Sách hay đã thật là hay?

Đã qua 10 mùa giải, nhưng sự tác động của giải thưởng tới cả người trong nghề và xã hội vẫn chưa thực sự hiệu quả. Chúng tôi đã khảo sát ở những nhóm đối tượng bạn đọc khác nhau. Nhiều người cho hay họ không biết thông tin về các giải thưởng sách được trao hàng năm, trong đó có Giải thưởng sách của Hội Xuất bản VN.

Cụ thể, rất nhiều cuốn sách được trao giải vàng, giải bạc lại không phải là những cuốn có tính thị trường. Dù ông Nguyễn Kiểm, Phó Chủ tịch Hội Xuất bản Việt Nam khẳng định việc chấm giải là hết sức khách quan, sách do NXB tuyển gửi lên Hội - những tác phẩm được đánh giá là có chất lượng của đơn vị. Tiếp đó, có một hội đồng uy tín gồm các nhà văn và các giáo sư nổi tiếng tham gia chấm giải thưởng sách của Hội, nên sách được giải đương nhiên phải chất lượng. 

Xin đơn cử, ở Giải thưởng Sách năm 2013, các NXB Công an nhân dân, NXB Văn hóa - dân tộc và NXB Thanh niên không tham gia. Tại sao vậy? Ban tổ chức cho hay, các NXB này không tham gia vì họ không có sách hay…

Ông Nguyễn Kiểm cũng cho hay, những NXB năm trước không tham dự thì năm nay đã góp mặt đầy đủ ở Giải thưởng sách 2014. Tất nhiên, khi trao đổi cùng chúng tôi, những NXB đều "né” khi đánh giá về chất lượng giải thưởng sách được trao hàng năm. 

Nếu coi giải thưởng Sách Việt Nam của Hội Xuất bản VN là giải thưởng công lập (Thủ tướng Chính phủ giao cho Hội Xuất bản Việt Nam tổ chức), thì Giải thưởng Sách hay với thông điệp "Sách và khai minh” do IRED tổ chức- được trao thường niên từ năm 2007 chính là giải thưởng  sách "dân lập” có qui mô lớn.

Đây là giải thưởng do học giả và độc giả bình chọn. Giải thưởng Sách hay cũng được trao ở các hạng mục: Nghiên cứu, Giáo dục, Kinh tế, Quản trị, Thiếu nhi, Văn học, Phát hiện mới. Đặc biệt là hạng mục "Phát hiện mới” do Hội đồng giám khảo xét chọn có tiêu chí lựa chọn những tác phẩm thuộc tất cả các lĩnh vực, ra đời chưa lâu (được xuất bản trong vòng 5 năm trở lại đây), mang tính mới mẻ, đột phá, đại diện cho những xu hướng đọc sách, viết sách, làm sách tiến bộ.