Tiết lộ chi tiết về cơ hội hòa bình Nga - Ukraine bị bỏ lỡ như thế nào

Nga và Ukraine đã gần đạt được thỏa thuận hòa bình vào mùa xuân năm 2022, theo đó Kiev sẵn sàng cam kết trung lập, Welt đưa tin hôm thứ Sáu 26/4, trích dẫn một dự thảo hiệp ước. Việc Moscow khăng khăng yêu cầu Ukraine chọn tiếng Nga là ngôn ngữ chính thức thứ hai được cho là một trong những trở ngại.

Trích dẫn một tài liệu dài 17 trang ngày 15/4/2022, tờ báo Đức tuyên bố rằng một thỏa thuận phần lớn đã được Moscow và Kiev đưa ra, và mọi khác biệt còn lại sẽ được thảo luận tại hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Ukraine Vladimir Zelensky.

Theo Welt, dự thảo cho thấy Ukraine sẽ cam kết "trung lập vĩnh viễn", đồng ý không cho phép vũ khí và quân đội nước ngoài vào nước này, đồng thời cam kết không "nhận, sản xuất hoặc mua" vũ khí hạt nhân. Kiev cũng được cho là đã đảm bảo không tổ chức các cuộc tập trận quân sự với các nước khác.

Đổi lại, Nga sẽ cam kết không tấn công Ukraine nữa, đồng thời đồng ý rằng Kiev có thể nhận được sự đảm bảo an ninh từ Mỹ, Anh, Pháp và Trung Quốc. Nếu Ukraina bị tấn công, những người bảo lãnh của nước này sẽ ủng hộ quyền tự vệ của nước này trong vòng ba ngày, với các thỏa thuận liên quan sẽ được mỗi quốc gia tham gia phê chuẩn, khiến chúng có tính ràng buộc về mặt pháp lý.

Welt cũng tuyên bố rằng hiệp ước đã loại trừ Bán đảo Crimea cũng như các phần của Donbass, khỏi bất kỳ đảm bảo an ninh nào dành cho Ukraine.

Tuy nhiên, vẫn chưa rõ phần nào của Donbass nằm trong điều khoản này. Tờ báo lưu ý rằng trong khi Nga muốn xác định biên giới chính xác tại hội nghị thượng đỉnh Putin - Zelensky, Kiev đã từ chối và nhấn mạnh rằng chúng dựa trên cách giải thích của Ukraine.

Đồng thời, Moscow được cho là đã ra hiệu rằng họ sẵn sàng rút quân khỏi lãnh thổ Ukraine, nhưng không rút khỏi Crimea và Donbass. Các chi tiết được cho là được dành cho Putin và Zelensky thảo luận.

Hai bên cũng được cho là có những bất đồng lớn về quy mô của quân đội Ukraine, vì Kiev muốn duy trì nhiều quân hơn mức Moscow chuẩn bị để đồng ý.

Welt đưa tin rằng trong khi các bên tham chiến gần đạt được thỏa thuận, Moscow sau đó đã yêu cầu tiếng Nga phải trở thành ngôn ngữ chính thức thứ hai ở Ukraine. Họ cũng có mục đích muốn dỡ bỏ tất cả các biện pháp trừng phạt lẫn nhau và bãi bỏ các vụ kiện tụng tại các tòa án quốc tế, đồng thời nhấn mạnh rằng Kiev cấm chủ nghĩa Quốc xã và "chủ nghĩa dân tộc hung hãn". Tờ báo khẳng định những yêu cầu đó đã bị Ukraine bác bỏ.

Bình luận về thỏa thuận tiềm năng, một nhà đàm phán Ukraine nói với Welt: "Đó là thỏa thuận tốt nhất mà chúng tôi có thể có được", đồng thời cho rằng hồi năm 2022 Kiev ở vị thế đàm phán mạnh mẽ hơn so với hiện tại.

Các quan chức Nga trước đó xác nhận rằng Ukraine và Nga đã tiến gần đến một thỏa thuận hòa bình, nhưng tuyên bố rằng tiến trình đã bị Thủ tướng Anh khi đó là ông Boris Johnson làm chệch hướng và khuyên Kiev tiếp tục chiến đấu. Johnson đã phủ nhận cáo buộc trên.