Doanh nghiệp xung phong làm "chim mồi"

Cuối năm 1997, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cho Hải Phòng Dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật Khu Đô thị mới Ngã Năm – Sân bay Cát Bi với diện tích khoảng 263ha. Lúc đó, khu vực này chủ yếu là đất nông nghiệp với phần nhiều là diện tích ao đầm hoang hóa, bùn lầy, nghĩa trang... Nhiều năm sau khi tuyến đường trục chính Lê Hồng Phong (con đường to đẹp nhất Hải Phòng lúc bấy giờ) khánh thành, diện tích đất của dự án vẫn chưa được khai thác hiệu quả, cỏ mọc um tùm, việc thu hút các nhà đầu tư thứ cấp gặp nhiều khó khăn.

Theo trình bày của ông Trần Văn Phúc, Tổng giám đốc, đại diện theo pháp luật của Công ty EIE, Công ty của ông là một trong số ít doanh nghiệp đầu tiên được UBND thành phố chào mời, kêu gọi đầu tư vào dự án KĐT Ngã năm sân bay Cát Bi. Cùng với 5 đơn vị khác, Công ty EIE đã xung phong bỏ vốn đầu tư xây dựng các công trình "chim mồi" của dự án. Tuy nhiên, hầu hết các doanh nghiệp khác hoặc phải trả lại đất cho thành phố, hoặc buộc phải sang nhượng qua nhiều chủ đầu tư khác nhau, riêng Công ty EIE đã thực sự bỏ công sức, tiền của để thực hiện dự án, đem lại hiệu quả đáng ghi nhận.

Siêu thị BigC (nay là GO) là một phần của dự án Trung tâm thương mại EIE đã được hoàn thành đưa vào sử dụng từ năm 2007, tạo điểm nhấn cho Khu đô thị mới Ngã 5- Sân bay Cát Bi, Hải Phòng. Ảnh: CTV

Dự án EIE được UBND thành phố chấp thuận đầu tư tại Thông báo số 317/TB-UB ngày 7/10/2005 và giao đất tại Quyết định số 2803/QĐ-UBND ngày 2/12/2005 với diện tích 30.130m2, thời hạn sử dụng đất 70 năm, tổng mức đầu tư dự án 361 tỉ đồng.

Dự án gồm khối siêu thị 3 tầng, tiến độ hoàn thành năm 2006 (giai đoạn 1) và khối tháp 21 tầng (giai đoạn 2) dự kiến hoàn thành năm 2010.

Ngay sau khi được giao đất, Công ty EIE đã nộp đủ trên 35 tỷ tiền sử dụng đất cho cả 70 năm và quyết liệt triển khai thi công khối siêu thị 3 tầng.

Sau 18 tháng, Công ty EIE đã hoàn công, đưa siêu thị BigC với quy mô trên 21.000m2 sàn xây dựng trên diện tích đất 16.374 m2, tổng mức đầu tư 150 tỉ đồng, đi vào hoạt động đúng tiến độ giai đoạn 1.

Người dân Hải Phòng lúc đó đã rất phấn khởi vì thành phố có một siêu thị quy mô lớn, được điều hành bởi doanh nghiệp nước ngoài hết sức chuyên nghiệp với lượng hàng hoá phục vụ vô cùng phong phú, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng.

Tiếp nối thành công của siêu thị BigC, sau đó, nhiều công trình, nhà cửa, kiến trúc, hệ thống ngân hàng, khách sạn... được mọc lên.

Lãnh đạo thành phố Hải Phòng lúc đó, ông Nguyễn Văn Thành, trong một báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ đã đánh giá công trình đầu tư của EIE đóng vai trò tạo điểm nhấn của khu đô thị, tạo nên một sức sống mới, thực sự góp phần thu hút các nhà đầu tư khác vào khu vực dự án, góp phần tích cực cho sự thành công của toàn bộ dự án để thành phố Hải Phòng có được một khu đô thị mới khang trang, hiện đại.

Cần sự thấu hiểu, tháo gỡ cho doanh nghiệp

Ông Trần Văn Phúc cho biết, theo kế hoạch, toà tháp 21 tầng phải hoàn thành đưa vào sử dụng năm 2010, tuy nhiên, trong quá trình triển khai, dự án đã liên tục bị gián đoạn bởi rất nhiều lý do.

Đơn cử như việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sau rất nhiều nỗ lực đơn từ, kiến nghị, mãi đến năm 2015 Sở Tài nguyên và Môi trường Hải Phòng mới cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho Công ty EIE. Không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất dẫn tới doanh nghiệp không thể triển khai hàng loạt các thủ tục liên quan đến cấp phép xây dựng, vì thế công trình không thể thi công và đưa vào hoạt động như tiến độ đã đề ra là điều dễ hiểu.

Mặc dù vậy, trong thời gian này (từ 2007 – 2015), Công ty EIE đã chủ động thực hiện các công việc về thiết kế và thi công các hạng mục hạ tầng kỹ thuật của Dự án, thiết kế tổng mặt bằng, nghiên cứu khảo sát thị trường, ký kết hợp đồng liên doanh với đối tác nước ngoài để thực hiện dự án với tổng chi phí 20 tỷ đồng.

Phối cảnh mới của 2 toà tháp 21 tầng (giai đoạn 2) Dự án Trung tâm thương mại EIE sau khi điều chỉnh cho phù hợp với không gian, cảnh quan mới do xuất hiện cây cầu vượt Lê Hồng Phong. Ảnh: VTH

Sau khi được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, Công ty khẩn trương tiến hành hoàn tất các thủ tục pháp lý để xây khối tháp cao tầng thì Thành phố trưng dụng diện tích đất của dự án làm nơi tập kết vật liệu, cấu kiện, dầm, nhịp thép… ưu tiên phục vụ Dự án xây dựng cầu vượt nút giao thông khác mức Lê Hồng Phong - Nguyễn Bỉnh Khiêm suốt 18 tháng.

Tháng 1/ 2018, UBND quận Ngô Quyền có Quyết định thu hồi 302,6m2 đất của Dự án để làm đường gom. Diện tích đất thu hồi lấn vào thiết kế hầm ngầm, dẫn đến EIE phải điều chỉnh lại quy hoạch, thay đổi phương án kiến trúc của dự án. Cụ thể là phải lùi chỉ giới xây dựng do bị mất một phần đất cắt ngang. Mặt khác, do xuất hiện cây cầu vượt chạy trước mặt dự án (trước đây khi Công ty lập dự án xây toà tháp 21 tầng không có cây cầu này) nên Công ty buộc phải bố cục lại công trình, tạo diện mạo kiến trúc mới cho phù hợp với không gian, cảnh quan xung quanh của dự án và nâng quy mô công trình lên cấp 1 thuộc thẩm quyền phê duyệt thiết kế cơ sở của Bộ Xây dựng.

Trong thời gian này, Công ty EIE tiến hành lập hồ sơ xin điều chỉnh phương án kiến trúc và quy hoạch tổng mặt bằng 1/500 đã được phê duyệt từ năm 2007, tiến hành khảo sát thị trường, ký kết các hợp đồng về thiết kế ý tưởng, phương án kiến trúc, các hợp đồng về tư vấn luật, quản lý dự án, hợp đồng về quản lý khai thác sau đầu tư….với nhiều đối tác trong và ngoài nước.

Dự án đang được tiến hành khẩn trương thì ngày 4/6/2020, UBND Thành phố ban hành Quyết định số 1437/QĐ-UBND gia hạn sử dụng đất đối với Công ty EIE để thực hiện dự án đầu tư xây dựng “Trung tâm thương mại EIE”, thời gian gia hạn 24 tháng kể từ ngày 4/6/2020. Diện tích đất được gia hạn là 13.524m2 sử dụng để đầu tư xây dựng khối tháp cao tầng.

Tuy nhiên, từ đầu năm 2020 đến cuối năm 2021, đại dịch Covid 19 đã bùng phát và lan rộng khắp toàn cầu cũng như ở Việt Nam đã gây ảnh hưởng trực tiếp và nặng nề tới việc triển khai Dự án, làm đình trệ và kéo dài thời gian đầu tư xây dựng dự án của Công ty EIE.

Trong nỗ lực thực hiện các thủ tục chuẩn bị đầu tư, liên tục trong thời gian từ tháng 3/2022 đến tháng 9/2022, Công ty đã 4 lần nộp hồ sơ xin điều chỉnh Dự án (vào các ngày 8/3/2022, 5/4/2022, 30/8/2022, 7/9/2022, nhưng sau 6,5 tháng, Sở Kế hoạch và Đầu tư (nay là Sở Tài chính) mới ban hành Công văn số 2722 ngày 14/9/2022 từ chối không thực hiện điều chỉnh tổng vốn đầu tư, tiến độ thực hiện dự án với lý do quyền sử dụng đất của EIE đối với khu đất có diện tích 13.452,7m2 sau ngày 4/10/2022 chưa được xác định.

Trước đó, ngày 21/1/2022, Công ty EIE cũng đã nộp bộ hồ sơ xin cấp mới Giấy CNQSD Khu đất do có sự thay đổi diện tích vì nhà nước thu hồi một phần để làm cầu vượt Lê Hồng Phong, nhưng 7 tháng sau, Sở Tài nguyên và Môi trường thông báo từ chối điều chỉnh, cấp mới Giấy CNQSD Khu đất.

Vì thiếu hai loại giấy tờ trên nên hồ sơ xin thẩm định thiết kế cơ sở của Công ty gửi Bộ Xây dựng cũng bị từ chối.

Trước tình hình trên, Công ty EIE nhiều lần gửi đơn đề nghị UBND thành phố xem xét, gia hạn tiến độ dự án trong trường hợp bất khả kháng do bị ảnh hưởng của dại dịch Covid-19.

Thực hiện chỉ đạo của UBND Thành phố Hải Phòng, 2 lần Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì cùng các sở Xây dựng, Tư pháp, Y tế, UBND quận Ngô Quyền tổ chức đoàn liên ngành, tiến hành xuống Công ty EIE kiểm tra thực tế tác động, ảnh hưởng của dịch Covid-19 tới hoạt động của doanh nghiệp. Kết quả, nội dung biên bản lần thứ nhất (ngày 17/5/2022) các thành viên trong đoàn đều thống nhất báo cáo thành phố gia hạn bổ sung 24 tháng cho Công ty EIE do ảnh hưởng của dịch Covid-19; Nội dung biên bản lần thứ hai, ngày 25/7/2022, các thành viên trong đoàn đều thống nhất báo cáo Thành phố gia hạn bổ sung cho Công ty EIE 21 tháng để bù vào khoảng thời gian doanh nghiệp không thể triển khai dự án được vì lý do bất khả kháng do đại dịch gây ra.

Quang cảnh buổi cưỡng chế thu hồi đất Dự án Trung tâm thương mại EIE. Ảnh: CTV

Mặc dù vậy, ngày 25/8/2022, UBND thành phố Hải Phòng ra Quyết định 2721/QĐ-UBND chỉ gia hạn cho Công ty EIE thêm 4 tháng (từ ngày 4/6/2022 đến 4/10/2022) do ảnh hưởng của dịch Covid-19 chứ không phải là 24 tháng, hay 21 tháng theo đề xuất của các sở, ngành như đã nêu trên.

Điều đáng nói, ngày Công ty nhận được Quyết định 2721 nói trên thì thời gian gia hạn chỉ còn đúng 1 tháng 12 ngày.

Kết quả là, Công ty không thể hoàn thành tiến độ dự án theo yêu cầu và bị thu hồi đất mà không được bồi thường một đồng chi phí đầu tư nào. Theo tính toán của doanh nghiệp, tổn thất của việc công ty bị thu hồi đất lên tới con số 280 tỷ đồng, trong đó bao gồm tiền sử dụng đất đã nộp cho thời hạn 70 năm là 41.853.045.547 đồng, tổng chi phí đã đầu tư 138.063.225.275 đồng, khoản bồi thường khi hủy các hợp đồng đã ký xấp xỉ 100 tỷ.

Qua nghiên cứu hồ sơ doanh nghiệp cung cấp cho thấy, tuy dự án chưa hoàn thành theo đúng tiến độ, nhưng không phải hoàn toàn do lỗi của doanh nghiệp mà bị ảnh hưởng bởi nhiều lý do khách quan như đã nêu trên. Mặt khác, đây cũng chỉ là một giai đoạn của dự án trong tổng thể dự án đã đi vào hoạt động có hiệu quả, đạt được mục tiêu ban đầu khi thành phố kêu gọi doanh nghiệp đầu tư.

Cũng cần ghi nhận, trong điều kiện khó khăn bởi đại dịch, Công ty EIE vẫn nỗ lực, cố gắng hoàn thành nhiều hạng mục công việc để triển khai dự án. Do thời điểm này, Luật Kiến trúc năm 2019 và Luật Xây dựng năm 2020 có hiệu lực, theo đó, Công ty phải tổ chức thành lập Hội đồng thi tuyển phương án kiến trúc. Để đảm bảo tiêu chí hiện đại, biểu tượng và thân thiện, tạo điểm nhấn khu vực, Công ty phải mời gọi các công ty tư vấn thiết kế trong và ngoài nước có uy tín tham gia thi tuyển. Thực tế, chỉ riêng phương án kiến trúc từ khi triển khai cho đến khi được thành phố phê duyệt đã mất 15 tháng. Kết quả, ngày 15/02/2022, tại Văn bản 938/UBND-XD3, UBND thành phố đã phê duyệt phương án kiến trúc, quy hoạch tổng mặt bằng, thay thế văn bản phê duyệt năm 2007; ngày 8/3/2022 Sở Xây dựng phê duyệt quy hoạch tổng mặt bằng 1/500 tại văn bản số 756/SXD-QHKT;

Ngoài ra, Công ty cấp tập chuẩn bị mặt bằng thi công, khoan khảo sát địa chất, thi công các cọc thí nghiệm và tiến hành thí nghiệm thử tải, thi công các hạng mục cấp điện, cấp nước, thoát nước, xây dựng tường rào, nhà văn phòng, thi công đại trà gần 200 cọc khoan nhồi, lập hồ sơ thiết kế cơ sở để trình Bộ Xây dựng thẩm duyệt, lập báo cáo nghiên cứu khả thi….với gần 50 hạng mục công việc đã thực hiện và đang thực hiện dở dang với tổng chi phí hơn 118 tỷ đồng. Số tiền chi đầu tư này đã được công ty kiểm toán xác nhận trong báo cáo tài chính của Công ty. Công ty cũng đã hoàn thành nhiều công việc liên quan đến bộ hồ sơ, thủ tục cấp phép xây dựng như đấu nối đường giao thông, thỏa thuận phương án kiến trúc, hồ sơ chấp thuận bản vẽ tổng mặt bằng, nộp hồ sơ xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất điều chỉnh, nộp hồ sơ xin điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư, tăng và góp bổ sung vốn điều lệ lên 180 tỷ đồng…

Ông Trần Văn Phúc- Tổng giám đốc Công ty EIE. Ảnh: CTV

Trao đổi với Dân Việt, ông Trần Văn Phúc chia sẻ, những năm qua, Hải Phòng thực hiện nhiều chính sách kêu gọi, ưu đãi các nhà đầu tư, Công ty EIE là đơn vị có công đầu xây dựng một đại siêu thị, tạo nên điểm nhấn cho khu đô thị mới đã từng được lãnh đạo thành phố ghi nhận. "Vậy mà, với phần còn lại của dự án, UBND thành phố lại tính toán thời gian gia hạn quá khắt khe, không tính hết cho chúng tôi thời gian bị ảnh hưởng của dịch Covid-19, một tình huống bất khả kháng đã được luật quy định dẫn đến doanh nghiệp không kịp trở tay. Đại dịch Covid-19 làm doanh nghiệp đã bị thiệt hại nặng nề, chính quyền không giúp chúng tôi tháo gỡ vướng mắc, không làm "bà đỡ" cho doanh nghiệp đã đi một lẽ, đằng này còn dồn chúng tôi đến tình huống bị thu hồi, cưỡng chế thu hồi đất, không khác gì bức tử doanh nghiệp nên chúng tôi không tâm phục khẩu phục", ông Phúc nói.

Được biết, sau nhiều lần Công ty EIE kiên trì gửi đơn khắp nơi vừa khiếu nại, vừa kiến nghị, ngày 30/5 vừa qua, UBND thành phố Hải Phòng đã tổ chức buổi làm việc với doanh nghiệp trước sự chứng kiến của Ban tiếp công dân trung ương.

Sau khi nghe Công ty EIE trình bày ý kiến, phát biểu của các ngành liên quan, ông Lê Anh Quân- Phó Chủ tịch UBND thành phố Hải Phòng đã kết luận: Để giải quyết thoả đáng những kiến nghị của Công ty EIE, giao Sở Nông nghiệp và Môi trường tổng hợp, rà soát lại, làm việc với Công ty EIE về toàn bộ quá trình, từng nội dung, giải quyết và trả lời Công ty EIE theo quy định; giao Thanh tra thành phố rà soát, tổng hợp quá trình tiếp nhận, phân loại, xử lý và giải quyết các đơn của Công ty EIE; giao Sở tài chính rà soát, có văn bản trả lời chính thức đối với Công ty EIE về việc điều chỉnh tiến độ và tổng mức vốn đầu tư của dự án...

Hy vọng, Hải Phòng sẽ thực hiện nghiêm túc tinh thần chỉ đạo của Đảng tại Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân: tập trung tháo gỡ khó khăn vướng mắc đối với các dự án vướng thủ tục, chậm tiến độ; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp, xử lý nghiêm các hành vi nhũng nhiễu, gây khó khăn cho doanh nghiệp tư nhân...

×