Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: ASEAN không chọn bên nào giữa Trung Quốc và Mỹ

Cuộc họp báo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc với sự tham dự của báo chí trong và ngoài nước, các đoàn ngoại giao tại Hà Nội nhân Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 chiều nay (26/6) tại Hà Nội bắt đầu muộn hơn 30 phút so với dự kiến. Thủ tướng cho biết, các đối thoại, hội nghị trong khuôn khổ Cấp cao ASEAN 36 kéo dài, thể hiện sự quan tâm của các nước với những vấn đề của khu vực.

Sau hơn 20 năm thành lập ASEAN, đây là lần đầu tiên chúng ta tổ chức họp trực tuyến. Thủ tướng thông báo: Tất cả những người đại diện đứng đầu các quốc gia và chính phủ đều có mặt đông đủ với tinh thần thống nhất cao, sự đồng thuận tuyệt đối về nhiều vấn đề quan trọng với ASEAN.

Thủ tướng nói: "Trên tinh thần thân thiện hợp tác ASEAN, chúng tôi thảo luận 5 vấn đề: Một là tập trung kiểm soát đại dịch và chủ động đẩy mạnh phục hồi kinh tế, không chủ quan để đại dịch quay lại khi biến thể virus phức tạp ở nhiều nước. Hai là tiếp tục xây dựng cộng đồng vững mạnh theo các mục tiêu đặt ra cho năm 2020, đến nay, 96% dòng hành động xây dựng Cộng đồng được tích cực hợp tác triển khai và định hướng Tầm nhìn ASEAN sau 2025. Ba là mở rộng và làm sâu sắc thêm quan hệ đối ngoại của ASEAN với các đối tác trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, hợp tác cùng có lợi, đề cao vai trò trung tâm của ASEAN. Bốn là gìn giữ môi trường hòa bình ổn định cho hợp tác phát triển bền vững, thịnh vượng cho mọi người dân. Năm là đề cao tinh thần thiện chí và tuân thủ luật pháp, nhất là luật pháp quốc tế trong giải quyết các khác biệt ở khu vực".

Các nhà lãnh đạo nhất trí triển khai nhiều hoạt động trong cuộc chiến chống Covid-19: Lập Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19, lập Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của khu vực, xây dựng Quy trình ứng phó dịch bệnh ASEAN, triển khai các kế hoạch phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội sau dịch.

Các nhà lãnh đạo đã thảo luận những diễn biến gần đây trong tình hình quốc tế và khu vực, kể cả các vấn đề nổi cộm trong khu vực.

Thủ tướng nhấn mạnh: "Đã có những va chạm không tránh khỏi, nhưng chúng tôi kêu gọi các bên kiềm chế, tránh làm phức tạp tình hình, thực hiện tốt Tuyên bố ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC), sớm khôi phục đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử Biển Đông (COC) hiệu lực hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế. Một tình thần hòa bình, hữu nghị, tuân thủ luật pháp đã được đặt ra trong thảo luận".

Thủ tướng cảm ơn các nước ủng hộ, hỗ trợ Việt Nam thắng lợi với Covid-19, bình thường hóa kinh tế - xã hội. Thủ tướng cam kết Việt Nam sẽ thực hiện tốt nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN.

Tuyên bố Chủ tịch, Tuyên bố Hội nghị được thống nhất thông qua với thống nhất cao. Nhiều hội nghị liên quan đã thảo luận để khắc phục tình trạng khó khăn sau Covid-19 để khôi phục kinh tế - xã hội.

Sau khi phát biểu, Thủ tướng trả lời các câu hỏi của nhà báo.

ASEAN sẽ làm gì với tác động tiêu cực từ sự cạnh tranh địa chính trị và kinh tế giữa Trung Quốc và Mỹ?

- Trung Quốc và Mỹ là các đối tác quan trọng với các nước, kể cả ASEAN và Việt Nam. Sự cạnh tranh giữa họ sẽ ảnh hưởng đến thế giới và ASEAN.

Tuy nhiên, giữa các nước ASEAN với Trung Quốc và Mỹ đang có nhiều hợp tác kinh tế song phương, đa phương, tạo nền tảng quan trọng duy trì, củng cố và thúc đẩy hợp tác kinh tế giữa ASEAN với hai nền kinh tế lớn này.

ASEAN luôn mong khu vực Châu Á - Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, thịnh vượng, hợp tác cùng phát triển, không muốn chọn bên nào, mà hợp tác cùng có lợi vì hòa bình khu vực và tương lai của các nước, kể cả các đối tác.

Thương mại hai chiều giữa Việt Nam với Trung Quốc rất lớn, Mỹ cũng là đối tác quan trọng với Việt Nam, bổ sung cho nhau.

Việt Nam mong muốn Trung Quốc và Mỹ vượt qua khác biệt để xây dựng lòng tin, thúc đẩy hợp tác vì lợi ích chung của thế giới và khu vực.

Với chủ đề gắn kết và chủ động thích ứng, trên cương vị Chủ tịch, Việt Nam nỗ lực cùng ASEAN thực hiện Kế hoạch tổng thể phục hồi sau dịch. Chúng tôi tập trung củng cố đoàn kết, phát huy vai trò trung tâm ASEAN, thúc đẩy các hội nghị với Trung Quốc và Mỹ về hợp tác chống dịch, duy trì giao thương, đảm bảo chuỗi cung ứng hàng hóa dịch vụ cho thế giới.

Dịch Covid-19 tác động như thế nào đến chương trình nghị sự của Việt Nam về Biển Đông?

- Hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực và Biển Đông là lợi ích chung của cộng đồng ASEAN, vì thế ASEAN có nhiều nỗ lực đóng góp vào đối thoại, hợp tác, xây dựng cơ chế quy tắc ứng xử trên Biển Đông.

ASEAN và Việt Nam mong muốn xây dựng Biển Đông thành vùng biển hợp tác và phát triển, an ninh và an toàn, xứng đáng vị trí quan trọng trong trao đổi của khu vực.

Dịch làm gián đoạn các thảo luận về Bộ Quy tắc ứng xử Biển Đông COC giữa ASEAN và Trung Quốc. Vì thế Việt Nam và ASEAN đã hợp tác với các bên liên quan kiềm chế không có các hành động làm phức tạp tình hình biển, tuân thủ luật pháp quốc tế, bảo đảm an toàn an ninh hàng hải, hàng không trên biển, cùng nhau thực hiện nghiêm túc Tuyên bố ứng xử DOC và đàm phán COC hiệu lực, hiệu quả.

Xin Thủ tướng cho biết đánh giá của Việt Nam về hợp tác trong ASEAN phòng chống dịch Covid-19?

- Dịch Covid-19 lan toàn cầu, làm 130.000 người nhiễm bệnh và gần 4.000 người tử vong trong khu vực. Đây là tổn thất rất lớn, Cộng đồng ASEAN phải hành động.

Chủ tịch ASEAN từ sớm đã triệu tập các hội nghị ASEAN và ASEAN+3 với các đối tác để thảo luận các biện pháp chống dịch. Các sáng kiến ASEAN đưa ra được cộng đồng trong và ngoài khu vực hưởng ứng. Có thể nói nội khối đã chủ động, khẩn trương, quyết liệt trên tinh thần gắn kết và chủ động thích ứng.

Không chỉ Việt Nam mà nhiều nước ASEAN đã kiểm soát được Covid-19. Hội nghị thể hiện tinh thần đoàn kết hợp tác chủ động thích ứng, có sự chia sẻ hỗ trợ với nhau. Chưa dịp nào có sự kết nối tốt thế trong phòng, chống dịch.

ASEAN đã thể hiện được sức mạnh cộng đồng, vai trò trung tâm, thể hiện sự trưởng thành và tự tin, vượt qua khó chưa từng có vì hòa bình ổn định và phồn vinh chung.