Tướng Cương: TT Trump có thể kích hoạt "thùng thuốc súng" Trung Đông

- Tình hình Trung Đông đang trở nên ngày càng hỗn loạn sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran hôm 8.5 và ngay sau đó, Israel có những màn đấu pháo và tên lửa dữ dội với Cộng hòa Hồi giáo trên lãnh thổ Syria. Theo Thiếu tướng, việc ông Trump xé bỏ thỏa thuận hạt nhân với Iran có nguy cơ kích nổ "thùng thuốc súng" Trung Đông hay không?  

Tháng 7.2015, Iran và nhóm P5+1 (gồm Mỹ, Nga, Trung Quốc, Pháp, Anh và Đức) đã đạt được một thỏa thuận hạt nhân lịch sử sau hơn 1 thập kỷ đàm phán. Thỏa thuận này trở thành một văn kiện quốc tế vì được Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc chuẩn y và chấp nhận, phản ánh đúng, đầy đủ nguyện vọng của cộng đồng quốc tế.

Tuy nhiên, bây giờ Tổng thống Donald Trump lại quyết định rút khỏi thỏa thuận này. Theo tôi, quyết định của ông Trump là một sai lầm lịch sử. Và quyết định này rất nguy hiểm, sớm hay muộn thì cũng có nguy cơ dẫn đến một cuộc xung đột vũ trang mới ở Trung Đông. Tôi cho rằng, cộng đồng quốc tế hiện phải đoàn kết để ngăn chặn viễn cảnh chiến tranh có thể khiến hàng triệu người phải chết.

Thiếu tướng Lê Văn Cương, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược Bộ Công an. Ảnh: Viettimes.

- Iran đến nay vẫn cam kết tuân thủ thỏa thuận hạt nhân bất kể Mỹ có tham gia hay không. Nhưng một khi phải hứng đòn trừng phạt của Mỹ trở lại, Iran có thể đáp trả thế nào thưa Thiếu tướng?

Thật ra, bản thân các nước đồng minh của Mỹ là Anh, Pháp, Đức đều không đồng tình với quyết định của Tổng thống Trump. Điều đó cho thấy, ngay cả phương Tây cũng chia rẽ vì vấn đề này. Còn về phản ứng của Iran thì có thể xảy ra 2 phương án. Một là Tổng thống Iran Rouhani được sự đồng ý của lãnh tụ tối cao Ayatollah Ali Khamenei tiếp tục duy trì thỏa thuận hạt nhân đã ký năm 2015 nếu các nước còn lại cũng giữ nguyên cam kết. Hai là, Iran cũng rút ra.

Việc đến nay Iran vẫn tuyên bố duy trì thỏa thuận theo tôi đã phản ánh thái độ hết sức mềm mỏng trên tinh thần “còn nước còn tát” của giới lãnh đạo Cộng hòa Hồi giáo Iran. 

Tên lửa bay qua bầu trời Daraa, Syria đêm 10.5 khi Israel nã 60 tên lửa vào Syria. Ảnh: Reuters.

- Vậy theo Thiếu tướng tại thời điểm này, có cách nào để các bên tránh xung đột và hạ nhiệt căng thẳng không?

 Bây giờ phương án có thể ngăn chặn được nguy cơ nổ ra một cuộc xung đột đẫm máu, có khả năng lôi kéo cả các cường quốc khác vướng vào, trước hết theo tôi là phải phát huy vai trò của Liên Hợp Quốc. Hơn lúc nào hết, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc phải tổ chức một cuộc họp khẩn và ra nghị quyết giữ nguyên thỏa thuận hạt nhân giữa Iran và nhóm P5+1.

Nếu Hội đồng Bảo an không giải quyết được, thì phải đưa vấn đề ra Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc. Như vậy, việc đầu tiên là, Liên Hợp Quốc – cơ quan quốc tế lớn nhất hiện nay phải làm hết trách nhiệm của mình trong vai trò giữ gìn hòa bình thế giới.

Thứ 2, các cường quốc như Nga, Trung Quốc, cũng như Anh, Đức, Pháp phải đoàn kết, có thái độ kiên quyết phản đối hành động của chính quyền Trump. Đặc biệt, 2 nước hạt nhân là Nga và Trung Quốc phải lôi kéo được các nước khác đứng về một phía, tạo thành một sức mạnh tập thể to lớn để ngăn chặn nguy cơ xảy ra cuộc xung đột quân sự ở Trung Đông.

Thứ 3 là cộng động quốc tế cần phải hành động mạnh mẽ. Hàng nghìn thành phố trên thế giới cần phải xuống đường biểu tình để phản đối những hành vi hung hăng hiếu chiến cũng như nguy cơ chiến tranh. Nếu hàng tỷ người xuống đường biểu tình thì sẽ tạo nên một nguồn sức mạnh vô cùng lớn.

Xin chân thành cảm ơn Thiếu tướng!