Rút ngắn bậc thang trong cơ cấu giá điện: Người nghèo sẽ hưởng lợi?

Thanh Phong Thứ hai, ngày 11/11/2019 06:00 AM (GMT+7)
Theo nhiều ý kiến của các chuyên gia, đã đến lúc phải thay đổi cơ cấu điện bậc thang hiện hành. Ngoài ra, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng cho biết, Bộ Công Thương sẽ có cơ chế điều chỉnh phù hợp với thực tế sử dụng điện của các hộ tiêu dùng để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.
Bình luận 0

Cách tính giá điện 6 bậc đang gây tranh cãi

Vào tháng 5/2019, tại nghị trường Quốc hội, Bộ Công Thương có báo cáo về việc tăng giá điện. Sau khi nghe báo cáo trên, nhiều đại biểu tỏ ra không nhất trí, thậm trí phát biểu khá gay gắt.

img

Điện lực Việt Nam đưa điện về vùng sâu, vùng xa. Ảnh: I.T

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (đoàn TP.HCM) cho rằng, ở Nhật Bản và Hàn Quốc chỉ có 3 bậc tính giá điện; Indonesia, Malaysia có 5 bậc nhưng Việt Nam quy định đến 6 bậc, trong đó bậc 1 từ 0-50kWh và bậc 2 từ 51-100kWh là quá thấp. Theo đánh giá của đại biểu Ngân, cách tính giá điện theo bậc thang như vậy là nguyên nhân khiến người dân phải trả nhiều tiền khi sử dụng điện, gây nên phản ánh băn khoăn, bức xúc khi giá điện tăng.

“Hiện nay nhu cầu sử dụng điện của người Việt Nam tăng lên do thu nhập tăng, nhu cầu và điều kiện sử dụng các thiết bị phục vụ sinh hoạt cũng tăng lên. Do đó bậc thang tính giá điện phải thay đổi để mức tăng giá điện 8,36% không ảnh hưởng nhiều đến người dân. Tôi đề xuất nên gộp bậc 1 và bậc 2 thành một bậc từ 0 - 100kWh, bậc 3 và bậc 4 thành một bậc từ 101 - 300kWh” -  đại biểu Ngân kiến nghị.

Đồng tình quan điểm trên, Giáo sư Trần Đình Long - Phó Chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam cho rằng, việc rút bớt các bậc trong biểu giá điện là hợp lý vì chênh lệch giữa 2 bậc trong biểu giá (6 bậc) cũ không quá nhiều

Mới đây, tại hội thảo lấy ý kiến đóng góp về “Đề án Nghiên cứu cải tiến cơ cấu biểu giá bán lẻ điện Việt Nam” - PGS Bùi Xuân Hồi - Giảng viên Bộ môn Kinh tế Năng lượng (Đại học Bách khoa Hà Nội), Chủ nhiệm nhóm nghiên cứu đề án, đưa ra 3 phương án:

Đề xuất gian thay đổi giá điện 
6 tháng/lần

PGS - TS Bùi Xuân Hồi đề xuất thời gian thay đổi giá điện 6 tháng/lần. Kỳ điều chỉnh giá đề xuất sẽ vào các ngày 1/3 và 1/9 hàng năm. Việc điều chỉnh giá cũng có thể diễn ra bất thường khi có sự biến động lớn về giá nhiên liệu trên thị trường quốc tế.

Phương án 1 (3 bậc thang): Bậc 1 từ 0 - 100kWh/tháng; Bậc 2 từ 101 - 400kWh/tháng; Bậc 3 từ 401kWh/tháng trở lên.

Phương án 2 (4 bậc thang): Bậc 1 từ 0 - 100kWh; Bậc 2 từ 101 - 300kWh; Bậc 3 từ 301 - 600kWh và bậc 4 từ 601kWh trở lên.

Phương án 3 (5 bậc thang): Bậc 1 từ 0 - 100kWh; Bậc 2 từ 101 - 200kWh; Bậc 3 từ 201 -400kWh; Bậc 4 từ 401 - 700kWh và Bậc 5 từ 701kWh trở lên.

Trong đó, nhóm nghiên cứu đề xuất chọn phương án 3: Giá bán lẻ điện chia 5 bậc thang.

Ngay lập tức, những phương án thay đổi biểu giá bán lẻ này nhận được nhiều sự ý kiến ủng hộ của giới chuyên gia. GS Trần Đình Long cho biết, ông ủng hộ phương án 5 bậc nói trên và đề xuất cải tiến biểu giá theo hướng tăng chênh lệch giữa giữa các bậc. Qua đó, người sử dụng cảm nhận được “sức nóng” của dùng điện nhiều và có ý thức tiết kiệm.

Hỗ trợ 5,7 tỷ đồng cho người nghèo,...

Theo PGS-TS Bùi Xuân Hồi phân tích, với phương án tính giá mới này, hộ tiêu dùng sử dụng từ 101- 200kWh/tháng (bậc 2) sẽ chịu tác động ít nhất trong 3 phương án.

Ngoài ra, việc chia các bậc thang dùng nhiều điện một cách chi tiết cũng phù hợp hơn với đặc điểm tiêu dùng hiện nay. Bên cạnh đó, phương án 5 bậc thang sản lượng tiêu thụ cũng phù hợp với 5 bậc thang thu nhập của hộ gia đình.img

Trả lời vấn đề có nhiều ý kiến băn khoăn, sau khi tăng giá điện theo phương án này, người dân phải chịu thêm bao nhiêu chi phí? Ông Hồi cho biết, người tiêu dùng tại bậc 1 (< 101kWh) sẽ phải trả thêm gần 2.800 đồng/tháng; bậc 2 (101 - 200kWh) sẽ trả thêm hơn 8.300 đồng/tháng. Còn lại ở các bậc tiêu dùng điện khác có mức trả từ 12.000 - 189.000 đồng/tháng.

Đại diện nhóm nghiên cứu cũng thông tin, phương án này không gây tác động đến chỉ số CPI nhưng Chính phủ sẽ phải tăng thêm khoảng 5,7 tỷ đồng để hỗ trợ cho các đối tượng nghèo và chính sách. Ngoài ra, theo phương án này, doanh thu của EVN cũng sẽ giảm nhẹ. Hiện tại, biểu giá điện có khoảng thời hạn điều chỉnh là 1 năm, tuy nhiên, theo PGS-TS Bùi Xuân Hồi đánh giá, khoảng thời gian này hơi dài, tạo áp lực lớn cho các lần điều chỉnh.

Do đó, Đề án Nghiên cứu cải tiến cơ cấu Biểu giá bán lẻ điện Việt Nam đã đề xuất cải tiến cơ chế biểu giá bán lẻ điện và Luật hóa chu kỳ điều chỉnh giá. Cụ thể, Đề án đưa ra Chu kỳ giá theo phương án 6 tháng/lần. Ngoài ra, luật hóa cơ chế điều chỉnh giá bằng các văn bản pháp lý của cấp có thẩm quyền công khai chu kỳ điều chỉnh giá. Đề xuất Luật hóa chu kỳ điều chỉnh giá cũng được nhiều chuyên gia lên tiếng ủng hộ. Theo GS Trần Đình Long, Việt Nam đã theo kinh tế thị trường, thị trường thay đổi hàng ngày nên cần chu kỳ để theo kịp thị trường. Việc 2 - 3 năm tăng 1 lần sẽ rất bất cập, 1 năm 2 lần điều chỉnh là hợp lý.

“EVN có thể đề xuất cơ quan quản lý Nhà nước, cơ quan quản lý Nhà nước có thể thông qua hoặc không thông qua đề xuất của EVN tuỳ bối cảnh. Nên ấn định thời điểm, cứ đến hẹn lại lên để có sự điều chỉnh giá linh hoạt” - ông Long nói.

Ngoài ra, ông Lê Hồng Tịnh - Phó chủ nhiệm Ủy ban Khoa học môi trường Quốc hội cho biết thêm, việc cải tiến biểu giá điện có ý nghĩa rất lớn, song cần phải có cải tiến mang tính đột phá hơn để có thay đổi chính sách tốt hơn. Ông Tịnh đề xuất, cần có phương án điều chỉnh giá điện trong năm thành 4 lần, có thể tăng hoặc giảm theo diễn biến giá thành.

Ông Tịnh phân tích, việc điều chỉnh như vậy nhằm mục đích để giá điện "lên từ từ và giảm từ từ", không gây sốc, việc tăng giá và điều chỉnh tăng giảm phù hợp với thị trường. 

img

Cần có giá điện bình quân cho từng đối tượng

“Xây dựng cơ cấu biểu giá điện bán lẻ dựa trên giá bình quân, do đó, cần phải xem xét giá điện bình quân đã hợp lý chưa và cần có giá điện bình quân cho từng đối tượng”.

TS Ngô Trí Long - nguyên Viện trưởng 
Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính)

img

Nên luật hóa cơ chế điều chỉnh giá điện

“Giá điện tác động đến mọi tầng lớp trong xã hội nên rất nhạy cảm. Chúng ta sắp tiến tới thị trường bán lẻ điện cạnh tranh, do đó, giá điện cần phải đảm bảo được lợi ích của cả người tiêu dùng, doanh nghiệp và lợi ích cho người ta đầu tư. Cần phải có chính sách tốt, để thu hút đầu tư vào ngành điện. Nên mạnh dạn đề xuất thực hiện luật hóa cơ chế điều chỉnh giá điện có thể tăng, có thể giảm, tùy thuộc ở đầu vào…”.

TS Lê Hồng Tịnh - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học Công nghệ và Môi trường của Quốc hội

Mời các bạn đồng hành cùng báo Dân Việt trên mạng xã hội Facebook để nhanh chóng cập nhật những tin tức mới và chính xác nhất.
Tin cùng chuyên mục
Xem theo ngày Xem