Dẫn chúng tôi đi thăm trang trại quy mô hơn 5ha chuyên trồng rau sạch công nghệ cao ở xã Quảng Tân, huyện Đầm Hà (Quảng Ninh), anh "giám đốc nhà nông" Nguyễn Hữu Nhượng vói tay hái vài trái dưa chuột mời khách, rồi tự hái 1 quả cho mình, đưa lên miệng nhai ngon lành. Nhượng bảo: "Đây là dưa chuột Hà Lan, được trồng trong nhà màng, hoàn toàn không phun thuốc, vì vậy chỉ cần lau lớp phấn là có thể ăn được ngay, không cần rửa".
Nhìn hệ thống nhà trồng dưa hiện đại, với bạt ngàn trái dưa lúc lỉu trên cây, ít ai biết anh Nguyễn Hữu Nhượng đã mất bao nhiêu công sức để thực hiện bước khởi đầu ước mơ nông nghiệp sạch này.
Sinh năm 1980, lớn lên trong gia đình nhà nông chính gốc ở huyện Hải Hà (Quảng Ninh), 18 tuổi, Nguyễn Hữu Nhượng thi đỗ vào Trường Đại học Nông nghiệp 1. Thế nhưng, ngày nhận giấy báo trúng tuyển đại học cũng là lúc Nguyễn Hữu Nhượng phải gác lại ước mơ nơi giảng đường vì hoàn cảnh gia đình quá khó khăn, không thể theo học được... Anh ở lại địa phương làm cán bộ đoàn (từ năm 2001-2003).
Năm 2004, anh Nhượng quyết định học nghề cơ khí rồi về huyện Đầm Hà mở xưởng riêng để lập nghiệp. 6 năm sau (năm 2010) xưởng cơ khí của anh đã lớn mạnh, ăn nên làm ra, tạo được uy tín với khách hàng. Lúc đó anh Nhượng đứng ra thành lập Công ty CP Thương mại và Xây dựng Đầm Hà (chuyên gia công thiết bị cơ khí, chế tạo cửa, nhôm kính...).
Năm 2017, từ dự án xúc tiến kêu gọi đầu tư của huyện, anh Nhượng đã mạnh dạn đầu tư vốn thuê lại hơn 5ha đất nông nghiệp tại xã Quảng Tân để lên ý tưởng trồng rau thủy canh, dưa lưới các loại theo hướng nông nghiệp sạch, công nghệ cao. Khi nghe thuyết trình về dự án này, nhiều người đặt câu hỏi về sự rủi ro, khó thành công, bởi với địa phương như huyện Đầm Hà, việc đầu tư mô hình nông nghiệp sạch chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn. Không những thế, ý tưởng làm nông nghiệp không đụng hàng của anh Nhượng vào thời điểm đó vấp phải sự hoài nghi của nhiều người, bởi chính khu đất anh thuê lại từng có 1 HTX triển khai dự án trồng rau an toàn nhưng làm ăn không mấy hiệu quả, bỏ hoang nhiều năm.
Bỏ ngoài tai những ý kiến trái chiều, anh Nhượng vẫn quyết tâm theo đuổi mô hình của mình.
Để biến khu đất bỏ hoang thành trang trại quy mô như bây giờ, anh Nhượng phải mất hơn 1 năm cải tạo lại ruộng đất và vận động các hộ dân bên cạnh dồn điền đổi thửa. Giữa năm 2018, hệ thống nhà màng đầu tiên rộng hơn 6.000m2 được lắp đặt xong, anh khẩn trương xuống giống trồng thử dưa chuột (Hà Lan), dưa lưới (Peru và Hà Lan). Cả 3 loại dưa này đều trồng theo công nghệ VietGAP.
Tưởng rằng nghề cơ khí với nghề làm nông nghiệp trái ngược nhau, nhưng theo anh Nhượng, chính những năm tháng gắn bó với nghề cơ khí lại hỗ trợ anh rất nhiều vào mô hình này. Toàn bộ hệ thống lắp đặt nhà màng đều do anh và công nhân trong xưởng tự tay làm. "Bạn bè nói tôi đã thoát ly khỏi cảnh làm nông nghiệp sao vẫn cố quay lại gắn bó với nó. Tôi nghĩ, vì quá đam mê nên cái duyên gắn bó với mô hình này chắc sẽ theo đuổi tôi đến suốt đời" - anh Nhượng tâm sự.
Hơn 2 tháng kỳ công chăm sóc từng luống dưa, cuối cùng trời cũng không phụ lòng người, vườn dưa trong nhà màng sinh trưởng ra hoa rồi kết trái theo đúng ý nguyện của anh Nhượng, tỷ lệ đậu quả đạt trên 95%. Vụ dưa lưới giống Peru và Hà Lan đầu tiên với diện tích trồng 5.500m2 cho thu hoạch đạt sản lượng hơn 11 tấn. Dưa thu hoạch đến đâu, thương lái vào tận vườn mua cất đến đó. Với giá bán bình quân 60.000-80.000 đồng/cân, trừ mọi chi phí sản xuất, vụ dưa đầu tiên anh Nhượng lãi hơn 200 triệu đồng.
Đến nay, toàn bộ quy trình trồng và chăm sóc đều được công nhân giám sát chặt chẽ, ghi đầy đủ hồ sơ ngày tháng trồng, ngày tưới, tình hình sâu bệnh... Hiện nay, thương hiệu rau sạch Quảng Tân đã đủ điều kiện được cấp giấy chứng nhận là sản phẩm VietGAP. Để đáp ứng nhu cầu cung cấp rau sạch cho thị trường, chúng tôi đang lắp đặt thêm 4.000m2 diện tích nhà màng.
Anh Nhượng cho biết, cả 3 loại dưa công ty đang trồng là giống cây mới, kén đất, để thuần hóa được chúng thích nghi với thổ nhưỡng, điều kiện khí hậu tại địa phương thì mọi quy trình trồng và chăm sóc phải tuân thủ nguyên tắc rất nghiêm ngặt.
Về kỹ thuật, sau khi xuống giống, cây dưa lưới được xếp thành hàng và treo dây cố định. Tại mỗi dàn đều được lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt tự động cung cấp nước và chất dinh dưỡng cho cây. Cây ra hoa sẽ tiến hành thụ phấn thủ công. Mỗi cây chỉ để lại 1 trái, tỉa hết cành nách tạo sự thông thoáng và hạn chế tiêu hao dinh dưỡng. Khi trái có đường kính 3-4cm (khoảng 40 ngày sau trồng) thì hãm ngọn để tập trung dinh dưỡng nuôi trái. Dưa lưới từ khi trồng đến thu hoạch mất 65-70 ngày, mỗi năm có thể trồng 3 vụ. Dưa lưới giống Peru và Hà Lan cho thu hoạch đạt khoảng 1,3kg/trái. Đối với dưa chuột Hà Lan thời gian trồng đến lúc thu hoạch mất 45 ngày.
Điểm nhấn của mô hình rau sạch Quảng Tân là doanh nghiệp đã liên kết, thuê lại đất của các hộ dân, sau đó nông dân trở thành những công nhân lao động thuê trên chính thửa ruộng của mình với mức thu nhập ổn định (khoảng 5 triệu đồng/người/tháng). Hơn 11 tấn dưa lưới vụ đầu tiên được tiêu thụ nhanh chóng, thương lái đánh giá chất lượng, mẫu mã sản phẩm đáp ứng nhu cầu. Thành công của mô hình này mở hướng đi mới cho ngành nông nghiệp huyện Đầm Hà.
Ông Trần Việt Dũng, Chủ tịch UBND huyện Đầm Hà, nhận định: Đây là dự án sản xuất rau an toàn theo hướng ứng dụng công nghệ cao đầu tiên tại Đầm Hà. Mô hình này sẽ mở ra triển vọng cho việc áp dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp trên địa bàn huyện Đầm Hà, làm cơ sở để phát triển và nhân rộng mô hình hơn nữa trên toàn địa bàn tỉnh Quảng Ninh; từ đó sẽ cho ra nhiều hơn những sản phẩm sạch, chất lượng, an toàn đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.