngạch bưởi tươi Việt Nam, cho thấy loại trái cây này đã đạt được những yêu cầu khắt khe về kiểm dịch thực vật, truy xuất nguồn gốc và an toàn vệ sinh thực phẩm.

Ông Phạm Khắc Tuyên - Trưởng cơ quan Thương vụ, Đại sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc cho biết: "Trung bình hàng năm, Hàn Quốc nhập khẩu khoảng 20 triệu USD bưởi từ các nước trên thế giới. Trong đó có Hoa Kỳ xuất khẩu khoảng 8 triệu USD, bưởi nhập khẩu từ Isarel đạt 7,5 triệu USD và Nam Phi đạt khoảng 4,5 triệu USD. Rõ ràng, kim ngạch hiện nay vẫn còn hạn chế. Trong khi Việt nam đang có một lợi thế so với bưởi ở các nước khác là diện tích vùng trồng với sản lượng lớn, nhiều giống bưởi nổi tiếng của Việt Nam như da xanh, Năm Roi đã được người tiêu dùng Hàn Quốc biết đến thông qua các cuộc giao lưu về du lịch và văn hóa, vì thế cơ hội gia tăng đối với sản phẩm này trong thời gian tới còn rất lớn”.

Được biết, năm 2024, Công ty CP Sản xuất – Xuất nhập khẩu Hoàng Huy là doanh nghiệp xuất khẩu thành công lô bưởi đầu tiên sang Hàn Quốc với sản lượng 5 tấn, mở đầu cho chiến lược phát triển sản phẩm này trở thành mặt hàng chủ lực tại thị trường Hàn Quốc. Trong năm 2025, Công ty Hoàng Huy đặt mục tiêu xuất khẩu 500 tấn bưởi, với tổng giá trị ước tính lên đến 1,2 triệu USD (tương đương khoảng 30 tỷ đồng).

Thông tin từ các doanh nghiệp, giá bưởi xuất khẩu sang Hàn Quốc đạt trung bình 2,4 USD/kg, cao hơn 30% so với giá xuất khẩu sang Trung Quốc là 1,8 USD/kg.

Còn tại Mỹ, trái bưởi Việt Nam có lợi thế nhờ mùa vụ bổ sung cho nguồn cung nội địa và cạnh tranh được về giá. Theo Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (ITC - Bộ Công Thương), Mỹ là thị trường có dung lượng nhập khẩu bưởi lớn thứ 9 trên thế giới, thị phần chiếm 3,83% trong tổng kim ngạch nhập khẩu bưởi thế giới năm 2023.

Năm ngoái, người Mỹ chi gần 40 triệu USD để nhập khẩu bưởi chỉ trong 9 tháng đầu năm, trong đó chủ yếu nhập bưởi từ Nam Phi với gần 9.600 tấn, trị giá 16,9 triệu USD, tăng 18% về lượng và tăng 23,3% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái.

Việt Nam là nguồn cung bưởi lớn thứ hai cho Mỹ trong 9 tháng đầu năm 2024, sản lượng đạt 5.440 tấn, trị giá 8,66 triệu USD, tăng 91,9% về lượng và tăng 102,5% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái. Thị phần trái bưởi của Việt Nam trong tổng lượng nhập khẩu của Mỹ từ thế giới tăng từ 14,65% trong 9 tháng đầu năm 2023 lên 20,37% trong 9 tháng đầu năm 2024.

Người tiêu dùng Mỹ đánh giá cao bưởi Việt Nam vì độ ngọt vừa phải, thanh, dễ tách múi, không bị đắng và ráo nước - phù hợp với khẩu vị hơn bưởi Trung Quốc.

Tuy nhiên, có một điều đáng buồn là mặc dù Việt Nam có biên giới giáp Trung Quốc, song đến nay quả bưởi của nước ta vẫn chưa được xuất khẩu chính ngạch sang nước bạn.

Theo số liệu thống kê của Cơ quan Hải quan Trung Quốc, dung lượng nhập khẩu bưởi của nước này trong 10 tháng năm 2024 đạt 85.800 tấn, trị giá 90,62 triệu USD, tăng cả về lượng và trị giá. Thái Lan là nguồn cung bưởi lớn nhất cho Trung Quốc, tiếp đó là Nam Phi, ngoài ra trong năm ngoái, Trung Quốc còn tăng mạnh nhập khẩu bưởi từ các thị trường Lào, Ai Cập, Đài Loan…

Khuyến nghị đối với doanh nghiệp và người trồng bưởi

Trao đổi với PV NTNN, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết: Khách hàng nhiều nước đánh giá bưởi da xanh của Việt Nam có chất lượng rất tốt, "ăn đứt" các loại bưởi của những nước khác. Ưu điểm của bưởi da xanh là múi vừa có màu đỏ tươi rất đẹp mắt, lại vừa có vị thanh, hậu ngọt nên rất dễ ăn và phù hợp khẩu vị của nhiều người. Chính vì vậy tương lai của loại trái cây này rất sáng lạn khi có cơ hội xuất sang bất kỳ thị trường nào.

Được biết, những năm gần đây Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương đã có nhiều lần làm việc với các cơ quan liên quan phía Trung Quốc nhằm xúc tiến các thủ tục để xuất khẩu bưởi chính ngạch, song đến nay vẫn chưa ký được Nghị định thư.

Ông Nguyên cho rằng, thực tế, Trung Quốc cũng trồng nhiều bưởi, chủ yếu là trái bưởi da vàng, ruột đỏ, ăn có vị chua, còn bưởi Việt Nam có vị chua kèm ngọt, ruột đỏ. Một mặt Trung Quốc ngày càng đặt ra những yêu cầu cao đối với trái cây tươi nhập khẩu, quy trình rất khắt khe, mặt khác trái bưởi Việt Nam sang đó cũng phải cạnh tranh với bưởi trồng tại Trung Quốc.

Tuy nhiên, ông Nguyên nhận định, nhu cầu về trái bưởi của thị trường này còn rất lớn, nếu được xuất khẩu chính thức thì hứa hẹn mỗi năm quả bưởi sẽ đem về ít nhất vài trăm triệu USD.

“Hiện nay bưởi Việt Nam đã có mặt tại Trung Quốc nhưng là xuất tiểu ngạch, trao đổi biên giới. Nếu ký được Nghị định thư thì sản lượng bưởi xuất khẩu sẽ được đẩy mạnh. Đó sẽ là tin vui cho các nhà vườn, nhất là nhà vườn trồng bưởi da xanh ở miền Tây. Từ nhiều năm nay, nông dân đã trồng bưởi theo quy trình chất lượng cao, xây dựng mã số vùng trồng vì thế bà con rất háo hức mong chờ” – ông Nguyên khẳng định.

Theo ông Nguyên, ngay cả các doanh nghiệp Trung Quốc cũng đang rất mong chờ Nghị định thư, vì bản thân họ cũng có nhu cầu nhập rất lớn. Ngoài xuất khẩu trái tươi, chúng ta còn có thể xuất khẩu các sản phẩm chế biến từ quả bưởi như nước ép, múi bưởi đông lạnh, mứt vỏ bưởi, tinh dầu vỏ bưởi…

Để đẩy mạnh xuất khẩu trái bưởi tươi, ông Phạm Khắc Tuyên - Trưởng cơ quan Thương vụ, Đại Sứ quán Việt Nam tại Hàn Quốc đưa ra khuyến nghị: "Đối với doanh nghiệp cũng như người trồng, bên cạnh việc nghiên cứu thị trường, xây dựng chiến lược quảng bá, marketing phù hợp với sản phẩm, khâu kiểm soát chất lượng là khâu đặc biệt quan trọng trong việc đẩy mạnh xuất khẩu quả bưởi trong thời gian tới. Ngoài ra, cũng nên nghiên cứu, phấn đấu để xây dựng những sản phẩm tiêu chuẩn hữu cơ, nhằm giúp trái bưởi có giá trị gia tăng cao hơn tại thị trường Hàn Quốc”.

“Hiện nay, bên cạnh giới thiệu, quảng bá sản phẩm bưởi là một sản phẩm trái cây tươi, tốt cho sức khỏe thì người tiêu dùng Hàn Quốc chưa có nhiều kinh nghiệm, cách thức ăn quả bưởi như thế nào thì ngon. Do đó, các phương thức ăn và lựa chọn quả bưởi cần phải phổ biến rộng rãi hơn nữa cho người Hàn Quốc", ông Tuyên nói thêm.

Theo Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, dự báo năm 2025, xuất khẩu quả bưởi sẽ tăng mạnh nhờ có thêm thị trường Australia. Cùng với sầu riêng, bưởi sẽ là mặt hàng trái cây có giá trị xuất khẩu tăng cao, tiềm năng gặt hái tỷ USD trong tương lai.

×