Không hạ chuẩn cho vay, doanh nghiệp vay vốn cách nào?

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa đưa ra dự thảo sửa đổi Thông tư số 01/2020/TT-NHNN (Thông tư 01) theo hướng kéo dài thời hạn hỗ trợ cho khách hàng chịu ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.

Sự thay đổi cần thiết

Theo đó, NHNN dự kiến kéo dài thời gian cơ cấu lại thời hạn trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ đối với các khoản cho vay, cho thuê tài chính phát sinh nghĩa vụ trả nợ trong khoảng thời gian từ ngày 23/1/2020 đến ngày 31/12/2020 thay vì phải kết thúc vào 23/1 năm nay.

Đồng thời, cho phép tổ chức tín dụng, chi nhánh Ngân hàng nước ngoài (NHNg) được cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn, giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ đủ tiêu chuẩn đối với nợ được giải ngân từ ngày 23/01/2020 đến trước ngày 25/4/2020.

TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính ngân hàng, thừa nhận việc kéo dài thời gian cơ cấu trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ theo dự thảo thông tư sửa đổi này là cần thiết.

Ông Hiếu lý giải, vì sau ngày 23/1 cũng là giai đoạn dịch bệnh diễn ra phức tạp khiến các DN gặp nhiều khó khăn do hoạt động kinh doanh bị ngưng trệ. Vì thời gian dịch bệnh diễn ra khá lâu nên không thể nào sau khi Chính phủ tuyên bố hết dịch mọi thứ trở lại bình thường.

"Chưa kể, ở nhiều nước trên thế giới dịch bệnh vẫn chưa kiểm soát được hết nên DN sẽ còn đối mặt với rất nhiều khó khăn chẳng hạn như ngành du lịch, kinh doanh khách sạn... phải mất thời gian dài họ mới có thể kinh doanh tốt trở lại. Do đó, DN cần có thời gian hồi phục dài hơn ít nhất là 6 tháng sau khi Thủ tướng công bố hết dịch", ông Hiếu cho hay.

Không hạ chuẩn cho vay, DN tiếp cận vốn cách nào?

Đánh giá cao việc NHNN xem xét mở rộng đối tượng, thời gian giãn nợ, cơ cấu thời hạn trả nợ, song theo phản ảnh của một số doanh nghiệp khó khăn tiếp cận các gói tín dụng ưu đãi vẫn hiện hữu. Thế nhưng, trong Dự thảo sửa đổi lần này, vẫn không hề đề cập tới việc nới lỏng điều kiện cho vay đối với các doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp cho rằng, dù NHNN có mở rộng đối tượng hỗ trợ nhưng không lại không hạ chuẩn cho vay không khác nào "đánh đố" doanh nghiệp.

Nhìn nhận về vấn đề này, TS Nguyễn Trí Hiểu cho rằng, không thể thực hiện hạ chuẩn cho vay được. "Hạ chuẩn cho vay tức là chúng ta phải chấp nhận nợ xấu thời điểm hiện tại và cả trong tương lai. Đó là điều rất rủi ro cho hệ thống nên vấn đề hạ chuẩn là không thể. Đặc biệt trong lúc này nền kinh tế, DN suy yếu, nếu lơ là quản lý rủi ro trả giá đắt dù hiểu DN đang rất cần hỗ trợ", ông Hiếu cho hay.

Vị chuyên gia này cho rằng, để DN vẫn có thể vay được vốn, mà ngân hàng không cần phải hạ chuẩn tín dụng thì cần phải tăng cường vai trò hệ thống Quỹ bảo lãnh tín dụng (BLTD) cho DNNVV. Chỉ có hệ thống này mới giúp DNNVV và DN đang bị tác động bởi dịch bệnh có thể vay được vốn mới tại các ngân hàng.

Hiện tại tình hình tài chính của DN suy giảm, họ không còn tài sản đảm bảo, thanh khoản dòng tiền, nếu không có sự bảo lãnh của Quỹ bảo lãnh tín dụng thì họ không thể vay được vốn tại ngân hàng. Do vậy, vai trò của Quỹ bảo lãnh tín dụng lúc này là rất quan trọng. Nếu họ không nâng cao vai trò giúp DN tiếp cận vốn nhiều hơn, thì bước vào giai đoạn hồi phục rất nhiều DN không còn có mặt để đóng góp cho nền kinh tế nữa. Đây không những tạo rủi ro mà còn gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế.

"Lúc này nếu không có sự vào cuộc quyết liệt của Quỹ bảo lãnh tín dụng thì khả năng tiếp cận vốn của DNNVV sẽ hạn chế rất nhiều. Muốn làm được vậy, theo tôi cần phải sửa đổi Nghị định 34/2018/NĐ-CP quy định về thành lập, tổ chức hoạt động của Quỹ bảo lãnh tín dụng cho DNNVV. Điều thay đổi đầu tiên là thay vì duy trì mô hình các Quỹ bảo lãnh tín dụng tại địa phương thì chỉ tập trung Quỹ bảo lãnh tín dụng quốc gia. Vì các Quỹ bảo lãnh tín dụng tại địa phương quy mô vốn nhỏ mà bị ràng buộc bởi nhiều quy định rất khó phát huy được vai trò hiệu quả.

Chẳng hạn, một tỉnh có Quỹ bảo lãnh tín dụng với vốn điều lệ là 300 tỷ đồng, họ được phép bảo lãnh không quá 3 lần vốn tự có. Với một tỉnh hàng trăm nghìn DN thì 900 tỷ đồng như muối bỏ bể. Chưa kể quy định ràng buộc về trách nhiệm bảo toàn vốn… khiến cho các quỹ lại càng tỏ ra thận trọng hơn. Vì vậy, nên tập trung vào một đầu mối và tăng nguồn lực tài chính cho Quỹ bảo lãnh tín dụng quốc gia với vốn điều lệ khoảng 10 nghìn tỷ đồng. Và đặt chi nhánh tại các tỉnh thành trên cả nước. 

Hiện toàn quốc có 28 Quỹ BLTD với tổng nguồn vốn là hơn 1.450 tỷ đồng. Đây là số tiền quá nhỏ so với nhu cầu của cộng đồng DN, nhất là trong thời kỳ đại dịch Covid-19. Tôi nghĩ việc cải tổ các Quỹ BLTD là vô cùng cần thiết", ông Hiếu nêu khuyến nghị.