Đường sắt Cát Linh - Hà Đông: Tổng thầu Trung Quốc "đòi" 50 triệu USD, chưa hẹn ngày chạy tàu

Chính phủ vừa có báo cáo gửi Quốc hội tình hình thực hiện một số dự án trọng điểm ngành Giao thông vận tải, trong đó có đề cập đến nhiều dự án chậm tiến độ.

Trong đó, điển hình là dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông tiếp tục kéo dài thời gian đưa vào khai thác do các kỹ sư và chuyên gia kỹ thuật người Trung Quốc chưa thể quay lại Việt Nam sau dịch Covid-19.

Báo cáo về tiến độ dự án đến thời điểm này, Chính phủ cho biết, nội dung xây lắp nhà ga và đơn thể depot đã cơ bản hoàn thành các hạng mục; đã thực hiện nghiệm thu 2/5 hạng mục công trình xây dựng cơ bản có thể nghiệm thu có điều kiện (đường ray và cầu cạn khu gian); 3 hạng mục công trình còn lại vẫn còn tồn tại (cả về hiện trường và hồ sơ), chưa đủ điều kiện nghiệm thu, vẫn đang được tổng thầu chỉnh sửa và khắc phục các tồn tại về phần kiến trúc.

Về hạng mục thiết bị, tổng thầu Trung Quốc, tư vấn TEDI, tư vấn ACT vẫn đang tiếp tục trao đổi làm việc để thống nhất các nội dung còn vướng mắc về thông số thiết bị của một số hạng mục chuyên ngành thiết bị. Tổng thầu Trung Quốc đang hoàn thiện lại hồ sơ hoàn công và bổ sung các nội dung còn thiếu để đủ điều kiện nghiệm thu.

Cần 50 triệu USD chạy thử tàu 

Đặc biệt, báo cáo tiết lộ Tổng thầu Trung Quốc đề nghị số tiền 50 triệu USD để thực hiện công tác vận hành hệ thống và thanh toán toàn bộ trước khi bàn giao.

Về vấn đề này, trao đổi với báo chí, lãnh đạo Bộ GTVT cho biết:  “Quá trình trao đổi qua điện thoại, giải quyết các vướng mắc của dự án giữa Ban Quản lý dự án Đường sắt và Tổng thầu Trung Quốc, Tổng Giám đốc Cục 6 Đường sắt Trung Quốc đề cập tới việc cần 50 triệu USD để chạy thử toàn hệ thống”.

Cũng theo lãnh đạo Bộ GTVT, đề nghị của Tổng Giám đốc Cục 6 Đường sắt Trung Quốc đã bị bác bỏ. Chủ đầu tư khẳng định phải thực hiện dự án theo điều kiện hợp đồng. Việc này cũng được Ban Quản lý dự án Đường sắt báo lên Bộ GTVT.

“Đây là đề nghị không chính thức, không có văn bản cụ thể. Trường hợp là đề nghị chính thức thì phía Việt Nam cũng không chấp thuận và phải thực hiện theo điều kiện quyết toán đã ký trong hợp đồng EPC”, lãnh đạo Bộ GTVT nói và cho rằng chạy thử dự án là việc của Tổng thầu Trung Quốc phải thực hiện, phía Việt Nam không có trách nhiệm phải quyết toán thêm khoản tiền này.

Hơn nữa, Ban Quản lý dự án Đường sắt đã báo cáo Bộ Giao thông vận tải và nêu rõ quan điểm, việc thanh toán phải tuân thủ theo quy định Hợp đồng EPC. Vì vậy, hai bên thống nhất sẽ tiếp tục nghiên cứu, rà soát (trong vòng 15 ngày) các điều khoản hợp đồng và tổ chức buổi họp chuyên đề tiếp theo để trao đổi, thống nhất các công việc thực hiện.

Liên quan hồ sơ hoàn công và nghiệm thu, báo cáo cũng nêu rõ, Ban QLDA Đường sắt đã rà soát về hiện trạng, số lượng hồ sơ chưa đủ điều kiện nghiệm thu và cần phải hoàn thiện thủ tục pháp lý các bên.

Tại các cuộc họp trực tuyến và bằng văn bản, Ban QLDA Đường sắt tiếp tục đôn đốc Tổng thầu Trung Quốc tập trung, bố trí nhân sự hoàn thiện hồ sơ các hạng mục về phần xây dựng (hạng mục kiến trúc các nhà ga và đơn thể Depot) và các tồn tại về hồ sơ phần thiết bị.

Đổng thời yêu cầu các đơn vị tư vấn khẩn trương rà soát, kiểm tra có ý kiến dứt điểm các vấn đề tồn tại, làm cơ sở để Tổng thầu Trung Quốc hoàn thiện cuối cùng.

Về đề cương vận hành thử và kế hoạch vận hành thử, Ban QLDA Đường sắt đã trao đổi, làm việc với lãnh đạo TEDI, Tổng thầu Trung Quốc. Đồng thời tiếp tục có văn bản đôn đốc TEDI, Tổng thầu EPC phối hợp, khẩn trương hoàn chỉnh, đóng dấu thẩm tra và yêu cầu Tổng thầu EPC cập nhật lại nội dung để hoàn chỉnh bản kế hoạch vận hành thử chi tiết.

Về đánh giá, chứng nhận an toàn hệ thống như các khó khăn, vướng mắc hiện tại trong công tác đánh giá an toàn hệ thống, Ban QLDA Đường sắt sẽ tiếp tục tổ chức họp với Liên danh tư vấn ACT trong thời gian tới và cần sự phối hợp chặt chẽ với Tổng thầu để kịp thời cung cấp hồ sơ.

Tuy nhiên, các vấn đề mà tư vấn ACT đưa ra phải thực hiện theo quy định của Pháp luật và cần Tổng thầu tích cực phối hợp, thực hiện cung cấp các hồ sơ tài liệu, mới có thể hoàn thành việc đánh giá và cấp chứng nhận ATHT cho dự án.

Đối với các tồn tại về thiết bị (Thông số thiết bị, thiết bị cẩu, giao diện người máy), Ban QLDA Đường sắt tiếp tục yêu cầu Tổng thầu EPC tập trung nhân lực, phối hợp với tư vấn TEDI khẩn trương thống nhất các nội dung còn vướng mắc và báo cáo Ban QLDA Đường sắt để tổng hợp và báo cáo bộ GTVT.

Đối với khó khăn vướng mắc của gói thầu tư vấn giám sát, hiện nay do Tổng thầu Trung Quốc chưa xác định được mốc thời gian hoàn thành nên Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông chưa có cơ sở báo cáo cấp thẩm quyền cho phép kéo dài thời gian thực hiện, dẫn đến gói thầu tư vấn giám sát chưa có cơ sở để cho phép kéo dài trong thời gian tới.

Đồng thời do chưa làm rõ được nguyên nhân, trách nhiệm của bên làm chậm nên chưa bố trí được nguồn vốn cho gói thầu tư vấn giám sát.

Sớm đưa nhân sự sang Việt Nam

Báo cáo cũng nêu ra vướng mắc về việc đưa nhân sự Trung Quốc sang Việt Nam tiếp tục triển khai thực hiện dự án.

Theo đó, Chính phủ đã có văn bản số 1105/VPCP-QHQT ngày 24/4/2020 chấp thuận chủ trương cho phép các nhân sự làm việc tại Dự án được nhập cảnh vào Việt Nam và giao Bộ Công An, Bộ Ngoại giao tiếp tục xử lý.

Vì vậy, Ban QLDA Đường sắt đã yêu cầu Tổng thầu Trung Quốc, tư vấn giám sát phối hợp với Ban QLDA đường sắt Cát Linh - Hà Đông trong quá trình làm việc với cấp thẩm quyền để thực hiện các thủ tục nhập cảnh cho các nhân sự của Dự án.

Hiện nay, các thủ tục đã cơ bản hoàn thành (chỉ còn văn bản chấp thuận của UBND TP. Hà Nội) các bên thống nhất sẽ tiếp tục phối hợp, làm việc với các cơ quan có thẩm quyền của hai nước để tháo gỡ các vướng mắc còn lại, sớm đưa nhân sự sang Việt Nam.

Đối với các nhân sự tư vấn giám sát: Trên quan điểm phải khẩn trương sang Việt Nam để cùng Tổng thầu EPC giải quyết tồn tại vướng mắc của Dự án.

Do tư vấn giám sát chỉ có số lượng 5 nhân sự, nếu phương án di chuyển bằng đường hàng không thuận lợi hơn và sang sớm hơn được thì kịp thời báo cáo Ban QLDA Đường sắt để có sự hỗ trợ các thủ tục.

Bên cạnh đó, để thuận tiện trong việc di chuyển trong tương lai, yêu cầu tư vấn giám sát xem xét phương án xin cấp thẩm quyền cấp hộ chiếu công vụ cho nhân sự của mình, Ban QLDA Đường sắt sẽ hỗ trợ các thủ tục cho tư vấn giám sát nếu tư vấn giám sát cần thiết báo cáo với Đại sứ quán Trung Quốc.