Bình luận
0
Nơi đây lưu giữ câu chuyện về một bậc Hoàng giáp tiết nghĩa giữa thời buổi loạn lạc.
Nguyễn Hoành Từ, tên thật là Nguyễn Đình Thung (1536 - 1599), hậu duệ đời thứ sáu của Thái sư Cương Quốc công Nguyễn Xí - danh tướng khai quốc triều Lê. Ông sinh ra trong thời buổi binh đao loạn lạc, khi triều Lê và nhà Mạc phân tranh, quyền lực thay đổi từng ngày.
Để tránh hiểm họa, gia đình ông từ Lam Kinh (Thanh Hóa) di cư vào vùng đất Phật Nạo, nay thuộc phường Hà Huy Tập (Hà Tĩnh). Dù đổi tên, ẩn tích, nhưng chí lớn của người nho sĩ trẻ vẫn hướng về việc đèn sách, phụng sự đất nước.
Năm 1577, ông đỗ Hoàng giáp, vị trí cao trong bảng vàng Tiến sĩ, tên được khắc trên bia đá Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Thay vì chọn con đường an nhàn, ông bước vào chính trường, một lòng phụng sự nhà Lê Trung Hưng.
Trong hành trình ấy, Nguyễn Hoành Từ từng được cử đi sứ sang nhà Mạc. Bị dụ dỗ, giam cầm, tra tấn, nhưng ông vẫn một mực giữ trọn khí tiết. Cuộc vượt ngục ngoạn mục để trở về với triều đình nhà Lê đã làm rạng danh nhân cách trung nghĩa. Vua Lê Thế Tông vô cùng cảm phục, phong tước “Tiết nghĩa Quận công”, coi ông như biểu tượng sống động của lòng trung kiên.
Không chỉ nổi bật về nhân cách, ông còn là một trí thức uyên bác, thông thạo y học, thiên văn, địa lý, phong thủy. Ông từng tham gia hoạch định nhiều kế sách quân sự giúp triều Lê đánh thắng nhà Mạc, đồng thời góp phần khiến nhà Minh công nhận tính chính thống của vua Lê.
Trong Đại Việt sử ký toàn thư, sử gia còn ghi lại tên tuổi Nguyễn Hoành Từ như một vị quan “khám lý binh ngục”, người góp phần chấn chỉnh bộ máy pháp luật vốn mục ruỗng vì tham nhũng, quan lại lộng quyền. Suốt đời, ông giữ những chức vụ quan trọng như: Đông các hiệu thư, Tả Thị lang bộ Binh, Hữu Thị lang bộ Lại.
Năm 1599, ông qua đời. Triều đình truy phong ông là “Phúc thần, Hoành Bác đại vương”, triều Nguyễn sau này tiếp tục sắc phong là “Dực bảo Trung hưng, Trung đẳng thần”. Thi hài ông được rước bằng 24 thuyền rồng từ Thăng Long về quê an táng tại làng Nủi, nay thuộc tổ dân phố Tân Hòa (phường Hà Huy Tập). Người dân gọi nơi yên nghỉ của ông với lòng thành kính: “Lăng Quan Nghè”.
Hành trình gìn giữ và hồi sinh di tích
Năm 1976, mộ phần ông được di dời về gần đền thờ để hợp nhất không gian thờ tự. Từ đó, quần thể vừa mang dáng dấp của một di tích lịch sử, vừa là nơi hội tụ niềm tin, ký ức và lòng ngưỡng vọng.
Đền thờ và lăng mộ Nguyễn Hoành Từ tọa lạc trên diện tích hơn 1.500m2, gắn bó với nhiều thế hệ hậu duệ và người dân địa phương. Gần nửa thế kỷ trôi qua, nơi đây luôn có khói hương, được xem là điểm tựa tâm linh của vùng đất Hà Huy Tập.
Năm 2004, di tích được công nhận cấp tỉnh, mở đầu cho hành trình hơn 20 năm khôi phục và tôn tạo. Khi ấy, nơi đây chỉ còn lác đác vài hạng mục rời rạc: Cặp nghê đá cổ, thượng điện, phần mộ.
Nhờ tâm huyết của con cháu dòng họ và sự chung tay của chính quyền, từng hạng mục như nhà bái đường, trung điện, thượng điện, bia đá, cổng tam quan... dần hồi sinh, mang lại dáng vẻ uy nghi, bề thế.
Một trong những người góp phần “thắp lửa” chính là ông Nguyễn Hoành Tùng - hậu duệ đời thứ 17. Ông miệt mài sưu tầm tư liệu, kết nối họ tộc, vận động công đức, trực tiếp giám sát tu bổ. Năm 2003, ông Nguyễn Đình Thành (TPHCM) đã công đức hàng trăm triệu đồng để xây dựng nhà bái đường, tạo dấu mốc quan trọng cho sự trở lại của di tích.
Tháng 11/2024, sau chặng đường dài, quần thể Đền thờ và Lăng mộ Nguyễn Hoành Từ chính thức được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử cấp quốc gia. Niềm vui ấy là sự tri ân, đồng thời cũng khẳng định sức sống vẹn tròn của lịch sử dân tộc.
Mới đây, UBND phường Hà Huy Tập phối hợp cùng dòng họ Nguyễn Hoành tổ chức trọng thể lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia cho quần thể đền thờ - lăng mộ. Buổi lễ có sự hiện diện của lãnh đạo tỉnh, các sở, ngành, đông đảo nhân dân và con cháu hậu duệ, thể hiện niềm tự hào chung.
Cụ Nguyễn Hoành Huyên (86 tuổi, hậu duệ đời thứ 17, hiện trông coi đền) xúc động: “Tôi từng chứng kiến cảnh họ tộc rước mộ cụ từ làng Nủi về vị trí hiện nay. Đền vốn linh thiêng, ngày Rằm, mồng Một, người dân thường đến thắp hương.
Dịp lễ Tết thì đông nghịt. Nay, đền được công nhận và đón Bằng di tích quốc gia, bà con trong làng, trong họ rất mừng. Nhiều người còn công đức để đền ngày càng khang trang hơn. Con cháu chúng tôi sẽ tiếp tục truyền nối, giữ gìn giá trị lịch sử này”.
Ngọn lửa lịch sử trong đời sống hôm nay
Tên tuổi Nguyễn Hoành Từ không chỉ nằm trong trang sử cũ. Ngày nay, ông hiện diện ngay trong đời sống hiện đại của người dân Hà Tĩnh. Hai tuyến đường ở Hà Tĩnh được đặt theo tên ông.
Năm học 2020 - 2021, Trường THCS Tân Lâm (phường Hà Huy Tập) cũng đã được đổi tên thành Trường THCS Nguyễn Hoành Từ - nơi thầy trò hằng ngày học tập dưới bóng dáng tinh thần tiết nghĩa, trung liệt.
Những chuyến dâng hương, ngoại khóa của học sinh tại đền thờ lăng mộ không chỉ là một hoạt động trải nghiệm văn hóa, mà còn là bài học sống động về giáo dục truyền thống. Từ câu chuyện của một vị Hoàng giáp từng vượt ngục, kiên trung giữa loạn lạc, thầy cô có thể lồng ghép vào bài giảng về lịch sử, đạo đức, nhân cách, khơi dậy lòng tự hào và ý thức trách nhiệm công dân cho học trò.
Bà Lê Thị Thanh Vân - Phó Chủ tịch UBND phường Hà Huy Tập nhấn mạnh: “Việc đền thờ và lăng mộ Nguyễn Hoành Từ được công nhận là Di tích quốc gia là niềm vinh dự lớn cho địa phương. Đây không chỉ là dấu son trong công tác gìn giữ giá trị truyền thống mà còn là nguồn cảm hứng thúc đẩy phát triển văn hóa, giáo dục trong thời gian tới”.
Có thể nói, hành trình gìn giữ và phục dựng quần thể này chính là sự cộng hưởng giữa lịch sử và hiện tại. Từ mái đình cũ, viên đá cổ đến bàn tay, tấm lòng của hậu thế, tất cả hòa quyện thành minh chứng sống động cho sự trường tồn của di sản.
Phường Hà Huy Tập (Hà Tĩnh) là nơi sản sinh nhiều danh nhân như: Trần Mậu, Trương Quang Trạch, Dương Xuân Ban, Lê Tự Biên… Trong dòng chảy ấy, Nguyễn Hoành Từ đã góp thêm tầng sâu cho truyền thống văn hóa lịch sử địa phương này.
Việc tôn vinh, giữ gìn quần thể mộ và đền thờ ông không chỉ là sự tri ân với một nhân cách lớn, mà còn là cách gắn kết cộng đồng, bồi đắp lòng tự hào quê hương. Những buổi lễ giỗ, ngày kỵ tổ chức hằng năm trở thành dịp hội tụ, gắn kết tình làng nghĩa xóm, giáo dục con cháu về cội nguồn.
Trong bối cảnh đô thị hóa mạnh mẽ, những không gian văn hóa tâm linh như vậy càng có ý nghĩa đặc biệt. Nó giúp thế hệ hôm nay có chốn trở về, có điểm tựa tinh thần giữa dòng chảy gấp gáp của cuộc sống hiện đại. Không chỉ là nơi để hậu duệ tưởng nhớ, nhân dân tri ân, mà còn là địa chỉ giáo dục truyền thống, hun đúc lòng tự hào và tinh thần trung hiếu cho lớp trẻ.
Ngọn lửa lịch sử từ câu chuyện của một vị Hoàng giáp kiên trung đã, đang và sẽ tiếp tục cháy sáng, soi rọi con đường hôm nay và mai sau của vùng đất học Hà Tĩnh.
“Chính quyền và Nhân dân phường Hà Huy Tập sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác bảo tồn, tôn vinh và phát huy giá trị của di tích Nguyễn Hoành Từ, để nơi đây không chỉ là điểm đến văn hóa tâm linh mà còn là trường học lịch sử sống động cho thế hệ mai sau”, bà Lê Thị Thanh Vân - Phó Chủ tịch UBND phường Hà Huy Tập nói.
Triều Kim mãi mãi được ghi nhớ như một vương triều mạnh mẽ, và người mở ra thời đại ấy chính là Kim Thái Tổ – Hoàn Nhan A Cốt Đả, vị hoàng đế đầy mưu lược, quả cảm, biết nhìn xa trông rộng và hiểu sâu lòng người.
Theo tử vi ngày mai, 4 con giáp có thể nhận được khoản tài sản bất ngờ thông qua một số khoản đầu tư ổn định, giúp tài sản của họ liên tục tích lũy.
Chia sẻ
Tác giả Bùi Mai Hạnh, người chắp bút cuốn "Lê Vân yêu và sống", viết hồi ký riêng, kể về hành trình "xé bỏ" lớp mặt nạ mà xã hội vô hình áp lên mình.
Chia sẻ
Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã khởi tố, bắt tạm giam Phạm Quang Thiện để điều tra hành vi Làm, tàng trữ, phát tán, tuyên truyền thông tin, tài liệu nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trong quá trình mở rộng vụ án liên quan Lê Trung Khoa.
Chia sẻ
Đó là nhận định của Phó Trưởng Ban Chuyên đề - Khoa giáo (VTV), nhà báo Trịnh Quốc Đông – thành viên Hội đồng Chung khảo Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn lần thứ III năm 2025 với PV Dân Việt về chất lượng tác phẩm dự giải năm nay, cách tác giả tiếp cận chủ đề chuyển đổi số và những kỳ vọng cho mùa giải 2026.
Chia sẻ
Từ bỏ công việc hướng dẫn viên du lịch tại TPHCM, anh Huỳnh Văn Thuận (39 tuổi) trở về quê nhà Cần Thơ và bắt đầu hành trình lập nghiệp đầy mạo hiểm với mô hình nuôi cà cuống-một trong các con đặc sản có "nguy cơ tuyệt chủng" và đã "tuyệt chủng" ở nhiều vùng quê.
Chia sẻ
Sau khi gia nhập CLB CAHN, trung vệ Việt kiều Adou Minh đã nhanh chóng hoà nhập và thường xuyên được HLV Alexandre Polking tin dùng.
Chia sẻ
Khả năng Ukraine thất bại ngày càng tăng đã trở thành cơn ác mộng chính trị đối với cả Liên minh Châu Âu và Liên minh Bắc Đại Tây Dương. Hậu quả là hiển nhiên đối với mọi thủ đô lớn: một thất bại chiến lược ở Đông Âu sẽ gây ra những cú sốc kinh tế, thể chế và quân sự lan rộng khắp hệ thống phương Tây - theo bình luận của báo Nga Pravda.
Chia sẻ
Những chia sẻ từ giáo viên, học viên và bộ đội biên phòng cho thấy nỗ lực, kiên trì giúp bà con biết chữ, tiếp cận thông tin và cải thiện sinh kế trong bối cảnh chuyển đổi số.
Chia sẻ
Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc được chỉ định tham gia Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và giữ chức Bí thư Đảng ủy Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội nhiệm kỳ 2025-2030.
Chia sẻ
Mấy ngày nay, bà con nông dân xã Vĩnh Thuận, TP Hải Phòng (địa phận huyện Vĩnh Bảo trước đây) hối hả đón con nước lên, nhà nào cũng huy động tối đa nhân lực mang đồ đi "săm rươi"-vớt con rươi, con đặc sản ví như "của hiếm trời cho". Nước rút, con rươi nổi lên dày đặc như vỏ trấu, dùng săm vớt lên, thương lái đã đứng sẵn chờ mua trên bờ.
Chia sẻ
Nhiều cây cổ thụ hoành tráng là các trà hàng trăm tuổi được Ban tổ chức Lễ hội trà quốc tế năm 2025 trưng bày tại quảng trường Lâm Viên (tỉnh Lâm Đồng) thu hút sự quan tâm của người dân và du khách.
Chia sẻ
Sáng 6/12, UBND xã Tả Lèng (Lai Châu) tổ chức khai mạc lễ hội đua ngựa lần thứ I, năm 2025 với chủ đề “Vó ngựa trên PuTaLeng”.
Chia sẻ
Nông dân Hoàng Văn Tòng, dân tộc Nùng là điển hình tiêu biểu trong phong trào nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi của tỉnh Khánh Hòa.
Chia sẻ
Huyền sử của đất Việt, nổi bật một cái tên từng khiến cả đế chế hùng mạnh phương Bắc phải nể phục: Lý Ông Trọng, vị tướng khổng lồ của Giao Chỉ, người được Tần Thủy Hoàng gả công chúa và trọng dụng như trụ cột quân sự. Từ chiến địa Hung Nô đến đình Chèm bên bờ sông Hồng, câu chuyện về phò mã nhà Tần mang dòng máu Việt vẫn sống mãi như một biểu tượng và bản lĩnh người Việt thuở xưa.
Chia sẻ
Nghề dạy học không chỉ đòi hỏi tri thức mà còn là đạo đức và trách nhiệm. Vậy giáo viên có được lợi dụng chức danh nhà giáo cho mục đích cá nhân hay không? Luật sư Cao Thanh Tâm – Giám đốc Công ty Luật CTT Piper Việt Nam đã có chia sẻ cụ thể.
Chia sẻ
U22 Lào dù chơi rất nỗ lực, thậm chí có bàn mở tỷ số nhưng cuối cùng đã thua U22 Malaysia với tỷ số 1-4 và khiến U22 Việt Nam chịu áp lực đáng kể.
Chia sẻ
"Bóng hồng" Lê Chúc An là một trong những thành viên của đội tuyển golf Việt Nam tham dự SEA Games 33. Dù mới 17 tuổi nhưng tài năng này đã dạn dày bản lĩnh và trở thành niềm hy vọng lớn khi ra đấu trường quốc tế.
Chia sẻ
Thời tiết gây bất lợi mùa màng, nhưng việc Philippines tái nhập khẩu gạo từ tháng 1/2026 chỉ là đồn đoán?. Ở Philippines, bất lợi về thời tiết, dù thiệt hại đối với diện tích trồng lúa cao hơn so với dự báo trước đó, nhưng phần lớn vùng trồng lúa trọng điểm không bị ảnh hưởng. Bộ Nôn nghiệp quốc gia nhập khẩu gạo lớn nhất thế giới ban hành khuyến cáo, rằng nhu cầu nhập khẩu gạo trong quý I/2026 sẽ giảm đáng kể.
Chia sẻ
Tại Lễ trao Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn lần thứ III - năm 2025, nhiều tác giả, nhóm tác giả đã xúc động chia sẻ về niềm tự hào khi được "xướng tên" trên bục vinh danh. Khoảnh khắc ấy không chỉ là sự công nhận cho một hành trình lao động, sáng tạo miệt mài, mà còn truyền thêm nguồn động lực mới để tiếp tục viết về nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam. Giải báo chí do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam chủ trì, Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt phối hợp với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) tổ chức thực hiện.
Chia sẻ
Một bé gái 3 tuổi ở Trung Quốc thu hút sự chú ý của dư luận vì ngoại hình mang những nét đặc trưng của người phương Tây, dù cả bố và mẹ em đều là người Trung Quốc. Câu chuyện đã thu hút tới 120 triệu lượt xem trên các mạng xã hội đại lục.
Chia sẻ
Là gương mặt quen thuộc trong cộng đồng công nghệ và ô tô, đồng thời đã gắn bó với chiếc VF 8 hơn 2 năm với quãng đường vượt 80.000 km, chuyên gia Bạch Thành Trung khẳng định mẫu D-SUV của VinFast là minh chứng rõ rệt cho tầm nhìn dài hạn của hãng xe Việt: làm ra chiếc xe tiên tiến nhất với những công nghệ tốt nhất.
Chia sẻ
Không chỉ thực hiện “cuộc cách mạng” chuyển đổi số một cách sâu, rộng trong chính nội bộ hệ thống, Agribank còn triển khai gói giải pháp chuyển đổi số cho hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ. Các hoạt động thiết thực của Agribank đang thể hiện sự chia sẻ, đồng hành với Chính phủ trong "cuộc đua" hướng tới Kỷ nguyên số.
Chia sẻ
Tối ngày 05/12 tại Hà Nội, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam chủ trì phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam chỉ đạo tổ chức Lễ trao Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam lần thứ III - năm 2025 và Thi viết tìm hiểu truyền thống 95 năm Hội nông dân Việt Nam xây dựng và trưởng thành. Lễ trao giải được truyền hình trực tiếp trên sóng Đài Truyền hình Việt Nam - VTV2, Agribank vinh dự là đơn vị đồng hành cùng Giải báo chí, tôn vinh những tác phẩm báo chí xuất sắc và góp phần lan tỏa những giá trị tốt đẹp của khu vực “Tam nông”.
Chia sẻ
Những năm gần đây, nông sản Tuyên Quang ngày càng khẳng định vị thế trên thị trường bởi chất lượng, sự an toàn và tính đặc trưng vùng miền. Trong đó, cây chanh trở thành một trong những loại nông sản đem lại hiệu quả kinh tế vượt trội, giúp hàng trăm hộ dân có thu nhập cao và ổn định. Với khí hậu nhiệt đới gió mùa, đất đai phù sa màu mỡ, Tuyên Quang sở hữu điều kiện thuận lợi để phát triển nhiều loại cây ăn quả. Trong số đó, cây chanh được đánh giá có khả năng thích nghi tốt, sinh trưởng mạnh và cho năng suất đều quanh năm.
Chia sẻ
Từ một cậu bé đam mê bóng đá ở vùng đất Lâm Đồng, không thể vượt qua vòng tuyển chọn tại Bình Dương, Phạm Lê Xuân Lộc đã rẽ sang một lối đi khác, và chính môn xe đạp đã mở ra một hành trình đầy vinh quang.
Chia sẻ
Để thương hiệu quýt Bạch Thông được người tiêu dùng biết đến nhiều hơn, từ đó góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, từng bước thoát nghèo, vươn lên làm giàu, xã xã Bạch Thông, tỉnh Thái Nguyên đã tổ chức Ngày hội cam, quýt và phiên chợ nông sản năm 2025 quy mô với nhiều sản phẩm nông sản đặc hữu của địa phương.
Chia sẻ
Vietnam Airlines đồng hành cùng Vietnam Happy Fest 2025, sự kiện văn hóa cộng đồng quy mô quốc gia nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh với vai trò Nhà đồng hành xuyên suốt.
Chia sẻ
Trong vai trò thành viên Hội đồng Chung khảo Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn Việt Nam lần thứ III năm 2025, nhà báo Đồng Mạnh Hùng, Trưởng ban Thư ký – Biên tập Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV), chia sẻ với PV Dân Việt về chất lượng tác phẩm năm nay, những điểm mới nổi bật và kỳ vọng với mảng phát thanh trong mùa giải tới.
Chia sẻ
Tin mới nhất từ Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn Quốc gia, một áp thấp nhiệt đới mới đang hoạt động trên vùng biển Phillipines, dự báo 8/12 sẽ đổ bộ biển Đông.
Chia sẻ
Trong cuộc phỏng vấn với Sky News, Tổng tư lệnh lực lượng vũ trang Ukraine Oleksandr Syrskyi nói rằng Ukraine sẽ “không thể chấp nhận” việc “đơn giản từ bỏ lãnh thổ” trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào với Nga.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Tiến Hiệp (Theo Giáo dục và Thời đại) 
