Sau IPO, Vinafood 2 vẫn “vùng vẫy” trong vòng xoáy nợ nần

Dù được nhiều ưu đãi từ Chính phủ nhưng kết quả kinh doanh của Vinafood 2 những năm qua rất bết bát (Ảnh: IT)

Tính đến thời điểm hiện tại, Vinafood 2 vẫn chưa công bố bất cứ thông tin nào về kết quả kinh doanh quý 3, quý 4.2018 và cả năm 2018. Tuy nhiên, nếu xem xét kết quả kinh doanh bán niên 2018 (tính đến hết hết quý 2.2018), doanh nghiệp này đang nợ hơn 6.186 tỷ đồng, tăng khoảng 50% so với con số hồi đầu năm là 3.370 tỷ đồng, và chiếm khoảng hơn 61% tổng tài sản của công ty.

Liên tục làm ăn thua lỗ

Nói đến Vinafood 2 - không ít nhà đầu tư quan tâm bởi DN này gần như là đơn vị độc quyền trong xuất khẩu gạo, được hưởng nhiều ưu đãi của Chính phủ, song lại là DN liên tục “kinh doanh thua lỗ”. Nhìn vào kết quả kinh doanh gần 10 năm trở lại đây, nếu như năm 2010, Vinafood 2 từng đạt mức lãi cao với 1.450 tỷ đồng, thì liên tiếp các năm sau đó lợi nhuận của Vinafood 2 liên tục sụt giảm, các công ty con liên tục làm ăn thua lỗ, dẫn đến DN dần “sở hữu”… khối nợ khổng lồ.

Cụ thể, từ mức lợi nhuận 1.450 tỷ đồng (năm 2010), Vinafood 2 bước sang năm 2011 với kết quả kinh doanh chỉ đạt 1.129 tỷ đồng, và kết quả này tiếp tục giảm mạnh trong năm 2012 khi chỉ đạt lợi nhuận vỏn vẹn 300 tỷ đồng, giảm đến 829 tỷ đồng so với năm 2011.

Tuy nhiên, tình hình càng xấu hơn trong năm 2013 khi trong tổng số 44 công ty thành viên của Vinafood 2 (bao gồm 14 đơn vị trực thuộc và 30 đơn vị liên kết, công ty TNHH), có tới… 19 đơn vị thua lỗ. Chẳng hạn: Công ty Nông sản Thực phẩm Trà Vinh lỗ 164,66 tỷ đồng; Công ty Lương thực Trà Vinh lỗ 134,52 tỷ đồng; Công ty Lương thực Thực phẩm An Giang lỗ 83,19 tỷ đồng; Công ty Lương thực Bạc Liêu lỗ 42,34 tỷ đồng; Công ty Nông sản Thực phẩm Tiền Giang lỗ 25,13 tỷ đồng;... Trong đó, riêng các công ty gồm: Lương thực Trà Vinh, An Giang và Bạc Liêu đã bị rơi vào nhóm “đối tượng phải giám sát tài chính” do nợ xấu cao, mất khả năng thanh toán bằng nguồn vốn chủ sở hữu, mất khả năng tự chủ về tài chính.

Kết quả là, lợi nhuận sau thuế năm 2014 của DN bị âm tới 230 tỷ đồng.

Bước sang năm 2014, quy mô của Vinafood 2 thu hẹp lại khi chỉ còn 28 công ty con (trong đó bao gồm 3 công ty TNHH Một thành viên, 12 công ty góp vốn chi phối, 13 công ty liên kết). Tuy nhiên, kết quả kinh doanh năm 2014 cũng không khả quan khi có 13 công ty lãi 122,803 tỷ đồng, trong khi khoản lỗ của 15 công ty còn lại lên đến 421,404 tỷ đồng, cao gấp hơn 3 lần. Kết quả là DN này có khoản lợi nhuận sau thuế âm 874 tỷ đồng. Có thể điểm mặt một số DN con làm ăn thua lỗ trong năm này như: TNHH MTV Lương thực TP.HCM (lỗ 71,436 tỷ đồng); Công ty CP XNK Nông sản Thực phẩm Cà Mau (lỗ 44,336 tỷ đồng); Công ty CP Tô Châu (lỗ 39,874 tỷ đồng); Công ty CP Lương thực Hậu Giang (lỗ 47,613 tỷ đồng)…

Bước sang năm 2015, lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ là âm 74 tỷ đồng. Báo cáo giám sát tài chính cuối năm 2015, Vinafood 2 cho biết đã lỗ luỹ kế 948 tỷ đồng, chưa kể số nợ tồn đọng phải thu là 653 tỷ đồng. Đây cũng là năm mà Thanh tra Chính phủ kết luận chỉ ra hàng loạt sai phạm của Vinafood 2 như: Cho vay và bảo lãnh vay vốn cho Công ty CP Tô Châu, Công ty TNHH Bình Tây, Công ty TNHH MTV Lương thực Sài Gòn, Công ty CP Lương thực Hậu Giang không đúng quy định, vượt thẩm quyền được giao là 1.780 tỷ đồng. Ngoài ra, với các công ty hạch toán phụ thuộc, việc mua bán hàng hóa của một số đơn vị (Công ty Lương thực Vĩnh Long, Công ty Lương thực thực phẩm An Giang, Công ty Lương thực Đồng tháp, Công ty Lương thực Tiền Giang, Công ty Lương thực Bạc Liêu, Công ty Lương thực Sóc Trăng), đã vi phạm quy định hơn 62.000 tỷ đồng…

Tính đến hết năm 2015, Vinafood 2 cũng đã thoái vốn khỏi 19 doanh nghiệp, thu về hơn 395 tỷ đồng. Tuy nhiên, nếu so với giá trị đã đầu tư là 441,5 tỷ đồng, thì sau khi thoái vốn Vinafood 2 đã… tạo ra khoản lỗ 46,5 tỷ đồng.

Bước sang năm 2016, Vinafood 2 có lợi nhuận sau thuế đạt 157 tỷ đồng, nhưng tổng công ty vẫn chịu khoản lỗ ròng 798 tỷ đồng.

Đến năm 2017, Vinafood 2 tiếp tục bị lỗ 195,6 tỷ đồng, riêng công ty mẹ lỗ 145,9 tỷ đồng. Dư nợ vay của Vinafood 2 tại các ngân hàng vào thời điểm cuối năm 2017 là gần 2.300 tỷ đồng. Trong đó, dư nợ vay của Văn phòng Tổng Công ty  là 1.186 tỷ đồng, các đơn vị hạch toán phụ thuộc 1.113 tỷ đồng. Ngoài ra, các khoản nợ phải thu quá hạn, nợ khó đòi của Vinafood 2 tính tới 31.12.2017 là hơn 624 tỷ đồng.

Bước sang năm 2018, báo cáo tài chính bán niên của Vinafood 2 cho thấy, DN vẫn có hơn 5.555 tỷ đồng nợ ngắn hạn, hơn 630 tỷ đồng là nợ dài hạn. Nguyên nhân chính khiến khoản nợ của Vinafood 2 tăng mạnh là do khoản phải trả về cổ phần hóa hơn 1.293 tỷ đồng sau khi hoàn tất việc chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng hồi giữa tháng 3.2018.  Ngoài ra, khoản vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn cũng tăng vọt lên hơn 3.863 tỷ đồng; vay nợ tài chính dài hạn là hơn 43,7 tỷ đồng.

Đồn đoán về khả năng phá sản?

Theo công bố của Vinafood 2, tính đến 29.1.2019, DN này có 2 cổ đông lớn gồm Bộ NN&PTNT (nắm giữ hơn 257,1 triệu cổ phiếu; tỷ lệ 51,43%) và Công ty CP Tập đoàn T&T (nắm 125 triệu cổ phiếu, tỷ lệ 25%). Theo một báo cáo cập nhật thời điểm Vinafood 2 niêm yết trên sàn UpCOM (tháng 4.2018), DN này vẫn còn 14 đơn vị thuộc khối mẹ, 12 công ty cổ phần chi phối, 8 công ty liên kết và một khối tài sản lớn là các cơ sở sản xuất, kinh doanh, kho chứa trải dài từ TP.HCM ra Ðà Nẵng đến Cà Mau, tập trung nhiều ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long.

Tuy nhiên, thời gian gần đây, một số thông tin cho thấy, Vinafood 2 đang cho thực hiện phá sản một loạt các công ty con, như Công ty Lương thực Hậu Giang, Công ty TNHH Lương thực V.A.P. Ngoài ra, Vinafood 2 cũng cho phá sản hoặc giải thể tùy theo tình hình đối với một số DN như: Công ty nông sản thực phẩm Cà Mau, Lương thực Quảng Ngãi, Tô Châu, Hoàn Mỹ, Vĩnh Long và Cambodia-Vietnam.

Thậm chí, trên thị trường, nhiều thông tin còn “đồn đoán” về khả năng phá sản chính Vinafood 2 khi có những thông tin cho rằng DN này đang nợ lên tới hơn 1.100 tỷ đồng và chưa có phương án trả nợ. Tuy những thông tin này được lãnh đạo Vinafood 2 bác bỏ nhưng nếu nhìn vào bảng báo cáo tài chính được công bố đến thời điểm hiện tại (báo cáo bán niên năm 2018), có thể thấy, tình hình “sức khỏe” tài chính của Vinafood 2 đang tiềm ẩn rất nhiều vấn đề.

Các khoản vay tại Vinafood 2 tính đến ngày 30.6.2018 (Ảnh: BCTC của doanh nghiệp)

Đầu tiên, tổng nợ (cả ngắn hạn và dài hạn) của Vinafood 2 đã lên tới con số 6.186 tỷ đồng tại thời điểm kết thúc ngày 30.6.2018, cao gấp 1,56 lần vốn chủ sở hữu (3.948 tỷ đồng). Khoản nợ xấu được xác định tính đến hết ngày 30.6.2018 là 668,6 tỷ đồng; chi phí tài chính tính đến thời điểm trên là 78,1 tỷ đồng.

Tính đến hết ngày 30.6.2018, tổng tài sản của Vinafood 2 đạt 10.134 tỷ đồng, tăng 40% so với hồi đầu năm. Trong đó, tiền gửi ngân hàng tăng vọt từ 635 tỷ đồng lên 2.853 tỷ đồng, chủ yếu do nguồn tiền thu được từ đợt IPO tháng 3.2018 (1.280 tỷ đồng) và tăng vay nợ ngắn hạn (gần 1.600 tỷ đồng). Ngoài ra, tài sản của Vinafood 2 cũng tập trung ở các khoản phải thu (cả ngắn hạn và dài hạn) với 2.304 tỷ đồng, tài sản cố định với 1.952 tỷ đồng và hàng tồn kho với 1.891 tỷ đồng.