Đặt cược vào kit xét nghiệm Covid-19 giá rẻ của Trung Quốc, Peru trả giá đắt

Khi đại dịch Covid-19 bùng phát, các quan chức Peru đã phải đối mặt với một tình thế khó khăn. Họ biết rằng xét nghiệm phân tử là phương pháp tốt nhất để phát hiện chính xác virus SARS-CoV-2, nhưng họ không có cơ sở vật chất phòng thí nghiệm và nhân lực để vận hành chúng.

Nhưng có một lựa chọn thay thế rẻ hơn: xét nghiệm kháng thể nhanh. Những kit xét nghiệm nhanh, đặc biệt là kit xét nghiệm có nguồn gốc từ Trung Quốc đang tràn ngập thị trường với giá chỉ bằng một phần nhỏ chi phí đầu tư cơ sở vật chất phòng thí nghiệm. Chúng có khả năng cho ra kết quả xét nghiệm ban đầu chỉ trong vòng vài phút với các bước vô cùng đơn giản.

Hồi tháng 3, Tổng thống Peru Martin Vizcarra tuyên bố đã ký hợp đồng mua 1,6 triệu kit xét nghiệm Covid-19, điều gây nên luồng phản ứng dư luận trái chiều dữ dội. Đến nay, dựa trên hàng loạt ý kiến chuyên gia cũng như thử nghiệm trên bệnh nhân và tình hình báo cáo sức khỏe các ca nhiễm Covid-19, có thể thấy việc Peru đặt cược vào các kit xét nghiệm kháng thể nhanh đang đưa quốc gia vào một tình huống nguy hiểm. 

Theo thống kê của Đại học Johns Hopkins, hiện Peru là quốc gia có tỷ lệ tử vong do Covid-19 lớn nhất trên toàn cầu. Các chuyên gia cho rằng phương pháp thử nghiệm sai lầm, đặt cược vào kit xét nghiệm kháng thể giá rẻ từ Trung Quốc chính là một phần lý do.

Kit xét nghiệm không thể giúp phát hiện sớm nhiễm trùng Covid-19 nên khó phân loại và cách ly nhanh chóng người bệnh. Nếu các ca nhiễm Covid-19 được chẩn đoán và phát hiện sớm, người bệnh và người tiếp xúc gần sẽ được cách ly sớm, chấm dứt chuỗi lây nhiễm. Nhưng tại các quốc gia có thu nhập thấp như một số nước Châu Phi và Mỹ Latinh mà điển hình là Peru, họ không có năng lực để tiến hành các xét nghiệm trên máy móc chuyên dụng để phát hiện vật chất di truyền của virus như vậy.

Tờ Associated Press trích lời các nhà dịch tễ học cho biết việc lạm dụng kit xét nghiệm nhanh còn dẫn đến lượng lớn ca âm tính và dương tính giả, góp phần thúc đẩy sự bùng phát của dịch bệnh. Một số loại kit xét nghiệm nhanh mà Peru hiện đang sử dụng đã bị từ chối ở Mỹ do các phân tích độc lập cho thấy chúng không đáp ứng được tiêu chuẩn phát hiện chính xác Covid-19.

Tiến sĩ Victor Zamora, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Peru nhận định: “Đây là một thất bại… Chúng ta nên dừng các xét nghiệm nhanh ngay lúc này”. 

Trong nhiều năm, Peru chỉ đầu tư một phần nhỏ GDP vào lĩnh vực chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Và dịch Covid-19 chính là tác nhân trực tiếp phơi bày những khiếm khuyết rõ ràng đó.

John Nkengasong, giám đốc CDC châu Phi hồi tháng 4 nhận định trên tạp chí Nature rằng: “Sự sụp đổ của tinh thần hợp tác toàn cầu và sự thất bại của đoàn kết quốc tế đã đẩy Châu Phi ra khỏi thị trường chẩn đoán Covid-19”.