Mua rẻ tài sản của bầu Đức, Thaco của tỷ phú Trần Bá Dương lãi nghìn tỷ

CTCP Ô tô Trường Hải (Thaco, OTC: THA) của ông Trần Bá Dương vừa công bố Báo cáo tài chính hợp nhất năm 2019 với lãi ròng sụt giảm 21% so với năm liền trước.

Lợi nhuận khác tăng vọt, "kìm đà rơi" lợi nhuận năm 2019 của Thaco

Trong đó, doanh thu về bán hàng và cung cấp dịch vụ tại ông lớn ngành ô tô này giảm 2.585 tỷ đồng, tương đương 4,4% so với năm 2018.

Tương tự, giá vốn hàng bán năm 2019 của Thaco có giảm nhưng mức giảm có phần "khiếm tốn" khoảng 2% so với năm trước, xuống còn gần 46.639 tỷ đồng. Từ đó dẫn đến lãi gộp của Thaco giảm 16%, ghi nhận gần 9.869 tỷ đồng.

Trong năm 2019, Thaco thực hiện hàng loạt thương vụ "giải cứu" bầu Đức và "vua cá tra" Dương Ngọc Minh. Để có được dòng tiền lớn cho hoạt động, Thaco của ông Trần Bá Dương đã đẩy mạnh đi vay khiến nợ vay tăng gấp 1,6 lần.

Theo đó, tại thời điểm cuối năm 2019, nợ phải trả của Thaco tăng 23.824 tỷ đồng, tương đương tăng 54,5% so với thời điểm cuối năm trước. Trong đó, vay nợ ngắn hạn tăng 6.883 tỷ đồng, tương đương 30,9% lên 29.153 tỷ đồng. Đáng chú ý, nợ vay dài hạn tăng tới 8.615 tỷ đồng, tương đương 3,3% lên 11.234 tỷ đồng. Tổng nợ vay tại Thaco của ông Trần Bá Dương lên tới 40.387 tỷ đồng, cao hơn hẳn so với vốn chủ sở hữu.

Điều này đã khiến cho chi phí lãi vay của Thaco tăng mạnh tới 142%, "ăn mòn" 1.675 tỷ đồng và bằng 31,2 lợi nhuận của Thaco trong năm 2019.

Bên cạnh đó, tất cả các chi phí khác của Thaco đều tăng. Chi phí tài chính tăng 43%, từ 1.578 tỷ đồng lên 2.256 tỷ đồng. Chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp tăng từ 1.939 tỷ đồng lên 2.619 tỷ đồng và từ 1/934 tỷ đồng lên 2.156 tỷ đồng, tương ứng với mức tăng lần lượt là 35% và 12%.

Doanh thu giảm nhưng chi phí tăng khiến lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh của Thaco giảm sâu, giảm 3.577 tỷ đồng, tương đương 51,4%. Tuy nhiên, do khoản lợi nhuận khác trong năm 2019 "vọt" lên 2.184 tỷ đồng (trong năm 2018 lỗ 16,2 tỷ đồng) nên lợi nhuận sau thuế tại Thaco chỉ giảm nhẹ, giảm 903 tỷ đồng, tương đương 14,4%.

Tính đến cuối tháng 3/2019, tổng tài sản của tập đoàn do ông Trần Bá Dương làm Chủ tịch đạt trên 106.794 tỷ đồng, tăng 42,7%. Mức tăng này phần lớn đến từ việc tăng nhanh của tài sản dài hạn trong cơ cấu tài sản của Thaco.

Đặc biệt, tại thời điểm 31/12/2019, các khoản phải thu của Thaco giảm nhẹ 3%, xuống hơn 16.918 tỷ đồng. Ngược lại, hàng tồn kho lại tăng 25%, lên mức 34.770.5 tỷ đồng. 

Tại thời điểm này, Thaco cũng có khoản đầu tư tài chính dài hạn gấp 39 lần đầu năm, ghi nhận gần 2.642.3 tỷ đồng. Trong đó, Thaco của ông Trần Bá Dương đầu tư vào HA Agrico hơn 2.627.5 tỷ đồng, tương đương với tỷ lệ sở hữu 26,29%.

Thaco của ông Nguyễn Bá Dương mua rẻ tài sản của bầu Đức, lãi nghìn tỷ

Liên quan đến khoản lợi nhuận khác "vọt" lên 2.184 tỷ đồng giúp kìm hãm bớt đà giảm về lợi nhuận của Thaco trong năm 2019, Thaco của ông Trần Bá Dương đề cập, trên 90% khoản thu nhập này là khoản lãi phát sinh từ giao dịch mua rẻ (2.079,5 tỷ đồng) liên quan đến công ty con của Thaco.

Cụ thể, thuyết minh tại mục 4 của báo cáo kiểm toán năm 2019 về "mua cổ phần của Công ty Cổ phần Xây dựng và phát triển Nhà Hoàng Anh" cho thấy, trong tháng 10/2019, CTCP Đầu tư Địa Ốc Đại Quang Minh (DQM), công ty con của Thaco đã hoàn tất việc nhận chuyển nhượng cổ phần tương ứng tỷ lệ sở hữu là 47,94% của CTCP Xây dựng và Phát triển Nhà Hoàng Anh (HA Land) từ Công ty Cổ phần Hoàng Anh Gia Lai (HAG) của ông Đoàn Nguyên Đức (bầu Đức) với số tiền là gần 2.778 tỷ đồng.

Cũng tại ngày này, DQM cũng đã hoàn tất việc nhận chuyển nhượng cổ phần tương ứng với tỷ lệ sở hữu là 52,06% của HA Land từ các cổ đông hiện hữu với số tiền là 2.863,2 tỷ đồng.

Theo đó, HA Land đã trở thành công ty con của Thaco kể từ ngày hoàn tất việc nhận chuyển nhượng với tổng số tiền là 5.641 tỷ đồng và tỷ lệ sở hữu của Công ty tại HA Land là 77,49%. Tại ngày mua, HA Land sở hữu một công ty con là Hoang Anh Gia Lai Myanmar Co., Ltd (HA Myanmar) toa lạc tại Myanmar, Công ty con này đang sở hữu quyền thuê đất dài hạn để xây dựng và phát triển các dự án bất động sản tại Myanmar.

Theo số liệu công bố của Thaco đưa ra tại báo cáo tài chính này, giá trị hợp lý của tài sản và nợ phải trả có thể xác định được của HA Land và HA Myanmar vào ngày mua như sau: Tài sản giá trị 15.040 tỷ đồng; nợ phải trả 5.234 tỷ đồng; tài sản thuần theo giá trị hợp lý được xác định là 9.806 tỷ đồng; Tổng giá phí hợp nhất kinh doanh là 5.841 tỷ đồng.

"Giá trị hợp lý của tài sản cố định, bất động sản đầu tư và chi phí xây dựng cơ bản dở dang là 14.597 tỷ đồng. Trong đó, quyền thuê đất dài hạn là 9.362 tỷ đồng, tăng 8.378 tỷ so với giá trị ghi sổ sách, là khoản tăng giá trị quyền sử dụng đất mà HA Myanmar, công ty con của Tập đoàn sở hữu vào ngày hợp nhất kinh doanh. Do đó, thuế thu nhập doanh nghiệp hoãn lại phải trả cũng tăng tương ứng với giá trị là 2.084 tỷ đồng và lãi phát sinh từ giao dịch mua rẻ kể trên là 2.079 tỷ đồng", báo cáo tài chính của Thaco chỉ rõ.

Cũng trong năm 2019, Thaco của ông Trần Bá Dương thực hiện các giao dịch mua tài sản liên quan đến doanh nghiệp của bầu Đức bao gồm: Đầu tư vào Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Cao su Đông Dương. Giao dịch này hoàn thiện vào tháng 7/2019 khi Thadi, công ty con của Tập đoàn của ông Trần Bá Dương hoàn tất việc nhận chuyển nhượng 100% vốn góp trong Đông Dương từ Công ty Cổ phần Nông nghiệp Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai (HA Agrico) của bầu Đức với tổng giá trị hơn 3.055 tỷ đồng. Theo đó, Đông Dương trở thành công ty con của Thaco kể từ thời điểm đó.

Tại thời điểm mua, Đông Dương sở hữu hai công ty con là Eastern Rubber (Cambodia)Co.,Ltd và Binh Phuoc kratie Rubber 2 Co., Ltd tại Campuchia, các công ty con này sở hữu quyền thuê đất dài hạn để canh tác nông nghiệpcó tổng diện tích là 9.634 héc ta. Chênh lệch giữa giá trị đầu tư và giá trị tài sản thuần của Đông Dương phát sinh từ giao dịch này là 2.307 tỷ đồng.

Tương tự, 10/ 9/2019, Thadi hoàn tất việc chuyển nhượng 99,875% vốn góp trong Đông Pênh từ HA Agrico của bầu Đức với tổng giá trị 2.871 tỷ đồng. Chênh lệch giữa giá trị đầu tư và giá trị tài sản thuần phát sinh từ giao dịch này là 2.150 tỷ đồng.

Ngày 24/9, Thadi của tỷ phú Trần Bá Dương hoàn tất việc chuyển nhượng 100% vốn góp trong Trung Nguyên của HA Agrico với tổng giá trị 1.700 tỷ đồng. Theo đó, Trung Nguyên trở thành công ty con của Tập đoàn kể từ ngày này. Chênh lệch phát sinh là 509 tỷ đồng.

Giá trị của các giao dịch này được Thaco của ông Trần Bá Dương phân bổ phù hợp trong báo cáo tài chính kiểm toán 2019 của Thaco.