Song song với Covid-19, nhiều dịch bệnh khác đang diễn biến phức tạp

Tại Hội nghị trực tuyến tăng cường công tác phòng, chống dịch bệnh, công tác tiêm chủng và an toàn tiêm chủng năm 2020 được tổ chức ngày 21/9, ông Đặng Quang Tấn - Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, từ đầu năm đến nay, cả nước có 198 ca bệnh bạch hầu, chủ yếu là các ca mắc trong tháng 6-7. 

Trong đó, khu vực Tây Nguyên là 172 ca, miền Trung 22 ca, miền Nam 4 ca. Riêng miền Bắc từ năm 2015 đến nay không có ca bệnh bạch hầu. 

Điều tra dịch tễ cho thấy, trong 198 trường hợp dương tính với virus gây bệnh bạch hầu (138 ca bệnh và 60 người lành mang trùng) có 4 tử vong (Đắk Nông 2 ca, Gia Lai 1 ca, Kon Tum 1 ca).

So với cùng kỳ năm 2019 (41 trường hợp mắc, 33 tử vong) số ca mắc năm nay tăng 157 trường hợp, tử vong tăng 1 trường hợp. Số ca mắc tăng lên từ khoảng tháng 6 đến tháng 8, riêng khu vực Tây Nguyên tăng rõ rệt từ tháng 6.

Các ca mắc từ 3 tháng đến 78 tuổi, phân bố rải rác ở các nhóm tuổi, cao nhất ở nhóm 10-14 tuổi. Đáng nói có tới 161 ca bạch hầu không tiêm chủng (chiếm 81,3%), chỉ có 37 ca bệnh có tiêm chủng.

Nhận định về khó khăn trong phòng chống dịch bạch hầu, ông Tấn cho biết, các xã ổ dịch đa số ở vùng sâu vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số, điều kiện khó khăn, bất đồng ngôn ngữ, không hợp tác tiêm vắc xin. Một số khu vực đã lâu không ghi nhận ca bệnh, cán bộ y tế cơ sở thiếu kinh nghiệm trong chẩn đoán, giám sát phát hiện sớm.

"Nhiều trường hợp mắc bệnh bạch hầu ở nhóm tuổi lớn, ở thời điểm chương trình tiêm chủng mở rộng chưa triển khai đầy đủ, còn xã trắng về tiêm chủng. Một số địa phương, vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn chưa quản lý được hết các đối tượng, tỷ lệ tiêm chủng còn thấp ở quy mô cấp xã. Vắc xin giải độc tố bạch hầu chỉ tạo ra miễn dịch kháng độc tố, không làm giảm được tình trạng người lành mang trùng sau khi tiêm vắc xin. 

Miễn dịch bạch hầu là không bền vững, đối với người đã tiêm đủ 4 mũi vắc xin có thành phần bạch hầu cần tiếp tục được tiêm nhắc lại. Đầu tư cho công tác phòng chống dịch từ nguồn kinh phí của địa phương còn hạn chế, hoặc cấp muộn, không đảm bảo đủ nhu cầu phòng chống dịch bệnh", ông Tấn cho biết. 

Ông Tấn cũng dự báo trong thời gian tới, có thể tiếp tục ghi nhận các trường hợp mắc bệnh bạch hầu, các ổ dịch tại khu vực có tỷ lệ tiêm chủng thấp, sau nhiều năm tích lũy số lượng không được tiêm chủng hoặc tiêm không đủ mũi, đặc biệt là các xã vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, khu vực đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống.

Về dịch sốt xuất huyết, ông Tấn cũng cho biết, tích lũy từ đầu năm đến nay, cả nước có gần 70.000 ca mắc sốt xuất huyết, giảm so với cùng kỳ năm 2019. Các ca mắc sốt xuất huyết chủ yếu ở miền Nam (chiếm 57%), miền Trung 32%, Tây Nguyên 6%, miền Bắc là 4%. 

Tuy nhiên, số ca mắc tăng cao từ tuần 30 trong năm và đang tiếp tục gia tăng. Hơn nữa, mùa mưa đang bắt đầu nên tình hình dịch thời gian tới có thể phức tạp hơn. 

Theo ông Tấn, việc phòng chống dịch sốt xuất huyết bằng cách diệt loăng quăng, diệt muỗi năm nào cũng được tuyên truyền liên tục, tuy nhiên dịch vẫn gia tăng là do ý thức của cộng đồng chưa cao; chưa huy động được sự phối hợp, chủ động của các ban, ngành, đoàn thể trong phòng chống sốt xuất huyết; Các chiến dịch diệt bọ gậy ở một số địa phương chỉ mang tính hình thức và không được duy trì lâu dài, bền vững.

"Do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên thời gian qua, việc giám sát, kiểm tra phòng chống sốt xuất huyết tại các địa phương cũng bị ảnh hưởng", ông Tấn nhận định.