Truyền thuyết "dính như sam" và đặc sản thuộc hạng cực phẩm ở Hạ Long

Câu thành ngữ “dính như sam” hẳn nhiều người đã từng nghe và ý nghĩa của nó thì hẳn ai cũng hiểu. Chỉ có điều chắc chắn là không phải ai cũng biết đến nguồn gốc sinh ra sự so sánh đặc biệt ấy. Thực tế, nó xuất phát từ một loại hải sản ở vùng biển - đó là con sam. Sam lúc nào cũng đi theo cặp, con đực nằm trên lưng con cái và chỉ nhỏ bằng một nửa. Cặp đôi luôn quấn quýt, không rời dù sóng biển vỗ dồn dập chính là khởi nguồn sinh ra câu thành ngữ nổi tiếng mà nhiều người vẫn quen dùng.

Ngoài xuất hiện trong câu thành ngữ nổi danh, sam còn được biết đến là một trong những món ngon đặc trưng của vùng biển Quảng Ninh. Mùa sam kéo dài từ tháng 10 đến tháng 2 âm lịch hàng năm. Khi đó, cặp sam bắt đầu giao phối và sam cái đang mang trứng. Ngư dân sẽ bắt sam cái để bán cho thực khách vì sam đực nhỏ, ít thịt nên thường được gỡ bỏ.

Cách làm thịt sam cũng khá cầu kỳ. Sam cái phải được lưu giữ 3-4 ngày cho sạch đất, dùng dao nhọn để cắt tiết sao cho máu bắn thành tia để thịt không bị thâm. Khi làm thịt, đầu bếp sẽ chỉ lấy phần trứng và thịt (toàn bộ phần vỏ mai, ruột đều bỏ). Nếu người nấu ăn không tinh tế, chỉ giữ lại một chút lục phủ ngũ tạng cũng có thể khiến thực khách bị ngộ độc hoặc dị ứng ngay sau khi ăn. Vì những sự cầu kỳ, gian nan ấy nên món sam biển mới được liệt vào hạng đặc sản đắt đỏ khó kiếm.

Cùng với sự sáng tạo của đầu bếp, người ta có thể tạo ra hàng chục món ngon hay thậm chí, có thể dùng sam để đãi trọn vẹn một bữa tiệc. Chẳng hạn, đầu bếp sẽ để thực khách khai vị với súp, gỏi sam, chính tiệc với các món sam nướng, chả sam, trứng sam nướng, sam xào sả ớt, xào chua ngọt và kết thúc với các món như miến hoặc cháo sam.

Trong số nhiều món ngon từ sam biển, trứng sam nướng được xem là lựa chọn được ưu tiên hàng đầu. Đầu bếp sẽ chọn những chú sam cái bụng đầy trứng, đốt than hoa trên miệng gáo dừa rồi đặt sam lên nướng. Tới khi nào con sam chín vàng, dậy mùi thơm, thực khách có thể ăn kèm với bưởi chua tách múi, củ cải ngâm dấm, rau thơm, đậu phộng rang dập, nước mắm chua ngọt, hành phi trộn đều…

Thịt sam khi nướng chín sẽ dậy lên mùi thơm, giòn và ngọt như thịt cua, trứng sam béo ngậy, thơm ngon, khi kết hợp với các loại gia vị cay, chua, nóng… sẽ đem đến một hương vị trên cả tuyệt vời. Tuy nhiên, điều đáng lưu ý là chế biến sam ngon hay không phụ thuộc rất nhiều vào tay nghề của đầu bếp. Vì thế, lựa chọn những nhà hàng đáng tin cậy là một điều thực khách nên hết sức lưu ý khi muốn thưởng thức trọn vẹn hương vị đặc sản biển Quảng Ninh.

Bây giờ đã là tháng 8 âm lịch, sắp sửa bước sang một mùa sam mới. Nếu bạn chưa có kế hoạch du lịch biển vào nửa cuối năm nhưng lại muốn thưởng thức món sam ngon nức tiếng thì có thể tham khảo một số nhà hàng hải sản tại Hà Nội. Các nhà hàng này nhập sam biển từ Quảng Ninh và có nhiều đầu bếp tay nghề nên đảm bảo giữ được hương vị tươi ngon.