Kiểm soát chặt tàu cá, tăng cường xử lý tàu vi phạm, quyết gỡ thẻ vàng IUU

Vẫn còn lổ hổng lớn trong gỡ thẻ vàng

Theo báo cáo của Tổng cục Thủy sản, 6 tháng đầu năm 2020, thời tiết tương đối thuận lợi cho hoạt động khai thác hải sản, giá nhiên liệu giảm so với cuối năm 2019, nên dù giá cá giảm nhưng ngư dân vẫn tích cực bám biển sản xuất. 

Tại hầu hết các địa phương chưa xảy ra tình trạng tàu cá nằm bờ không đi khai thác do ảnh hưởng của dịch Covid-19. 

Sản lượng khai thác ước đạt 1,88 triệu tấn (tăng 1,4% so với cùng kỳ năm 2019), trong đó khai thác biển đạt 1,8 triệu tấn (tăng 1,5% so với cùng kỳ).

Trước ảnh hưởng của dịch Covid-19 khiến việc xuất khẩu thủy hải sản bị ảnh hưởng, ông Trần Đình Luân - Tổng Cục trưởng Tổng cục Thủy sản cho biết, Tổng cục đã khuyến cáo các cơ sở chế biến tập trung đẩy mạnh chế biến hải sản. 

Hướng dẫn ngư dân có biện pháp giảm thời gian bảo quản sản phẩm hải sản khai thác trên tàu như giảm bớt thời gian chuyến biển, liên kết với các tàu dịch vụ hoặc tăng cường áp dụng công nghệ bảo quản sản phẩm sau khai thác...

Ông Nguyễn Văn Trung - Vụ trưởng Vụ Khai thác thủy sản (Tổng cục Thủy sản) cho biết, từ cuối năm 2019 đến đầu năm 2020, ngành chức năng và các địa phương đã thực hiện nhiều biện pháp quản lý, triển khai Luật Thủy sản cũng như nỗ lực triển khai các giải pháp gỡ thẻ vàng IUU (Khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định) của EU.

"Địa phương và bản thân ngư dân cũng đã xác định tàu cá phải được quản lý theo hạn ngạch. Việc đánh dấu tàu cá cũng có tiến triển tích cực, tuy nhiên vẫn còn một số địa phương chưa cấp giấy phép khai thác thủy sản do cần thêm thời gian" - ông Trung nói.

Tuy nhiên, ông Trung cũng thừa nhận một thực tế, qua họp trực tuyến với các địa phương về gỡ thẻ vàng IUU thời gian qua, thấy 2 lỗ hổng lớn là xử lý vi phạm hành chính tại các địa phương. Có xử lý vi phạm hành chính thì mới chấp hành tốt các quy định. Thứ hai là tàu đánh bắt bất hợp pháp ở nước ngoài.

 "Đó là điểm huyệt của chúng ta, còn những việc khác nhằm gỡ thẻ vàng IUU đã dần đi vào nề nếp, không đáng ngại" - ông Trung nhấn mạnh.

Liên quan đến vấn đề xử phạt hành chính, bà Phan Thị Huệ - Vụ trưởng Vụ Pháp chế - Thanh tra (Tổng cục Thủy sản) cho biết, tính từ thời điểm Ủy ban châu Âu (EC) sáng kiểm tra tháng 10/2019 đến nay, tình hình xử phạt đã có nhiều tiến triển tích cực, có nhiều quyết định xử phạt với mức tiền cao. 

Sau khi xử phạt vi phạm, các địa phương đều thông tin công khai tại địa bàn. Các hành vi khác, các địa phương cũng đang xử phạt tích cực, tuy nhiên đang vướng căn cứ pháp lý tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài về ranh giới.

Tuyên truyền không thể lơi lỏng

Liên quan đến vấn đề ranh giới biển để xác định phạm vi khai thác, ông Trung cho biết, Bộ Ngoại giao đã xây dựng và xin ý kiến các bên liên quan, trong tháng 7 sẽ xin ý kiến ban hành. Nếu không có thì việc giám sát hành trình đến quản lý đều khó khăn.

Trong khi đó, ông Hà Lê - Phó Cục trưởng Cục Kiểm ngư (Tổng cục Thủy sản) nêu một thực tế, sau khi bỏ giãn cách xã hội hậu Covid-19, lại có dấu hiệu ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài, đặc biệt khu vực vùng biển chồng lấn với Malaysia. 

Trong 6 tháng đầu năm 2020, cả nước xảy ra 31 vụ/47 tàu bị nước ngoài kiểm soát, bắt giữ (so với cùng kỳ năm 2019 giảm 29 vụ/59 tàu).

"Dự kiến trong đợt họp Ban chỉ đạo Ban chỉ đạo quốc gia về IUU tới đây, Cục sẽ tham mưu tập trung vào các giải pháp để ngăn chặn được tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài, bởi EC đưa ra tiêu chí chỉ còn tàu cá vi phạm là việc gỡ bỏ thẻ vàng rất khó khăn. "Tuyên truyền về IUU là không thể lơi lỏng được" - ông Lê nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, ông Đàm Xuân Thành - Phó Cục trưởng Cục Thú y cho rằng, việc gỡ thẻ vàng sẽ khó thành công nếu không quyết liệt, mạnh tay xử lý vi phạm. Hiện, EC rất quan tâm đến nguồn gốc hàng hóa đánh bắt.

Trước một số tồn tại, vướng mắc trong việc tháo gỡ thẻ vàng IUU, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến yêu cầu Tổng cục Thủy sản tiếp tục tham mưu cho Ban chỉ đạo quốc gia về IUU chỉ đạo, đôn đốc các địa phương triển khai có hiệu quả các giải pháp, kế hoạch về chống khác hải sản bất hợp pháp, không khai báo, không theo quy định; tăng cường công tác chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc các địa phương triển khai thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU, khắc phục các tồn tại, hạn chế trong tổ chức thực hiện.

Cùng với đó, phải đẩy mạnh công tác thông tin, truyền thông về nỗ lực, quyết tâm của Việt Nam trong chống khai thác IUU, triển khai các khuyến nghị của EC; tăng cường tuyên truyền, tập huấn, phổ biến pháp luật cho ngư dân để nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, chống khai thác IUU.