Bình luận
0
Đặng Tiến Đông sinh ngày 2/5 năm Mậu Ngọ (tức ngày 18/6/1738) tại xã Thịnh Phúc, huyện Phú Xuyên, tỉnh Hà Tây (nay là TP.Hà Nội). Ông là con trai thứ 8 của Dân Quận công Đặng Tiến Miên và người vợ thứ 5 là bà Phạm Thị Yến. Xuất thân trong một gia đình quý tộc và dòng họ danh gia, thế phiệt với ông, cha, anh em chú bác đều là những quan lại, võ tướng cao cấp “trong triều, ngoài trấn” thời Lê-Trịnh. Tuy sinh ra và lớn lên trong một dòng tộc quyền quý như vậy, nhưng Đặng Tiến Đông lại là người thích tự lập, muốn tìm kiếm cho mình con đường đi riêng bằng tài năng và bản lĩnh của chính mình.
Chứng kiến những cảnh tai ương của xã hội và những biến động của đất nước nên từ rất sớm, Đặng Tiến Đông đã mong muốn tìm cho mình một “minh chủ”, để có thể đem tài lực của mình phụng sự cho dân, cho nước. Mặc dù vậy, phải đến năm 1786, Đặng Tiến Đông mới có cơ hội đó. Năm ấy, đạo quân Tây Sơn dưới sự chỉ huy của Nguyễn Huệ đã vượt sông Gianh tiến ra đàng ngoài lật đổ chúa Trịnh đang lộng hành trên đất Bắc Hà; sau đó giữ đúng lời hứa, Nguyễn Huệ đã giao lại quyền trị vì cho vua Lê và rút đại quân trở về đàng trong. Hành động đầy nghĩa khí và cao thượng đó của Nguyễn Huệ đã tác động mạnh mẽ tới tư tưởng, tình cảm và hành động của Đặng Tiến Đông cũng như nhiều sĩ phu Bắc Hà khác.
Tuy nhiên, Bắc Hà dưới quyền trị vì của vua Lê sau đó đã trải qua nhiều biến loạn, đặc biệt là từ sau khi Nguyễn Hữu Chỉnh lấy danh nghĩa “phò vua Lê” thâu tóm quyền lực, phản bội lại Tây Sơn thì tình hình Bắc Hà càng thêm bấn loạn, lòng dân oán thán. Những biến động xấu xảy ra vào nửa cuối năm 1786 đã gây nên sự bất bình trong nhân dân và sự khủng hoảng niềm tin nghiêm trọng của tầng lớp sĩ phu Bắc Hà đối với triều đình vua Lê lúc bấy giờ. Hơn ai hết, Đặng Tiến Đông là người sớm thấm thía điều đó và càng nung nấu ra đi tìm đến với minh chủ mới.
Vốn là người mạnh mẽ và có tính quyết đoán, đầu năm 1787, Đặng Tiến Đông đã quyết định rời làng quê lặn lội tìm vào tận xứ Quảng-nơi đang đặt đại bản doanh của Nguyễn Huệ để xin được gia nhập đạo quân Tây Sơn. Là người có “khí khái của trượng phu, tấm lòng của nam tử” nên Đặng Tiến Đông đã lọt vào “mắt xanh” của Nguyễn Huệ và nhanh chóng hòa đồng với các thủ lĩnh của nghĩa quân Tây Sơn. Vốn là một thủ lĩnh biết chiêu hiền, đãi sĩ và có tài dùng người nên Nguyễn Huệ đã nhanh chóng thâu nạp và phong Đặng Tiến Đông làm Đô đốc Đồng Tri, tước Đông Lĩnh Hầu; đồng thời, tin tưởng giao cho ông làm Trấn thủ xứ Thanh Hóa. Đặng Tiến Đông trở thành một trong những sĩ phu yêu nước Bắc Hà đầu tiên theo phụng sự dưới cờ của Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ. Và cũng kể từ đây, cuộc đời và sự nghiệp của ông bước sang một trang mới gắn bó với vương triều Tây Sơn.
Khi Vũ Văn Nhậm được Nguyễn Huệ cử ra Bắc Hà “trị tội” Nguyễn Hữu Chỉnh lộng hành, làm phản, Đặng Tiến Đông được giao chỉ huy đạo quân tiên phong và ông đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ này.
Trên cương vị Trấn thủ xứ Thanh Hóa, Đặng Tiến Đông đã đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và củng cố, nâng cao sức đề kháng cho phòng tuyến Tam Điệp-Biện Sơn. Là người có nhãn quan quân sự sắc sảo, Đặng Tiến Đông đã sớm nhận ra vị trí chiến lược quan trọng của vùng đất Tam Điệp-Biện Sơn. Ông đã cùng với Ngô Văn Sở xây dựng địa bàn này thành một căn cứ địa vững chắc; khi chiến tranh xảy ra, nơi đây sẽ làm bàn đạp cho nghĩa quân Tây Sơn tổ chức những đòn tập kích chiến lược quy mô lớn để giải phóng Thăng Long.
Và điều mà Đặng Tiến Đông dự đoán đã đến ngay sau đó. Cuối năm 1788, quân xâm lược Mãn Thanh tràn sang cướp nước ta, lực lượng của nghĩa quân Tây Sơn đang ở Bắc Hà đành phải tạm lánh về phòng tuyến Tam Điệp-Biện Sơn để bảo toàn và củng cố. Đầu xuân Kỷ Dậu 1789, khi Nguyễn Huệ trực tiếp chỉ huy đạo quân Tây Sơn thần tốc ra giải phóng Thăng Long thì Đặng Tiến Đông được giao chỉ huy một cánh quân tiên phong. Từ Tam Điệp, ông cho binh sĩ tiến theo đường “thượng đạo” qua Nho Quan (Ninh Bình), Chương Mỹ (Hà Tây, nay là TP.Hà Nội) rồi tập kết ở làng Nhân Mục (Thăng Long) để chuẩn bị tập kích đồn Đống Đa. Cho dù đến nay còn có ý kiến khác nhau về danh tướng chỉ huy trực tiếp trận Đống Đa, song nhiều tư liệu lịch sử chính thống đều khẳng định Đặng Tiến Đông là người chỉ huy trận này. Theo đó, mờ sáng ngày mồng 5 Tết Kỷ Dậu, khi đạo quân chủ lực do Nguyễn Huệ trực tiếp chỉ huy tiến công đồn Ngọc Hồi thì trên hướng vu hồi, Đặng Tiến Đông cũng chỉ huy đạo quân tiên phong của mình tiến công đồn Đống Đa.
Chính trong trận đánh lịch sử đó, Đặng Tiến Đông còn có sáng kiến vận động nhân dân quanh vùng bện những “con cúi” bằng rơm khô rồi tẩm dầu châm lửa đốt và ném quanh đồn địch. Sáng kiến này vừa giúp ngụy trang cho các mũi tập kích, tạo điều kiện cho nghĩa quân tiếp cận và đột nhập vào trong đồn; đồng thời vừa uy hiếp tinh thần quân địch. Để bảo đảm yếu tố bí mật, bất ngờ, Đặng Tiến Đông còn quyết định cho mở màn trận đánh vào lúc canh tư và kết thúc khi trời còn chưa sáng. Sau khi tiêu diệt đồn Đống Đa, Đặng Tiến Đông chỉ huy đạo quân của mình nhanh chóng vượt qua cửa ô Thịnh Quang, ào ạt tiến vào thành Thăng Long phối hợp cùng với đạo quân chủ lực của Quang Trung nghiền nát đám quân Thanh đang “ngủ trọ” ở trong thành, buộc tướng Tôn Sĩ Nghị và đám tay chân thuộc hạ phải tháo chạy tan tác.
Sau khi vào thành Thăng Long, Quang Trung đã ban thưởng cho các tướng sĩ lập công xuất sắc trong trận đại phá quân Thanh. Đô đốc Đặng Tiến Đông là một trong những người đầu tiên nhận ân sủng đó. Ông còn được Quang Trung ban riêng cho một xã, đó là xã Lương Xá-quê hương ông-để làm thực ấp dài lâu mà không phải đóng bất kỳ một khoản nghĩa vụ nào cho triều đình.
Sau cuộc đại phá quân xâm lược Mãn Thanh, Đô đốc Đặng Tiến Đông càng được nhà vua và triều đình tin tưởng, giao cho nắm giữ nhiều trọng trách quan trọng trong triều Tây Sơn. Ông được phong Đại đô đốc, cai quản Đại Thiên Hùng binh. Dưới thời Quang Toản trị vì (1792-1802), Đặng Tiến Đông giữ chức Đại tướng thống vũ Thắng vệ thiên hùng hiệu. Ở trên cương vị nào, Đặng Tiến Đông cũng đem tài năng và trí tuệ phụng sự vương triều, hết lòng lo cho việc nước.
Không chỉ là một danh tướng tài ba lập công lớn trong cuộc đại phá quân xâm lược Mãn Thanh; một vị quan thanh liêm và cương trực có nhiều đóng góp cho triều đại Tây Sơn, Đặng Tiến Đông còn là một người con nặng tình, nặng nghĩa và có hiếu với quê hương, hết lòng chăm lo cho công cuộc bảo tồn các giá trị văn hóa của dân tộc. Sau khi “công thành, danh toại”, Đặng Tiến Đông vẫn một lòng đau đáu với quê hương. Ông đã dành phần lớn bổng lộc của mình tu bổ nhiều chùa chiền, miếu mạo trong vùng; đặc biệt là động viên, quan tâm, chia sẻ và giúp đỡ những thân phận nghèo khó buộc phải ly tán, tha hương cầu thực, giúp họ được trở về an cư tại quê nhà. Những ngôi chùa nổi tiếng như chùa Thủy Lâm, chùa Trăm Gian (Chương Mỹ)... đều có sự đóng góp lớn cả về vật chất và tinh thần của người con quê hương Đặng Tiến Đông.
Đặng Tiến Đông mất ngày 15/4 (không rõ năm nào). Ghi nhớ công lao của ông đối với lịch sử dân tộc, với Thăng Long-Hà Nội, tên ông đã được đặt cho một đường phố ngay khu vực tọa lạc tượng đài Quang Trung-Nguyễn Huệ tại Gò Đống Đa, Hà Nội.
Dù được ví ngang hàng với Lữ Bố, Mã Siêu lại chỉ đứng thứ 5 trong bảng xếp hạng những vị tướng mạnh nhất Tam quốc diễn nghĩa. Trong khi đó, 3 tướng Thục Hán khác là Triệu Vân, Quan Vũ, Trương Phi cũng chỉ lần lượt xếp thứ 2, thứ 4 và thứ 6.
Tôi nghĩ mình đã dạy con cách tốt để thoát khỏi rắc rối, ai ngờ lợi bất cập hại.
Chia sẻ
Trước những nghi vấn liên quan đến minh bạch tài chính, anh Hoàng Hoa Trung – người sáng lập dự án Nuôi Em – thông báo tạm thời đóng băng tài khoản dự án trong 15 ngày để phục vụ kiểm kê toàn bộ dòng tiền thu – chi.
Chia sẻ
Lịch sử hơn 5000 năm các triều đại phong kiến Trung Quốc chứng kiến nhiều đấng minh quân nhưng cũng chẳng thiếu những hôn quân vô đạo. Nhưng tàn ác, dâm loạn và cả đời toàn làm những việc trái với luân thường đạo lý thì có lẽ không vị vua nào sánh được với Kim Phế Đế Hoàn Nhan Lượng.
Chia sẻ
Nhờ Gia Luật A Bảo Cơ, người Khiết Đan từ một liên minh bộ lạc phân tán đã vươn lên hàng cường quốc, để lại dấu ấn không thể phai mờ trong lịch sử Trung Quốc và khu vực...
Chia sẻ
Có một bậc kỳ tài mà ngay cả Lưu Bị cũng phải kính nể và tha thiết mời gọi nhưng đành tiếc nuối vì mời không được, đó chính là Tư Mã Huy.
Chia sẻ
Màn truy đuổi diễn ra nghẹt thở diễn ra vào chiều tối 7/12 tại một chung cư cao cấp ở phường Đại Mỗ (TP.Hà Nội) khi cư dân phát hiện nghi phạm trộm xe máy. Bất chấp nghi phạm xịt hơi cay hòng tẩu thoát, người dân đã phối hợp cùng lực lượng bảo vệ khống chế đối tượng và bàn giao cho công an.
Chia sẻ
Với hơn 23.000 vận động viên đến từ 81 quốc gia và vùng lãnh thổ, tăng trên 30% so với năm trước – mức tăng cao nhất trong lịch sử giải, Giải Marathon Quốc tế TP.HCM Techcombank mùa thứ 8 đã khép lại trong không khí bùng nổ, không chỉ xác lập kỷ lục về quy mô mà còn khẳng định vị thế của TP.HCM như một trung tâm du lịch – thể thao cộng đồng hàng đầu khu vực.
Chia sẻ
Bắn cung Việt Nam đến SEA Games 33 với mục tiêu 2 HCV. Sự trở lại của Lộc Thị Đào tiếp thêm sự tự tin cho các cung thủ để sẵn sàng “solo” với người Thái.
Chia sẻ
Hoa hậu Mexico Leon Yuriar Angela Michelle bị diễn viên Nguyễn Lâm Thái trộm túi xách khi cùng dự sự kiện ở Quảng trường Lâm Viên - Đà Lạt.
Chia sẻ
Nhà Trắng cảnh báo Lục địa già sẽ đối mặt với "sự xóa sổ nền văn minh" và trở nên “không thể nhận ra trong 20 năm tới hoặc thậm chí ít hơn” nếu xu hướng hiện tại tiếp diễn, tờ Telegraph đưa tin.
Chia sẻ
Đền thờ Thái sư Hoằng Quốc công Đào Duy Từ tọa lạc tại tổ dân phố Sơn Thắng, phường Đào Duy Từ. Đây là di tích lịch sử cấp quốc gia được cấp ủy, chính quyền, người dân địa phương gìn giữ, phát huy và trở thành điểm sinh hoạt tâm linh của Nhân dân.
Chia sẻ
Trong lễ ra mắt Ban liên lạc đồng hương Vĩnh Long tại TP.HCM, các doanh nhân, nhà hảo tâm đã chung tay đóng góp tổng số tiền 6,55 tỷ đồng cho quê hương Vĩnh Long để thực hiện tốt công tác an sinh xã hội.
Chia sẻ
Trong số hàng trăm độc giả xếp hàng dài chờ xin chữ ký của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh vào sáng 7/12 tại Hà Nội nhân dịp ra mắt cuốn sách mới “Cô bé hàng xóm và bốn viên kẹo”, bên cạnh đông đảo các bạn trẻ còn có những phụ huynh đi cùng con mình và cả lớn - bé đều là “fan cứng” của nhà văn.
Chia sẻ
Sáng 7/12, tại xã Vĩnh Hoàng (tỉnh Quảng Trị), hội nghị tổng kết chương trình “Tiếp sức nhà nông” giai đoạn 2023 – 2025 đã diễn ra, ghi nhận nhiều kết quả nổi bật trong hỗ trợ sinh kế, nâng cao tri thức và khuyến học cho con em nông dân.
Chia sẻ
Trang ASEAN Urbanist với gần nửa triệu người theo dõi vừa “ngả mũ” thán phục trước “tốc độ thi công ánh sáng” của cụm dự án chào mừng APEC 2027 mà Sun Group đang đầu tư, thi công tại đảo ngọc Phú Quốc.
Chia sẻ
24 học sinh là con em hội viên nông dân thuộc đối tượng của Chương trình “Tiếp sức nhà nông” do Báo Tuổi trẻ và Công ty Cổ phần GREENFEED Việt Nam phối hợp cùng Hội Nông dân tỉnh Thái Nguyên, Tỉnh Đoàn và xã Nghĩa Tá đã được nhận những phần thưởng ý nghĩa vì có thành tích học tập tốt.
Chia sẻ
Đoàn Văn Hậu "trả giá đắt"; U22 Việt Nam thăm trung vệ U22 Lào; Messi bỏ xa Ronaldo về số danh hiệu; Cựu sao Chelsea chỉ trích Salah; Giá bia ở World Cup 2026 chênh lệch rõ rệt.
Chia sẻ
Luật nhập cư của Israel - cấp quốc tịch ngay khi đến cho người Ukraine có gốc Do Thái, ưu đãi thuế lớn và không dẫn độ - đang biến quốc gia này thành thiên đường cho các nhà tài phiệt Ukraine, theo National Interest.
Chia sẻ
Sau 5 ngày khắc phục khoảng 20 điểm sạt lở trên đèo Gia Bắc, chiều ngày 7/12, cơ quan chức năng đã chính thức thông tuyến, cho các phương tiện di chuyển qua đèo.
Chia sẻ
Tại phường Lê Ích Mộc, thành phố Hải Phòng (địa phận huyện Thủy Nguyên trước đây có phiên chợ khá đặc biệt, chỉ họp từ 20 giờ đến 21 giờ hằng đêm và mặt hàng bán duy nhất là quả cau, ánh đèn pin loang loáng...
Chia sẻ
Quá trình tìm đường cứu nước, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đã tìm đến Chủ nghĩa Mác-Lênin và tiếp nhận ở đó hệ thống lý luận về đảng cộng sản. Đồng thời tỏ rõ bản lĩnh của một người có năng lực nhạy bén để tiếp cận Chủ nghĩa Mác-Lênin, nhưng cũng có tư duy độc lập để vận dụng và phát triển sáng tạo chân lý đó vào điều kiện cụ thể của Việt Nam.
Chia sẻ
Chiều nay (7/12), một đám cưới vintage (phong cách hoài cổ) những năm 90 được tái hiện sôi động tại bờ hồ Gươm, Hà Nội đã thu hút nhiều người tham gia, hưởng ứng.
Chia sẻ
Dự thảo báo cáo chính trị của Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Hưng Yên, nhiệm kỳ 2024 – 2029 xác định, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động giám sát, phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam các cấp trong tỉnh.
Chia sẻ
Tử vi ngày mai nhấn mạnh, sau tuổi 35, sự nghiệp của 4 con giáp phát triển, sự giàu có sẽ liên tục chảy vào túi họ, cuộc sống thịnh vượng, sung túc.
Chia sẻ
Từ 7h đến 10h cùng ngày, lực lượng CSGT toàn thành phố Hà Nội đã phát hiện và xử lý 123 trường hợp vi phạm; phạt tiền ước tính 115,2 triệu đồng.
Chia sẻ
Chiều 7/12, anh Hoàng Hoa Trung - đại diện dự án Nuôi Em đã chính thức phản hồi sau lùm xùm tranh cãi trong dư luận về việc thiếu tính minh bạch thông tin, tài chính.
Chia sẻ
Baseball5 (bóng chày 5 người) được xác nhận lần đầu góp mặt tại SEA Games 33 theo thông báo của World Baseball Softball Confederation, đánh dấu sự xuất hiện chính thức của môn này trong hệ thống đại hội khu vực — và là nỗ lực đưa các môn thể thao đô thị, dễ chơi đến gần công chúng hơn.
Chia sẻ
"Ông trùm truyền thông" Khương Dừa khiến nhiều người xúc động khi tặng gấp đôi số tiền dự kiến cho cụ bà 80 tuổi ở miền Trung bị sập nhà trong đợt lũ vừa qua.
Chia sẻ
Công ty cổ phần chứng khoán Mirae Asset vừa bị Thanh tra Ủy ban Chứng khoán Nhà nước xử phạt 700 triệu đồng vì hàng loạt hành vi vi phạm.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Ưu tú Quý Bình sở hữu lối diễn xuất tinh tế, gương mặt giàu cảm xúc và đôi mắt "biết nói". Đáng tiếc, sự nghiệp của anh sớm khép lại khi anh ra đi vì bạo bệnh.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Trần Vĩnh Thành (Theo Báo Quân Đội Nhân Dân) 
