Tìm cách lách luật, không giảm giá bán sữa

“Giá sữa giảm, có nằm mơ!”

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long đã không ít lần khẳng định: “Nghị định 100 sẽ tạo ra hành lang pháp lý quan trọng bảo vệ trẻ em, hạn chế tối đa tác động của quảng cáo, tiếp thị thông tin, truyền thông có thể ảnh hưởng đến quyền được bú sữa mẹ của các em, đồng thời kéo giảm giá sữa”. Với hàng loạt hành vi “cấm” trong quảng cáo sữa của Nghị định 100, Bộ Tài chính cũng tin tưởng sẽ khiến các doanh nghiệp (DN) sữa không thể mạnh tay chi tiền quảng cáo, hoa hồng, tiếp thị như trước, buộc các DN phải giảm chi phí quảng cáo, giảm giá thành sản phẩm sữa.

Người tiêu dùng vẫn chưa được hưởng lợi với giá sữa (ảnh minh họa,chụp tại BigC Thăng Long, Hà Nội). Đàm Duy

Chị Vân Anh - chủ một hàng sữa ở phố Hàng Buồm cho hay, các hãng đều không có thông báo giảm giá sữa. Nhiều sản phẩm sữa thì các đại lý cũng không có hàng để bán vì hãng không sản xuất theo vỏ hộp cũ mà đang chuẩn bị chuyển sang vỏ hộp mới, trong đó sẽ tính toán ghi lại hết độ tuổi của trẻ trên mỗi sản phẩm để “né” Nghị định 100. Thậm chí, anh Nguyễn Đăng Hà- chủ một cửa hàng sữa lớn tại phố Tây Sơn tỏ ra thạo tin, khẳng định: “Tới đây, nhiều loại sữa cho trẻ khung từ 1-3 tuổi sẽ được nhà sản xuất thay vào chỉ còn 1-2 tuổi, và sữa cho trẻ từ 3-6 tuổi thành từ 2-6 tuổi hoặc những cách ghi khác nhau nữa để “lách” nghị định, nên người tiêu dùng chỉ có nằm mơ thì giá sữa mới giảm”.

Có được xử lý nghiêm?

Không chỉ giá sữa không giảm mà các quảng cáo sữa vi phạm vẫn còn với lý do đây là các chương trình khuyến mãi đã áp dụng từ trước tết (trước 1.3). Nhiều nhãn sữa bán sữa tặng kèm 1 chai dầu ăn, có nhãn tặng ba lô; có nhãn tặng 1 xe đạp trẻ em hoặc 1 xe lắc; nếu mua số lượng lớn có thể được tặng 1 nồi nấu canh hoặc 1 nồi nấu bột... Một số đại lý sữa không còn trưng các biển khuyến mãi, nhưng khi có khách mua đều thông báo về quà tặng.

Trước phản ánh của báo chí về việc còn nhiều vi phạm trên thị trường sữa, TS Nguyễn Huy Quang-Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết, các vi phạm đều cần phải xử lý nghiêm. Không chỉ hãng sữa vi phạm thì xử lý hãng sữa, mà các siêu thị, đại lý kinh doanh bán lẻ, nếu vì kích cầu sản phẩm sữa dành cho trẻ dưới 24 tháng mà tự ý đưa vào các chương trình khuyến mãi cũng sẽ phải xử lý nghiêm.

Còn nhớ, kết luận thanh tra của Bộ Tài chính với 5 DN kinh doanh sữa lớn (công bố cuối năm 2014) cho thấy, năm 2013 và 3 tháng đầu năm 2014, các DN đã chi vượt mức quy định đối với việc quảng cáo dành cho các mặt hàng sữa cho trẻ em dưới 6 tuổi. 4/5 công ty đã chi 386 tỷ đồng dành cho quảng cáo sữa. Điều này đã làm tăng giá thành, tăng giá bán sản phẩm sữa dành cho trẻ em dưới 6 tuổi, tương ứng từ 2,18-16,39%.

Theo chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long, các chi phí quảng cáo, tiếp thị… được xem là cái “phao” để các DN vin vào đó mà tăng giá, neo giá cao và không giảm giá. Theo ông Long, thực tế này đã lý giải vì sao giá sữa tại Việt Nam luôn cao ngất và chỉ có tăng không có giảm. Tất cả là do các DN và đại lý sữa đã chi quá nhiều cho quảng cáo, tiếp thị... và chi phí này luôn vượt khung quy định. Thông thường, các hãng sữa nước ngoài chi phí cho quảng cáo, bán hàng tới trên 30% chi phí kinh doanh; thậm chí có DN lên tới 60-70%. Kết quả thanh tra của Bộ Tài chính năm qua cũng cho thấy, giá sữa thường được đẩy lên gấp 2-3 lần giá vốn. Nhiều sản phẩm sữa ngoại, nhất là những loại sữa dùng riêng cho trẻ nhỏ, người bệnh còn được đẩy giá cao tới gần 4 lần giá vốn.