"Nhất Linh, cha tôi" tái hiện những đời văn và giai đoạn lịch sử văn học

"Nhất Linh, cha tôi" là tuyển tập hồi ký của Nguyễn Tường Thiết, được công bố lần đầu năm 2006 nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh Nhất Linh. Đây là cuốn sách có giá trị về mặt tư liệu lẫn văn chương, khi phác họa chân dung Nhất Linh - một con người đa năng, phức tạp, đóng nhiều vai trò trong lịch sử văn chương lẫn chính trị trong suốt thế kỷ XX đầy biến động của dân tộc Việt Nam.   

Cuốn sách dày 290 trang, tập hợp các bài viết của tác giả trong nhiều năm từ 1964 đến 2006. Đó là ký ức của con trai Nguyễn Tường Thiết về người cha mà đến năm 10 tuổi ông mới được gặp. 

Những góc khuất trong cuộc đời chính trị và văn chương đầy sóng gió của Nhất Linh – Nguyễn Tường Tam được thể hiện rõ nét, chi tiết. Đặc biệt là những năm cuối đời, cánh chim đầu đàn của Tự lực văn đoàn vào Nam, sống ẩn dật, những phản kháng và chủ động chọn lựa cái chết.

Cuốn sách còn là hành trình tìm về nguồn cội khai sinh Tự lực văn đoàn, về cố xứ, gặp lại những chân dung văn chương, trí thức một thời, soi rọi vào thế sống của những người có ảnh hưởng trong lịch sử cho đến những người lặng lẽ hy sinh trong gia đình tác giả. Trong đó, sẽ có nhiều chi tiết lần đầu được công bố, chắc chắn sẽ nhiều tranh cãi...

Được sự thuận tình của nhà văn Nguyễn Tường Thiết, lần đầu tiên hồi ký "Nhất Linh, cha tôi" ấn hành trong nước, với hy vọng giúp độc giả hình dung rõ hơn bức chân dung Nhất Linh – Nguyễn Tường Tam vượt trên mọi định kiến, thêu dệt tùy tiện bấy lâu, cũng là thấy được không khí trí thức đầy ngổn ngang của một thời kỳ.

Đặc biệt, những dòng ghi lại phút cuối cùng của người con bên cha trước khi ông uống thuốc độc tự tử khiến người đọc day dứt, xúc động mãi không thôi.

Tham gia cuộc đảo chính tháng 11/1960 nhưng thất bại, hầu hết những người liên can bị bắt. Chính quyền Ngô Đình Diệm nhân cơ hội này cho bắt giam các nhân sĩ, lãnh tụ đảng phái, giáo phái khác, chỉ mình Nhất Linh được quản thúc tại gia hơn hai năm rưỡi. Ngày 5/7/1963, Tòa án quân sự đặc biệt Sài Gòn có trát đòi ông có mặt lúc 7h30 ngày 8/7/1963, tại Tòa thượng thẩm, số nhà 131 đường Công Lý Sài Gòn, và để nghe xét xử tội “xâm phạm an ninh quốc gia”. Ngày 7/7/1963, nhà văn Nhất Linh qua đời.

Ông ra đi ở tuổi 58, để lại di chúc: “Đời tôi để lịch sử xử. Tôi không chịu để ai xử tôi cả. Sự bắt bớ và xử tội tất cả các phần tử đối lập quốc gia là một tội nặng… Tôi chống đối sự đó và tự hủy mình cũng như Hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu để cảnh cáo những người chà đạp mọi thứ tự do. 7/7/1963 Nhất Linh Nguyễn Tường Tam”.

Tác giả Nguyễn Tường Thiết sinh năm 1940 tại Hà Nội. Ông là con trai út của nhà văn Nhất Linh – Nguyễn Tường Tam. Trước 1975, ông là giáo sư Toán Lý Hóa; phụ trách nhà xuất bản Phượng Giang. Ông định cư Mỹ từ sau 1975.

Sách do NXB Phụ nữ và Phanbook ấn hành.