Xuất hiện cơ hội cho tôm Việt trong cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung

Dẫu vậy, các rào cản khác như thuế chống bán phá giá, chương trình SIMP… vẫn đang làm khó các nhà xuất khẩu thủy sản Việt Nam.

Vượt qua cạnh tranh gay gắt, con tôm thu về gần 2 tỷ USD 

Sau một thời gian xuất khẩu có phần chững lại, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, giá tôm hiện đang nhích lên và xuất khẩu tôm tháng 7 có dấu hiệu hồi phục.

Cụ thể, trong tháng 7, Việt Nam xuất khẩu được khoảng 348 triệu USD, đưa tổng xuất khẩu tôm 7 tháng đầu năm lên gần 2 tỷ USD, tăng 5,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó tôm chân trắng chiếm 67% với gần 1,4 tỷ USD, tăng 10% và tôm sú chiếm 23% với 474 triệu USD, giảm 4%.

VASEP dự báo, xuất khẩu tôm sẽ hồi phục trong những tháng tiếp theo, cụ thể là từ khoảng tháng 9, tháng 10 tới, vì nhu cầu trên thị trường đang tăng trở lại. Giá tôm nguyên liệu trong nước do đó cũng đang bình ổn trở lại và có xu hướng tăng, nông dân sẽ lại an tâm đầu tư nuôi tôm.

Xuất khẩu tôm sau thời gian đi xuống vì giá giảm, nguồn cung tăng, đến nay đã có dấu hiệu tăng trưởng nhẹ. Ảnh: Thuận Hải.

Mỹ vẫn là thị trường chính của tôm Việt Nam, chiếm khoảng 15,6% tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu tôm trong 6 tháng đầu năm nay. Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), 5 tháng đầu năm nay, Mỹ nhập khẩu gần 254.100 tấn tôm, trị giá 2,4 tỷ USD tôm các loại, tăng 9% về khối lượng và 7% về giá trị.

Việt Nam là nguồn cung tôm lớn thứ 5 cho Mỹ, chiếm 8,5% tổng giá trị nhập khẩu tôm của Mỹ. Tính tới tháng 5 năm nay, nhập khẩu tôm từ Việt Nam vào Mỹ đạt 17.900 tấn, trị giá 202,6 triệu USD, giảm 3% về khối lượng nhưng tăng 2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2016.

Dẫu vậy, xuất khẩu tôm Việt Nam Nam vào Mỹ cũng phải chịu chung cảnh giá giảm sâu, xuất khẩu ngưng trệ của toàn ngành tôm thế giới trong nửa đầu năm nay. Chưa kể, tại thị trường lớn này, tôm Việt Nam còn phải chịu sự cạnh tranh gay gắt của các nhà cung cấp khác như Ấn Độ, Thái Lan, Trung Quốc, Indonesia…

Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung sẽ là cơ hội cho con tôm Việt?

Trong lúc khó khăn, các nhà xuất khẩu Việt Nam vẫn đang nhìn thị trường Mỹ với nhiều cơ hội mới khi cuộc chiến tranh thương mại giữa hai cường quốc Trung – Mỹ nổ ra từ hồi tháng 7 vừa qua.

Theo đó, Mỹ sẽ áp thuế 10% đối với tất cả các sản phẩm nông sản nhập khẩu từ Trung Quốc, trong đó có sản phẩm tôm với các mã như HS 03061700, 16052105, 16052110, 16052905, 16052910. Đây cũng là các sản phẩm có thế mạnh của Việt Nam trên thị trường Mỹ.

Doanh nghiệp kỳ vọng sẽ đẩy mạnh xuất khẩu tôm sang Mỹ nhân cuộc chiến tranh thương mại giữa hai nước Mỹ - Trung. Ảnh: Thuận Hải.

Trong khi đó, sau Việt Nam, Trung Quốc là nguồn cung lớn thứ 6 cho Mỹ, chiếm 4,8% thị phần. Được biết trong 5 tháng đầu năm nay, xuất khẩu tôm Trung Quốc sang Mỹ đạt 16.445 tấn, trị giá 115 triệu USD, tăng 6% về khối lượng và 4% về giá trị.

Ông Trương Đình Hòe – Tổng Thư ký VASEP nhận định, những sản phẩm này có khả năng cạnh tranh về giá và thuế suất với Trung Quốc trên thị trường Mỹ. Do đó, đây có thể được coi là lợi thế cho Việt Nam để tăng xuất khẩu những mặt hàng này sang Mỹ.

Hơn nữa, tôm Việt Nam đã có một vị thế nhất định với người tiêu dùng Mỹ nên khi nguồn cung từ Trung Quốc sụt giảm, nhà nhập khẩu Mỹ sẽ chọn Việt Nam là nguồn cung thay thế.

Thế nhưng, nhìn từ góc độ doanh nghiệp, ông Võ Văn Phục - Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thủy sản sạch Việt Nam (VIna Cleanfood), cho rằng, các doanh nghiệp chế biến xuất khẩu tôm Việt Nam vào thị trường Mỹ đang phải đối mặt với những chính sách bảo hộ mậu dịch khá “phi lý” của nước này nhằm bảo vệ hoạt động sản xuất trong nước.

Đơn cử như đầu tháng 3/2018, Bộ Thương mại Hoa Kỳ đã thông báo kết quả sơ bộ vụ kiện chống bán phá giá cho tôm Việt Nam trong giai đoạn xem xét hành chính lần thứ 12 – POR12 (từ 1/2/2016- 31/1/2017) lên đến 25,39%, cao nhất từ trước đến nay.

Hay như từ 31.12 tới đây, các nhà nhập khẩu tôm vào Mỹ phải tuân thủ đầy đủ các yêu cầu của Chương trình giám sát nhập khẩu hải sản vào Mỹ (SIMP). Theo ông Phục, các thủ tục rườm rà của SIMP có thể sẽ khiến nhiều doanh nghiệp mất cơ hội xuất khẩu tôm vào Mỹ.

“Những quy định phức tạp này buộc phải có 1 đội ngũ để chuẩn bị hồ sơ, làm tốn thêm chi phí nhân công. Thời hạn thì chỉ còn vài tháng, quá gấp gáp để chuẩn bị, hàng hóa xuất đi dễ bị ách tắc, sẽ làm ảnh hưởng nhiều khâu, nhiều bộ phận ”, ông Phục nói.