Bạo loạn ở Quốc hội Mỹ: 3 kịch bản Trump có thể bị cách chức

Indiatoday cho biết, có 2 khả năng theo Hiến pháp Mỹ để Tổng thống Donald Trump bị cách chức trước ngày 20/1. Tuy nhiên, các quy định pháp luật cũng trao cho ông Trump quyền lực nhằm chống lại việc ông bị cách chức trước khi kết thúc nhiệm kỳ.

Ông Trump đã thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm ngoái nhưng đến nay vẫn từ chối thừa nhận thất bại và tìm đủ mọi cách để lật ngược kết quả bầu cử. Những cáo buộc gian lận cử tri của Tổng thống Trump được cho là đã thúc đẩy người ủng hộ ông ở khắp nước Mỹ đổ về Washington biểu tình nhằm ngăn Quốc hội chứng nhận chiến thắng của ông Biden vào ngày 6/1.

Và một cuộc bạo loạn chưa từng thấy đã xảy ra tại Quốc hội Mỹ vào hôm 6/1 khi các nhà lập pháp đang họp để kiểm phiếu đại cử tri, chứng nhận kết quả bầu cử.

 Sau cuộc bạo loạn tại Quốc hội Mỹ khiến ít nhất 4 người thiệt mạng, đã có những lời kêu gọi cách chức Tổng thống Donald Trump ngay lập tức, trước khi nhiệm kỳ của ông kết thúc vào trưa ngày 20/1, khi Tổng thống đắc cử Joe Biden sẽ bắt đầu nhiệm kỳ của mình.

Theo đó, có 3 khả năng theo khuôn khổ hiến pháp Mỹ để cách chức ông Trump.

Tu chính án thứ 25 của Hiến pháp Mỹ được phê chuẩn vào năm 1967 đã nói về hai tình huống để tổng thống đương nhiệm có thể bị tước bỏ quyền lực tổng thống của mình. Tình huống đầu tiên liên quan đến sự vắng mặt tự nguyện hoặc không thể tránh khỏi của tổng thống.

Tình huống này được soạn thảo sau vụ ám sát Tổng thống John F Kennedy (của đảng Dân chủ) và đã được viện dẫn 2 lần khi Tổng thống Ronald Reagan và George W Bush (đều thuộc đảng Cộng hòa) phải thực hiện các thủ tục y tế. Trong tất cả những trường hợp này, phó tổng thống sẽ thay thế, đảm nhận quyền hạn của tổng thống.  

Tuy nhiên, kịch bản này không thể áp dụng được với ông Trump vì ông đang sử dụng mọi thứ và bất cứ thứ gì để làm công cụ giữ lại quyền lực.

Tình huống thứ hai là buộc phải cách chức tổng thống, khi người đó không thể thực hiện nhiệm vụ tổng thống nhưng không chịu từ chức. Đây là một khả năng hợp hiến nếu áp dụng vào trường hợp của ông Trump.

Mục 4 của Tu chính án thứ 25 cho phép Phó Tổng thống Mike Pence và đa số nội các tuyên bố rằng Tổng thống Donald Trump không thể tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ tổng thống và cách chức ông ngay lập tức. Phó Tổng thống Pence sẽ tiếp quản chính phủ trong kịch bản này cho đến khi Tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức vào ngày 20/1.

Tu chính án thứ 25 được soạn thảo để đề phòng tình huống tổng thống mất khả năng lao động do bệnh thể chất hoặc tâm thần. 

Và vì thế, nó cũng mang lại cho ông Trump quyền hạn để có thể phản đối tuyên bố cho rằng ông không thể thực hiện nhiệm vụ tổng thống của mình.

Do đó, nếu sử dụng Mục 4 của Tu chính án để cách chức Tổng thống Trump, ông có thể phản biện với Quốc hội Mỹ rằng, ông không hề bất lực như vậy.

Sau đó, một lần nữa, Phó Tổng thống Pence và đa số nội các có thể viết thư cho Quốc hội tái tuyên bố rằng ông Trump thực sự không thể hoàn thành nhiệm vụ của một tổng thống Mỹ.

Sau đó, Quốc hội sẽ triệu tập cuộc họp trong vòng 48 giờ để thảo luận về vấn đề này. Quốc hội sẽ được yêu cầu bỏ phiếu trong vòng 21 ngày để phán quyết liệu ông Trump có khả năng thực hiện nhiệm vụ tổng thống của ông hay không. Khung thời gian trên hiện vượt quá thời gian còn lại của nhiệm kỳ của ông Trump. Vì vậy, đây là một khả năng hợp hiến nhưng có vẻ không thể xảy ra.  

Cuối cùng, một khả năng khác là luận tội sau đó bị cách chức tổng thống Mỹ. Tại Mỹ, luận tội diễn ra ở Hạ viện. Sau khi một tổng thống Mỹ bị luận tội, vấn đề sẽ được chuyển đến Thượng viện, nơi phải bỏ phiếu để quyết định xem có cách chức tổng thống đương nhiệm khỏi chức vụ hay không.

Tổng thống Trump đã bị luận tội vào tháng 12/2019. Nhưng Thượng viện đã tuyên bố trắng án cho ông vào tháng 2/2020. Ông Trump đã bị buộc tội lạm dụng quyền lực sau khi nỗ lực gây áp lực để Ukraine điều tra đối thủ chính trị của ông là ông Joe Biden và con trai ông Biden.

Kịch bản này vẫn đang mở. Với một loạt tuyên bố kêu gọi những người ủng hộ mình hành động để bảo vệ nhiệm kỳ tổng thống của ông, Tổng thống Trump có thể bị cáo buộc tội xúi giục và không trung thành với Hiến pháp Mỹ. 

Tuy nhiên, một nỗ lực luận tội ông Trump sẽ phải kết thúc trong 13 ngày tới, trước thời hạn nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump kết thúc vào 20/1.