Nghịch lý: Lợn hơi xuất chuồng 45.000 đồng, bán ra thị trường 90.000 đồng

Chiều tối 5/5, phiên họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 4/2020 đã diễn ra dưới sự chủ trì của Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP, Người phát ngôn của Chính phủ Mai Tiến Dũng và trong điều kiện vẫn bảo đảm giãn cách theo quy định phòng chống dịch Covid-19.

Tại cuộc họp, một trong những vấn đề được nhiều người quan tâm là thời gian qua giá thịt lợn được đẩy lên rất cao, trong khi việc tái đàn gặp nhiều khó khăn. Chính phủ cũng đã nhiều lần yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) nhập khẩu thịt lợn để điều tiết thị trường, song tình hình vẫn chưa được cải thiện nhiều cũng đã được các Bộ, ngành giải đáp.

Theo đó, Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải cho biết, hiện nay, cơ chế quản lý giá, trong đó có thịt lợn đang theo cơ chế thị trường, cơ chế giữa cung và cầu.

Có nhiều yếu tố tác động đến giá thịt lợn tăng cao trong thời gian qua, kể như thịt lợn là thói quen tiêu dùng được người dân sử dụng rất nhiều. Dù có những thời điểm giá gia cầm rẻ nhưng do thói quen tiêu dùng của người dân, cùng với đặc điểm thịt lợn tiện cho chế biến món ăn, hợp khẩu vị người việt nam nên khi nguồn cung không đủ cầu sẽ đẩy giá lên cao là điều tất yếu.

Theo ông Hải, dịch tả lợn châu phi đã ảnh hưởng rất lớn đến tổng đàn lợn trên toàn quốc, kể cả sau khi dập dịch cơ bản (nhiều tỉnh chưa công bố hết dịch), người chăn nuôi chưa yên tâm tái đàn vì sợ lợn chết; nông dân gặp khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn để tái đàn trong khi con giống đắt hơn 2 đến 3tr/con giống.

"Báo cáo NN&PTNT, tổng đàn lợn 2019 giảm 21% so với 2018, nhiều địa phương cho biết mức sụt giảm đến trên 50% so với cùng kỳ. Trong khi đó, hiện nay, một số DN lớn chiếm khoảng 35 % thị phần, 65% còn lại do hộ chăn nuôi nhỏ lẻ cung cấp. Tuy nhiên, những đối tượng này đang gặp khó khăn trong việc tái đàn, tiếp cận nguồn vốn nên nguồn cung càng bị thiếu hụt", ông Hải cho hay.

Để giái quyết vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Công thương cho rằng, có 2 cách để tăng nguồn cung thịt lợn cho thị trường. Thứ nhất là tiến hành tái đàn, song vấn đề này không thể thực hiện ở một khoảng thời gian ngắn khi giá lợn giống cao, ngoài ra, phải mất 6-8 tháng lợn mới có thể xuất chuồng. Theo báo cáo của DN và địa phương, dự đoán hết năm 2020 đàn lợn mới quay lại như trước khi dịch tả lợn châu phi.

Thứ 2 là Thủ tướng, Phó Thủ tướng Chính phủ, yêu cầu Bộ NN&PTNT phối hợp với Bộ Công thương, và các bộ ngành có liên quan nhập khẩu thịt lợn để bù đắp lượng thịt bị thiếu hụt. Đến hết tháng tư, theo con số của Hải quan thì số lượng thịt lợn nhập được 45.000 tấn so với 100.000 tấn được giao.

Trong thời gian tới, đối với sự quyết liệt chỉ đạo Chính phủ, cố gắng tích cực của các bộ, ngành, địa phương, hộ chăn nuôi hy vọng từ nay đến cuối năm sẽ bình ổn.

Không có việc độc quyền trong việc cung cấp thịt lợn ra thị trường.

Theo quy định của pháp luật hiện hành, các DN khi nhập khẩu hiện nay chỉ phải đến các Bộ ngành liên quan đến vệ sinh an toàn thực phẩm và chất lượng lợn nhập khẩu. Đến Bộ NN&PTNT, trực tiếp là Cục Thú y, Cục Thú y có giấy đến chi Cục Thú y các vùng để làm thủ tục. Sau khi nhận được giấy của Chi Cục Thú y vùng, DN chỉ cần đến cơ quan Hải quan tại các cửa khẩu để làm thủ tục nhập khẩu.

"DN muốn nhập thịt lợn, không phải qua bất kỳ một bộ nào khác, kể cả Bộ Công thương, nên không có chuyện độc quyền, tác động trong việc nhập khẩu, cung cấp thịt lợn ra thị trường", ông Hải nhấn mạnh.

Ông Hải cho biết thêm, hiện tại có 20 DN trong lĩnh vực chăn nuôi lợn chiếm thị phần 35% trong chăn nuôi. Đối với những DN này, cơ quan chức năng  đã có những  cuộc kiểm tra kết luận không có vi phạm chiếm lĩnh thị trường.

Tuy nhiên, vì chiếm lĩnh khoảng thị trường đến 35 %, nên nhiều DN có ảnh hưởng lớn, dẫn đến việc giá lợn hơi xuất chuồng chỉ khoảng 45-50.000 đồng/kg, khi bán cho người dân lên đến 80-90.000 đồng/kg.

"Khi có ý kiến của Chính phủ đã cam kết hạ giá hơi xuống 70.000 đồng/kg, song thực tế đối tượng kinh doanh thương lái mua được giá này rất ít. Đây là việc các cơ quan, Bộ Công thương cần chú ý đến cạnh tranh lành mạnh, bảo vệ người tiêu dùng. Bộ Tài Chính được giao xem xét kiểm tra nộp thuế, phí, giá cả có hợp lý hay không," ông Hải nói.

Liên quan đến vấn đề này, đại diện Bộ KHĐT cũng cho biết, Bộ KHĐT có những buổi làm việc với DN nông nghiệp. Đối với thịt lợn có thách thức rất lớn là thói quen tiêu dùng. Người dân không quen dùng thịt lợn nhập khẩu. Dẫn đến việc DN nhập khẩu thịt lợn về dè dặt, lo không bán được, nên ít DN tham gia vào thị trường thịt lợn nhập khẩu.