Thái Nguyên: Tạo bứt phá từ các chương trình mục tiêu quốc gia

Trong những năm qua, Thái Nguyên được xem là điểm sáng của khu vực trung du miền núi phía Bắc trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. Với cách làm bài bản, linh hoạt và phát huy vai trò chủ thể của người dân, tỉnh đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, đặc biệt ở hai chương trình trọng tâm là xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững. Những kết quả này không chỉ góp phần thay đổi diện mạo nông thôn mà còn nâng cao chất lượng đời sống cho người dân trên địa bàn.

Diện mạo nông thôn mới khởi sắc từ ý Đảng, lòng dân

Ngay từ đầu giai đoạn 2021-2025, Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Thái Nguyên đã xác định xây dựng nông thôn mới là nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Với quyết tâm chính trị cao và sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống, phong trào “Thái Nguyên chung sức xây dựng nông thôn mới” đã trở thành động lực mạnh mẽ lan tỏa khắp các địa phương.

Theo báo cáo tổng kết của UBND tỉnh Thái Nguyên, tổng nguồn lực huy động thực hiện Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh ước đạt  75.789.695 triệu đồng.

Những con đường bê tông rộng thênh thang, những nhà văn hóa xóm khang trang, trạm y tế, trường học được xây mới, nâng cấp đồng bộ, tất cả đã làm nên diện mạo mới cho vùng quê Thái Nguyên. Toàn tỉnh đã xây dựng, cải tạo hơn 2.200 km đường giao thông nông thôn, gần 600 nhà văn hóa, khu thể thao xóm, cùng hàng trăm công trình thủy lợi, điện, trường học, chợ nông thôn. 100% xã đạt tiêu chí về điện, thủy lợi, cơ sở hạ tầng thương mại và thông tin – truyền thông.

Không chỉ dừng ở hạ tầng, chương trình còn làm thay đổi sâu sắc đời sống kinh tế - xã hội. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đạt 55,4 triệu đồng/năm, tăng 1,33 lần so với năm 2020. Các mô hình phát triển sản xuất theo chuỗi giá trị, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) đã tạo cú hích mạnh mẽ cho kinh tế nông thôn. Đến nay, tỉnh có 315 sản phẩm OCOP được công nhận đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 4 sản phẩm đạt 5 sao cấp quốc gia. Nhiều hợp tác xã, làng nghề được củng cố và phát triển, đóng vai trò hạt nhân trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tạo việc làm tại chỗ cho hàng nghìn lao động nông thôn.

Một trong những điểm sáng là việc huy động đa dạng các nguồn lực. Tổng vốn thực hiện chương trình giai đoạn 2021-2025 đạt hơn 75.789 tỷ đồng, trong đó người dân đóng góp hơn 1.000 tỷ đồng cùng 2,2 triệu m² đất hiến cho xây dựng hạ tầng

Cách làm “Nhà nước và Nhân dân cùng làm” ở các huyện Phú Bình, Đại Từ (cũ) hay mô hình “Doanh nghiệp chung tay xây dựng NTM” tại TP.Sông Công, Phổ Yên (cũ) đã trở thành những kinh nghiệm hay được Trung ương đánh giá cao.

Bà Phạm Thị Nga – người dân xóm An Thành, xã Kha Sơn, tỉnh Thái Nguyên chia sẻ: “Từ ngày có con đường nông thôn mới được làm lại, bê tông phẳng lỳ, sạch đẹp, bà con chúng tôi đi lại thuận tiện lắm. Đường đẹp, nhà cửa hai bên cũng khang trang hơn, ai cũng có ý thức giữ gìn vệ sinh chung. Nhà văn hóa của xóm cũng mới được xây lại rộng rãi, khang trang, có đầy đủ loa đài, bàn ghế. Bà con có chỗ sinh hoạt, hội họp, tổ chức văn nghệ, thể thao, ai cũng phấn khởi”.

Thực sự mà nói, từ khi có chương trình xây dựng nông thôn mới, đời sống của người dân An Thành thay đổi rất nhiều. Không chỉ là đường, là nhà văn hóa, mà ý thức, tinh thần đoàn kết trong xóm cũng nâng lên rõ rệt. Ai cũng muốn góp sức để quê hương ngày càng sáng – xanh – sạch – đẹp hơn”, bà Hoa cho hay.

Giảm nghèo bền vững – không để ai bị bỏ lại phía sau

Cùng với xây dựng nông thôn mới, Thái Nguyên cũng triển khai đồng bộ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững với nhiều cách làm sáng tạo, phù hợp đặc thù miền núi.

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường, tính đến cuối năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh còn 5,46%, hộ cận nghèo 3,67%, giảm mạnh so với đầu kỳ, trong đó tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số là 11,26%. Hàng nghìn hộ đã thoát nghèo nhờ được hỗ trợ sinh kế, đào tạo nghề, tiếp cận tín dụng ưu đãi và chính sách an sinh xã hội.

Trong giai đoạn 2021-2025, tỉnh đã thực hiện trên 560 mô hình giảm nghèo, hỗ trợ hơn 6.000 hộ nghèo, cận nghèo có việc làm bền vững, và 100% lao động thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo có nhu cầu được tư vấn, định hướng nghề nghiệp, kết nối thị trường lao động. Các chỉ tiêu về giáo dục, y tế, nhà ở, nước sạch, thông tin… đều đạt và vượt kế hoạch đề ra.

Đặc biệt, tỷ lệ hộ nghèo, cận nghèo được sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh đạt 60%, nước sinh hoạt hợp vệ sinh 97%, 100% trẻ em thuộc hộ nghèo đi học đúng độ tuổi, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và tạo nền tảng cho phát triển bền vững.

Nhiều mô hình giảm nghèo hiệu quả được nhân rộng như: chăn nuôi gà thả đồi ở Võ Nhai, trồng chè hữu cơ ở Phú Lương, trồng dược liệu ở Định Hóa… đã giúp người dân không chỉ thoát nghèo mà còn làm giàu trên chính quê hương mình.

Bà Lê Thị Hằng (xóm Mỹ Khánh, xã Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên) cho biết: “Trước đây gia đình tôi có cuộc sống tương đối khó khăn. Từ khi được hỗ trợ nguồn vốn vay từ ngân hàng, cộng thêm vốn hỗ trợ của nông dân, gia đình tôi đã phát triển mô hình nuôi hươu sao và trồng sâm nam hiệu quả, mang lại thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm”.

Tuy nhiên, quá trình triển khai chương trình cũng gặp không ít khó khăn, nhất là sau khi sắp xếp đơn vị hành chính hai cấp. Nhiều xã thiếu cán bộ chuyên môn, một số dự án bàn giao chậm, dẫn đến tiến độ giải ngân vốn còn thấp, mới đạt khoảng 21% kế hoạch tính đến tháng 9/2025.

Dù vậy, tỉnh đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ, tập trung vào các dự án thiết thực, hướng đến mục tiêu giảm tỷ lệ hộ nghèo thêm 0,8% trong năm 2025.

Phát huy sức dân – tạo nền tảng cho giai đoạn mới

Nhìn lại chặng đường đã qua, có thể thấy điểm nổi bật nhất trong thực hiện các chương trình MTQG ở Thái Nguyên chính là sự đồng thuận, vào cuộc của toàn xã hội. Từ cơ chế, chính sách được ban hành kịp thời đến công tác tuyên truyền sâu rộng, mọi nguồn lực đều hướng về mục tiêu nâng cao đời sống người dân nông thôn.

Ông Nguyễn Thành Nam, Chi cục trưởng Chi cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn tỉnh Thái Nguyên cho biết: “Tỉnh xác định rõ, xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo không chỉ là nhiệm vụ kinh tế mà còn là công việc mang tính xã hội, nhân văn sâu sắc. Chúng tôi sẽ tiếp tục lấy người dân làm trung tâm, phát huy tinh thần tự lực, sáng tạo để từng bước hoàn thiện tiêu chí, hướng tới mục tiêu nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu”.

Giai đoạn 2026-2030, Thái Nguyên đặt mục tiêu tiếp tục giữ vững và nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM, chú trọng tiêu chí môi trường, văn hóa và chuyển đổi số nông thôn; đồng thời giảm tỷ lệ nghèo đa chiều xuống dưới 3%, tạo chuyển biến rõ nét trong sinh kế bền vững cho đồng bào miền núi.

Từ thực tiễn ở Thái Nguyên có thể khẳng định, khi ý Đảng hòa quyện với lòng dân, khi chính sách được vận dụng linh hoạt, sáng tạo thì những vùng quê từng khó khăn sẽ trở thành điểm sáng phát triển. Hai chương trình trọng điểm xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững không chỉ thay đổi diện mạo nông thôn mà còn tạo nền tảng vững chắc cho hành trình hướng tới mục tiêu “Thái Nguyên – phát triển xanh, bền vững và hạnh phúc”.

×