Trung Quốc lĩnh hậu quả khi bác bỏ phán quyết vụ kiện Biển Đông

Ngay sau khi có thong báo ấn định ngày ra phán quyết của PCA, phát ngôn viên bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi tuyên bố: “ Trung Quốc không chấp nhận bất cứ phương thức nào của một bên thứ ba nhằm giải quyết tranh chấp, cũng như không chấp nhận bất cứ giải pháp nào áp đặt lên Trung Quốc”.

Bắc Kinh đã nhiều lần khẳng định sẽ không tuân thủ phán quyết của PCA về vụ kiện của Philippines. Trong những tháng gần đây Trung Quốc đã vận động nhiều quốc gia ủng hộ lập trường của họ. Trong khi đó, Mỹ và các nước châu Âu đã liên tục kêu gọi Trung Quốc thi hành phán quyết của tòa án này.

Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã ra tuyên bố “ủng hộ việc giải quyết một cách hòa bình các tranh chấp ở Biển Đông, bao gồm cả việc sử dụng các cơ chế luật pháp quốc tế như Tòa Trọng tài”.

Nguồn tin từ Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 30.6 tiết lộ, phát biểu tại Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ - Trung Quốc tại Bắc Kinh từ ngày 5 đến 7.6, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry khẳng định, nếu Bắc Kinh đơn phương lập Vùng Nhận dạng Phòng không trên các vùng biển tranh chấp, Washington sẽ “buộc phải hành động”.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền phi lý gần như toàn bộ Biển Đông.

Philipines đã chính thức nộp đơn kiện Trung Quốc từ tháng 1.2013 chiếu theo một điều khoản của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển ( UNCLOS). Vụ kiện này được tiến hành sau khi Trung Quốc chiếm giữ bãi cạn Scarborough của Philippines vào năm 2012. Theo Manila, những đòi hỏi chủ quyền của Bắc Kinh, thể hiện qua bản đồ “đường lưỡi bò” là trái với UNCLOS.

Trên Reuters, luật sư Paul Reichler, người phụ trách hồ sơ vụ kiện Trung Quốc của Philippines nói rằng, có khả năng phán quyết mà PCA ở La Haye dự kiến đưa ra sẽ bác bỏ mọi cơ sở pháp lý của Bắc Kinh đối với các tuyên bố chủ quyền ở hầu hết Biển Đông. Ông cũng nhấn mạnh Trung Quốc sẽ bị coi là một “quốc gia ngoài vòng pháp luật” nếu họ không tôn trọng phán quyết này.

Trong bài trả lời phỏng vấn hãng tin Reuters, luật sư Reichler bày tỏ sự tin tưởng rằng PCA sẽ ra phán quyết có lợi cho Manila vào ngày 12.7 tới trong vụ kiện chống lại Trung Quốc.

Vài giờ sau khi tòa tuyên bố thời điểm ra phán quyết, ông Reichler nói: “Chúng tôi tự tin rằng chúng tôi sẽ thắng kiện một cách xứng đáng”, và gọi vụ kiện này là một trong những vụ có ảnh hưởng sâu rộng nhất của PCA.

Lính hải quân Trung Quốc trên hàng không mẫu hạm Liêu Ninh.

Tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông dựa trên cái gọi là “đường 9 đoạn” với phạm vi bao trùm cả khu vực trung tâm Đông Nam Á và hàng trăm đảo và rạn san hô đang tranh chấp với nhiều quốc gia. Đây đều là các khu vực giàu hải sản và có trữ lượng dầu mỏ, khí đốt lớn.

Ông Reichler nói rằng một phán quyết chống lại Bắc Kinh “sẽ phủ nhận mọi cơ sở pháp lý của Trung Quốc trong các tuyên bố chủ quyền như vậy”. Manila lập luận rằng tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đã vi phạm Công ước LHQ về Luật Biển (UNCLOS) và hạn chế quyền khai thác tài nguyên và đánh bắt cá trong vùng đặc quyền kinh tế của họ.

Ông Reichler cho rằng với việc bác bỏ phán quyết này, Trung Quốc đang “tự tuyên bố mình là một quốc gia ngoài vòng pháp luật”. Ông Reichler là luật sư quốc tế nổi tiếng vì thường đại diện cho các nước nhỏ trong những vụ kiện chống lại nước lớn. Trong số những vụ kiện mà ông tham gia, phải kể đến vụ kiện hồi những năm 1980 khi Nicaragua cáo buộc Mỹ tài trợ phe nổi dậy cánh hữu Contra chống lại chính phủ cánh tả.

Ông Reichler nói: “Có thể cuối cùng… Trung Quốc sẽ nhận ra rằng họ sẽ mất nhiều hơn được từ việc kích động bất ổn và không tôn trọng pháp luật”.