Tổng Bí thư Tô Lâm lưu ý 6 nhiệm vụ lớn đối với ngành Nông nghiệp và Môi trường

Sáng 12/11, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 80 năm ngành Nông nghiệp và Môi trường (1945 - 2025) và Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I.

Tham dự Lễ kỷ niệm, có: Đồng chí Tô Lâm- Tổng Bí thư BCH Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam; đồng chí Phạm Minh Chính- Thủ tướng Chính phủ. Lễ kỷ niệm còn có sự hiện diện của các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các đồng chí Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng. Tham dự còn có hơn 1.200 đại biểu đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương, các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp, hiệp hội, cùng các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của ngành.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Tổng Bí thư chúc mừng và biểu dương những thành tích mà toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động của ngành Nông nghiệp và Môi trường đã đạt được thông qua các phong trào thi đua trong giai đoạn 2020 - 2025 và trong suốt quá trình lịch sử 80 năm xây dựng, trưởng thành và phát triển của ngành.

Tổng Bí thư nhấn mạnh, ngành Nông nghiệp và Môi trường có vị trí chiến lược đặc biệt, gắn bó với đất đai, sông ngòi, làng quê, thành thị, biển đảo với đời sống hàng ngày của hơn 100 triệu người dân Việt Nam. Đây là ngành quản lý nguồn tài nguyên sống còn của đất nước như đất, nước, rừng, khoáng sản, không khí, đa dạng sinh học và môi trường sinh thái. Mỗi tấc đất, mỗi dòng sông, mỗi khu rừng, mỗi vùng biển đều không chỉ là không gian sinh tồn phát triển sinh kế mà còn là thành tố của chủ quyền quốc gia, vì vậy phát triển nông nghiệp, bảo vệ tài nguyên môi trường không đơn thuần là nhiệm vụ kinh tế mà còn là nhiệm vụ chính trị, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng.

Tổng Bí thư khẳng định, trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, ngành Nông nghiệp và Môi trường luôn đồng hành cùng lịch sử dân tộc, trở thành trụ cột của nền kinh tế, nền tảng của sinh kế và nay đã trở thành nhân tố quan trọng trong công cuộc phát triển, chuyển mình của quốc gia trong kỷ nguyên phát triển mới. Những thành tựu ấy là kết tinh của trí tuệ, công sức và tâm huyết của các thế hệ cán bộ, công nhân, nông dân, trí thức và doanh nghiệp Việt Nam, cùng sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Đảng, Nhà nước.

Theo Tổng Bí thư, bước vào thời kỳ đổi mới, với chính sách Khoán 10 và đổi mới tư duy về vai trò của nông dân, đất đai, sản xuất của nông nghiệp Việt Nam đã chuyển mình mạnh mẽ từ một nước thiếu đói triền miên trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới như: gạo, cà phê, hồ tiêu, điều, thủy sản… đóng góp quan trọng vào xuất siêu, mang về nguồn thu ngoại tệ lớn, góp phần vào ổn định kinh tế vĩ mô.

Với hơn 60% người dân sống ở nông thôn, diện mạo nông thôn đã thay đổi mạnh mẽ nhờ quá trình đô thị hóa. Đặc biệt, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM và giảm nghèo bền vững, hạ tầng, đường giao thông, điện, đường, trường trạm, thông tin ngày càng hoàn thiện.

Hệ thống pháp luật về đất đai, tài nguyên nước, khoáng sản, môi trường được hình thành và từng bước được hoàn thiện. Đặc biệt, việc hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn với Bộ Tài nguyên và Môi trường thành Bộ Nông nghiệp và Môi trường thể hiện tư duy phát triển mới, quản lý tổng hợp tài nguyên, phát triển nông nghiệp, coi đây là một thể thống nhất, liên kết hữu cơ; công tác đo đạc bản đồ, điều tra địa chất, quản lý rừng, biển, đa dạng sinh học đã đạt được nhiều tiến bộ. Công tác bảo vệ môi trường chuyển từ bị động xử lý sang chủ động phòng ngừa, kiểm soát.

Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ, giảm phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 thể hiện trách nhiệm cộng đồng quốc tế và đối với các thế hệ tương lai. Phát triển xanh – kinh tế xanh – kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo trở thành xu hướng chủ đạo trong chiến lược quốc gia.

"80 năm qua, ngành Nông nghiệp và Môi trường đã đồng hành cùng dân tộc, trở thành trụ cột của nền kinh tế, nền tảng của sinh kế và nay trở thành nhân tố quan trọng trong công cuộc phát triển vươn mình của quốc gia, kỷ nguyên phát triển mới", Tổng Bí thư khẳng định.

Tổng Bí thư chỉ rõ, bên cạnh những kết quả rất đáng tự hào, cũng phải nhìn thẳng vào thực tế ngành Nông nghiệp và Môi trường đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức lớn, phức tạp, đan xen giữa phát triển kinh tế, quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường.

Thứ nhất, tài nguyên thiên nhiên suy giảm nhanh, sức chịu tải môi trường nhiều nơi đã tới giới hạn. Đất đai - tư liệu đặc biệt của quốc gia vẫn đang bị sử dụng lãnh phí, manh mún, thiếu quy hoạch tổng thể; khai thác khoáng sản còn thất thoát, chưa bền vững; tài nguyên nước suy giảm cả về trữ lượng và chất lượng, nhiều dòng sông, hồ chứa, tầng nước ngầm ô nhiễm, cạn kiệt. Rừng, biển, đa dạng sinh học tiếp tục chịu sức ép lớn, ô nhiễm môi trường, đặc biệt là ô nhiễm không khí, nước thải, rác thải ở các đô thị, khu công nghiệp, làng nghề vẫn diễn biến phức tạp, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe, đời sống nhân dân và sự phát triển của đất nước.

Thứ hai, tác động của biến đổi khí hậu, thiên tai cực đoan ngày càng khốc liệt, gây tổn thất lớn về người và của. Đặc biệt, tại các vùng đồng bằng, ven biển, miền núi; hạn hán, xâm nhập mặn, bão lũ, sạt lở diễn ra với tần suất dày đặc, cường độ mạnh, khó dự báo, đe dọa trực tiếp đến an ninh lương thực và an ninh sinh thái quốc gia.

Thứ ba, nông nghiệp vẫn phát triển thiếu bền vững, giá trị gia tăng thấp, đời sống của nông dân còn khó khăn, khoảng cách giữa nông thôn và đô thị còn lớn; sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, công nghiệp chế biến, dịch vụ hỗ trợ, logistics chậm phát triển, liên kết giữa doanh nghiệp, HTX và nông dân chưa chặt chẽ. Hạ tầng, phúc lợi ở nông thôn chưa đồng bộ, văn hóa nông thôn truyền thống bị mai một nhanh, một số nơi biểu hiện ly nông, ly hương, thiếu lực lượng kế cận.

Thứ tư, thể chế và năng lực quản lý còn nhiều bất cập, hệ thống pháp luật về đất đai, tài nguyên, môi trường còn chồng chéo, chưa đồng bộ, thi hành pháp luật nhiều nơi chưa nghiêm, vẫn để xảy ra lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm trong quy hoạch, quản lý, khai thác tài nguyên; dữ liệu tài nguyên nông nghiệp chưa được số hóa đầy đủ, liên thông; khuyến nông, dịch vụ công chưa đến tận cơ sở; KHCN, đổi mới sáng tạo chưa trở thành động lực chính, phân cấp, phân quyền còn chậm, chưa gắn với phân bổ nguồn lực một cách tương xứng.

Những hạn chế về tài nguyên, môi trường, biến đổi khí hậu cùng với những hạn chế nội tại của nông nghiệp, nông thôn đang trở thành những điểm nghẽn lớn, cán trở mục tiêu phát triển nhanh, bền vững. Đây không chỉ là vấn đề kinh tế - kỹ thuật mà còn là vấn đề chính trị, xã hội, an ninh và đạo lý phát triển, đòi hỏi chúng ta phải có tầm nhìn chiến lược, hành động mạnh mẽ hơn trong giai đoạn mới. Trước những yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, những thời cơ và thách thức đan xen, ngành Nông nghiệp và Môi trường cần tiếp tục đổi mới tư duy, hành động quyết liệt hơn, hiệu quả hơn, đóng góp xứng đáng vào thành công của Đại hội Đảng lần thứ XIV và phồn vinh, phát triển của đất nước.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh và định hướng một số nhiệm vụ trọng tâm sau đối với Ngành Nông nghiệp và Môi trường:

Thứ nhất, tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách, đặt nền tảng chiến lược cho giai đoạn mới. Đẩy nhanh việc tổng kết, thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu. Tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật đất đai, tài nguyên nước, khoáng sản, bảo vệ môi trường đảm bảo đồng bộ, khả thi, hài hòa lợi ích nhà nước, người dân, doanh nghiệp. Đất đai phải xác định là tài sản đặc biệt của quốc gia, thuộc sở hữu toàn dân, do nhà nước thống nhất quản lý, sử dụng đúng mục đích, hiệu quả, công khai, minh bạch, không để thất thoát, tham nhũng hoặc tư nhân hóa, trá hình.

Thiết lập cơ chế kiểm soát quyền lực, công khai, minh bạch trong quy hoạch, giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất và khai thác tài nguyên không để xảy ra lợi ích nhóm, tham nhũng, lãng phí.

Thứ hai, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và dữ liệu phải trở thành động lực then chốt. Triển khai hiệu quả Nghị quyết số 57 về phát triển KHCN và đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số quốc gia trên lĩnh vực nông nghiệp và môi trường. Xây dựng hệ thống dữ liệu đồng bộ về đất đai, tài nguyên nước, rừng, khí tượng thủy văn, đa dạng sinh học, phát triển bản đồ số của ngành, cơ sở dữ liệu đất đai thống nhất trong toàn quốc.

Đưa KHCN vào trung tâm của sản xuất nông nghiệp, từ giống cây trồng, vật nuôi, công nghệ sinh học, tự động hóa đến truy xuất nguồn gốc, logistics và thương mại số. Khuyến khích mô hình nhà khoa học, doanh nghiệp, HTX, nông dân cùng tham gia chuỗi giá trị; khuyến nông phải gắn với đồng ruộng, cơ sở sản xuất, không dừng lại ở hô hào phong trào.

Thứ ba, quy hoạch và quản lý nguồn tài nguyên, bảo vệ môi trường sống. Xem tài nguyên là tài sản xuất quốc gia, phải quản lý chặt chẽ, phân bổ hợp lý, sử tiết kiệm, hiệu quả tài nguyên nước là yếu tố sống còn với an ninh lương thực, an ninh sinh thái, an ninh quốc gia. Cần quản lý chặt chẽ, điều tiết công bằng, phục hồi hệ sinh thái sông, hồ, nguồn nước ngầm, kiểm soát ô nhiễm, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, nhất là tại vùng ĐBSCL, Bắc Trung Bộ, Tây Nguyên, ven biển. Nâng cấp hệ thống thủy lợi, đê điều, hồ chứa, ứng dụng công nghệ cảnh báo lũ, sạt lở, hạn mặn, phục hồi rừng phòng hộ, rừng ngập mặn, bảo tồn đa dạng sinh học, biến thiên nhiên là bạn đồng hành của phát triển.

Phối hợp, xử lý dứt điểm các điểm nóng ô nhiễm môi trường tại các đô thị lớn, khu công nghiệp, làng nghề, lưu vực các dòng sông.

Thứ tư, khơi thông nguồn lực, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính, phát huy sức mạnh của người dân, doanh nghiệp. Xử lý dứt điểm những nút thắt, điểm nghẽn, thủ tục hành chính phức tạp, chồng chéo trong quản lý đất đai, tài nguyên môi trường. Khó khăn tiếp cận vốn, đất đai, KHCN của nông dân và doanh nghiệp. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực và kiểm soát nguồn lực, huy động nguồn lực xã hội, doanh nghiệp, HTX, kinh tế tư nhân đầu tư vào nông nghiệp xanh, nông nghiệp chế biến, nông nghiệp tuần hoàn.

Nguồn lực tài nguyên nhất là đất đai, nước, rừng, biển phải đưa vào phát triển, tạo giá trị vật chất, hạ tầng, tạo giá trị về tài chính cho quốc gia.

Thứ năm, tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng sinh thái, giá trị gia tăng, hướng tới xuất khẩu công nghệ nông nghiệp ra nước ngoài. Chuyển nền nông nghiệp phát triển từ chiều rộng sang chiều sâu, từ tăng sản lượng sang chất lượng, giá trị gia tăng, xây dựng thương hiệu; phát triển mạnh mẽ nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, tuần hoàn, ứng dụng công nghệ cao, liên kết sản xuất với chế biến sâu, thương mại hiện đại, xây dựng thương hiệu quốc gia, mở rộng thị trường tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị nông sản và thị trường thế giới.

Phát triển sinh thái nông thôn kiểu mới, hạ tầng đồng bộ, đời sống phong phú, trong lành, an ninh trật tự giữ vững, văn minh.

Thứ sáu, xây dựng bộ máy tinh gọn, đội ngũ cán bộ tận tuy, trí tuệ, gắn bó với nhân dân. Bộ Nông nghiệp và Môi trường phải nhanh chóng hơn nữa hoàn thiện tổ chức, vận hành nhịp nhàng, hiệu lực, hiệu quả, xây dựng đội ngũ cán bộ công chức liêm chính, chuyên nghiệp, tận tụy, trách nhiệm với nhân dân; tăng cường đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, chuyên gia sâu về kinh tế nông nghiệp, tài nguyên, môi trường, khí hậu. Đặc biệt, coi trọng đội ngũ cán bộ ở cơ sở, gần dân, sát với đồng ruộng. Công tác khuyến nông phải được đổi mới sâu sắc, không chỉ là tuyên truyền mà phải là cánh tay nối dài của khoa học, chính sách đến từng thửa ruộng, từng hộ nông dân.

Nhân dịp này, thay mặt Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Tổng Bí thư Tô Lâm đã trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhất cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

×